De vijf invloedrijkste boeken in mijn leven

Verslag van een Facebook-discussie   Op vraag van Stefaan Van den Eynde noem ik de vijf belangrijkste boeken in mijn leven, in vijf opeenvolgen statussen. Geen idee welk bovenaan hoort te staan, maar dit is wel het boek dat het meest mijn professionele oriëntatie bepaald heeft: (1) The Thirteen Principal Upanishads van Robert Ernest Hume, oorspronkelijk 1930, hét basiswerk van waaruit men het Indiase denken kon ontdekken. Het trok mij als tiener aan door zijn oranje omslag en de gereputeerde diepzinnigheid van het onderwerp. De westerse lezer moest door heel wat Indiase couleur locale ploegen vooraleer de juweeltjes te kunnen proeven, bv. het Hooglied van het Zelf door Yajñavalkya: "Niet om de echtgenote wordt de echtgenote bemind, maar om het Zelf..." Koenraad Elst Het element ascese in de Indiase traditie heb ik vreemd genoeg via een westerse (maar door Mahatma Gandhi¨geïnspireerde) auteur leren kennen: Lanza del Vasto's boek Principes et Préceptes du Retour à l'Evidence. Eén zin daaruit die ik in mijn jonge jaren ter harte nam, was: "Contre le froid et la faim, ne te protège pas." In die tijd vastte ik regelmatig een paar dagen (tot zelfs zeven dagen die eindigden net toen ik de vrijage met mijn latere echtgenote begon) en droeg winter en zomer sandalen zonder kousen. Koen Van de Moortel Mmm... was dat achteraf gezien wel zo een goed idee, die koude voeten heel de tijd? NB: de School Voor Filosofie heeft ook een schone vertaling van de Upanishads! Koenraad Elst Ach nee, eigenlijk was het jeugdige stoerdoenerij. Maar ik was toen wel echt overtuigd van de geestelijke waarde van zelfkastijding. Later ben ik de juistheid van de Middenweg (Confucius, de Boeddha, Aristoteles) gaan inzien. Dirk Tavernier Standbeeldje van de Brusselse humanist Jan-Baptiste Houwaert in Sint-Joost ten Node. Het Nederlandse opschrift luidt: "Houd middelmate". (Merkwaardige loop van de geschiedenis: Houwaert noemde zijn domein in de schilderachtige Maalbeek-vallei "“Cleyn Venegien”. Op de achtergrond zien we een Turks opschrift. Turken & Venetië waren niet altijd vrienden - Lepanto!). Bovenkant formulier (2) Tweede "belangrijkste boek". De eerste invloed na het loskomen uit het katholicisme van mijn kinderjaren was extreem-links. Achteraf bekeken had het marxisme-leninisme heel wat gemeen met het katholicisme, namelijk het doctrinaire, anti-oppervlakkige, anti de "kinderziekte" van de steekvlampolitiek. Het Rode Boekje van Voorzitter Mao heb ik op mijn 14 gekocht tijdens een braderie in de toenmalige Amada-boekhandel in de Leuvense Tiensestraat, juist naast de Valk. Levenslang heb ik uit de aanhef onthouden dat er "geen revolutie bestaat zonder revolutionaire voorhoedepartij", iets dat ook buiten de marxistisch-leninistische context waar blijft (bv. de Arabische Lente moest wel mislukken omdat hij niet geleid werd door een groep mensen die een democratisch doel voor ogen hadden en een strategie in die richting konden uitstippelen). Maar echt geestdriftig voor het linkse standpunt werd ik door twee boeken van Harry Mulisch: Bericht aan de Rattenkoning, over de Amsterdamse Provo-beweging, en Het Woord bij de Daad, over het Cuba van Fidel Castro. Toen ik meerderjarig werd, was ik extreemlinks al ontgroeid, al bleef ik wel iet of wat actief in soft-links (anti-rakettenbetogingen) tot mijn 25. Vinzent Enro viva Fidel John Butaye ... alli how... nu nog loskomen van al dié troep Robert Lemm Als je maar lang genoeg doorleeft, wordt Fidel weer opportuun. Johan Rommelaere no passaràn Rob Lemeire Wat heeft je ervan weerhouden om links te blijven? Zelf was ik als jongeling anarchistisch, en o.m. na het lezen van de negatieve ervaringen van enkele Amerikaanse anarchisten (Emma Goldman onder meer) in de USSR anticommunistisch. Hierdoor kon ik het anarchisme ontgroeien zonder socialistisch te worden, en stond ik open voor geheel andere intellectuele avonturen. Dergelijke vroege overtuigingen hebben me volgens mij 'gered', zonder zou ik vandaag nog steeds links zijn, vermoed ik (zelfs al heeft de transformatie lang geduurd). Koenraad Elst @Rob: het is gewoon de werkelijkheid die mij weerhield om links te blijven. Het was de tijd van de Mao-kritiek van Simon Leys, van de bekeerde "Nouveaux Philosophes" (over wie ik mijn maturiteitsexamen gedaan heb), en de niets verhullende gruweldaden van de Rode Khmers. Deze laatste deden Amada-bestuurslid Eddy Daniëls ontslag nemen uit de partij. Op afstand was het wel een opwindende tijd, met echte ideologische hangijzers en heftig gedebatteer daarover. Ik herinner me het debat over de anti-Sovjet-politiek van China tussen Swa Vercammen (RAL) en Ludo Martens (Amada), die de Leuvense Alma 2 deed vollopen. Waar vind je dat nog: honderden jongeren die te hoop lopen voor zo'n ideologisch debat? (3) Het derde "belangrijkste boek" is zeker het Boek der Veranderingen, de Yijing die ik (in de bekende lijvige zwarte vertaling van Richard Wilhelm) leerde kennen dankzij mijn schoolgenoot Karl Vandezande, zoon van een met mijn vader bevriend Volksuniesenator. Ik herinner mij, destijds letterlijk samen een eed gezworen te hebben met de hand op het Boek der Veranderingen. Eerst was dit een mysterieus orakelboek, zoals het in de klassieke Chinese geschiedenis ook gebruikt is, maar gaandeweg ging ik het begrijpen als de sleutel tot de latere Chinese wijsbegeerte, vooral via de (in die uitgave opgenomen) confuciaanse "Tien Vleugels"-commentaar. Daarin krijgt men een typisch systeem van overeenkomsten, "zo boven, zo beneden", gebaseerd op de begrippen yin/yang. Zoals de Tien Vleugels zeggen: "Yi yin yi yang zhi wei dao", "Eén yin en één yang, dat heet de Weg". Of iets banaler uitgedrukt: "Eén rechtse, één linkse, 't is zo dat het vooruitgaat." Later ben ik sterk aan de vertaling, en dus aan het bij westerlingen populair geworden orakelgebruik, gaan twijfelen. Maar als "bewaarplaats van ideeën" blijft het boek overeind. Koenraad Elst Uit 1997, "Rechtzettingen bij de Yijing", een kritische beschouwing bij de vele tekst- en vertaalproblemen, die effectief maken dat alle orakelgebruikers (zelfs de Chinese) zich op een tekst verlaten die niet de door de auteur(s) bedoelde is: http://www.koenraadelst.info/index.php?option=com_content... Koenraad Elst De "Sitz im Leben" van het Boek der Veranderingen:http://koenraadelst.blogspot.be/.../the-history-of-yijing...   (4) Het vierde "belangrijkste boek" is -- en het zal velen verwonderen -- Rebuilding Russia (inderdaad alleen in vertaling gelezen) van Aleksandr Solzjenitsyn, voor zijn doen een dun boekje. Ik las het in de tijd toen ik ook het post-nationalistische Nieuw-Rechts leerde kennen, 1992, en het trof mij als een rijpe en evenwichtige kijk op de natievorming. Hem stond voor ogen: een pan-Oost-Slavische staat van Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland en Noord-Kazachstan met ruime autonomie voor de vele Oeralische, Turkse, Mongoolse en andere Siberische minderheden. De huidige kleine oorlog en grotere oorlogsdreiging in Oost-Oekraïne bevestigen de juistheid van zijn zienswijze. Bovenkant formulier Koenraad Elst 24 jaar na verschijning is het boek nog steeds actueel:http://www.rferl.org/.../russia-putin.../26561244.html Jan Van Duppen na decennia van enorme gedwongen deportaties van bevolkingsgroepen en het doodhongeren in Oost-Oekraïne van 6 miljoen mensen waarna herbevolking met Russen, het onthaal van de Nazi-legers, nadien alweer enorme deportaties van grote bevolkingsgroepen daar bovenop dezelfde mythologische animositeit over Kyjivska Roes als de Serven over het Merelveld, broeit de geschiedenis daar nog steeds onder het plaveisel van rancune en verongelijkte haat. (5) Het vijfde "belangrijkste boek" is ongetwijfeld History of Hindu-Christian Encounters van Sita Ram Goel (spreek uit Goël). Het geeft de hele geschiedenis vanaf de mythische (zelfs door paus Benedictus XVI ontkende) aankomst van de apostel Thomas in Kerala, tot heden. Ik las het eind 1989 toen ik in Varanasi woonde maar enkele dagen voor zaken naar Delhi gekomen was. Ik kocht het in de uitgeverswijk Daryaganj bij Bhim Sen Uppal, een Partition-vluchteling uit West-Panjab. Ik las het in één ruk uit en vertelde Uppal daags nadien dat ik het zeer gesmaakt had. Hij zei me dat de schrijver twee straten verder een kantoor had, en regelde mijn bezoek daar. Die namiddag ontmoette ik voor het eerst de visionaire en non-conformistische geschiedkundige die als uitgever zijn brood verdiende, Mister Goel. Hij zou een jaar later mijn eerste boek uitgeven, over de toen zeer actuele tempel/moskee-betwisting in Ayodhya. Dat een westerling in deze de hindoes steunde in plaats van de pro-islamitische "secularisten", was letterlijk voorpaginanieuws in alle Indiase kranten. Dat "aan de top beginnen" was echter een veroordeling tot de volstrekte marginaliteit in het academische circuit en de intellectuele kringen die alle kaarten in mijn leven in handen hadden. Toch heb ik het me nooit beklaagd. Ook toen Goel mij tien jaar later aanried om India maar te vergeten, aangezien het mij geen geluk gebracht had, besloot ik dat daar nog steeds zo'n groot gat in de intellectuele markt lag, dat ik me daar met de intussen verworven expertise veel nuttiger kon maken dan elders. Van Goel zelf heb ik vooral de juiste kijk op het islamprobleem geleerd, toen een veel acutere dreiging dan de christelijke missionarissen. Hij vergeleek, op basis van tijdsdocumenten, Mohammed met Dzjenghis Chan, die zich allebei door ingevingen onder trance lieten leiden. Onder zijn fundamentele werken is het belangrijkste wellicht Defence of Hindu Society, over de schuld die de hindoes zelf hebben aan ongelukken die hen in de geschiedenis al overkomen zijn of zich nog aankondigen. Koenraad Elst Over hetzelfde onderwerp verschijnt van mijnhand binnen een maand bij de Gentse uitgeverij Mens & Cultuur het boek Heidenen in India, over de zelfverdediging van de hindoes tegen de christelijke subversie. Koenraad Elst Zo, Stefaan, hiermee heb ik naar beste vermogen op je vraag naar de belangrijkste boeken in mijn leven geantwoord. Dank voor het verzoek, want het was eigenlijk een zeer nuttige oefening om deze zaken eens op een rijtje te zetten. Alfons van Well Een belangrijk boek dat ik gelezen heb is “Ayodhya, The Case Against the Temple” van Koenraad Elst. Ik woonde destijds in Delhi en voordat ik met de bus naar huis ging liep kwam ik een boekwinkel tegen. Ik liep naar binnen en mijn oog viel op een boek over de tempelkwestie in Ayodhya. Ik wilde de precieze achtergronden weten over die zaak. Helaas was dat boek en de meeste boeken in die winkel in het Engels, dat ik toen minder goed beheerste dan het Hindi. Dat het boek geschreven is door een westerling stootte me eerder af. Ik dacht hetzelfde riedeltje te vernemen dat bekend is uit de Engelstalige Indiase “seculiere” media. Opmerkelijk vond ik dat de schrijver een Nederlandse naam had. Ik besloot het toch aan te schaffen en het zeer kritisch te gaan lezen. Ik heb het in één ruk uitgelezen en later weer opnieuw gelezen. Zeer gedegen informatie die ook de hindoekant van de zaak belicht en anders dan de propagandistische toon die men in de meeste Hinditalige artikelen over dit onderwerp kan vinden. Gedurfd en intellectueel goed onderbouwd. Dit deed me besluiten om later meer te lezen van dezelfde schrijver en alles wat Sitaram Goel (Goyal) en Ramswarup heeft geschreven. Koenraad Elst @Alfons: Dat boek (The Case) beschouw ikzelf ook als één van mijn beste. En al zeg ik het zelf: de titel is bijzonder goed gevonden: het lokt lezers die anders nooit het hindoestandpunt zouden vernemen, en het trekt de aandacht op het feit dat altijd naar "the case for the temple" geïnformeerd wordt, terwijl het bestaan van een "case against the temple" zomaar aangenomen en nooit onderzocht wordt.