Handleiding voor het islamdebat (3) Begripsverheldering: wat de islam wel is

 

('tP, 23-9-15)

 

 

De islam is een leerstelsel. Dat is een open deur intrappen, en toch is het nodig om het luidop te bevestigen, want zeer velen willen dat immers niet geweten hebben. Telkens je over de islam als leerstelsel begint, wat hij inhoudt, wat hij gebiedt en verbiedt, hoe hij de mensheid indeelt enzovoort, wordt je meteen onderbroken door een welweter die daar niets van wil horen. Hij zegt dan: “Jamaar, ik ken een moslim en die denkt daar anders over.”

Volgens presidentsvrouw Eleanore Roosevelt hebben grote geesten het over ideeën, middelmatige over gebeurtenissen, en kleine over mensen. In het islamdebat gaat het over ideeën, maar de pleitbezorgers van de islam zullen alles doen wat ze kunnen om te verhinderen dat je daar in de buurt komt. Zij willen het vooral niet over de islam hebben, desnoods wel over moslims.

“Dé islam bestaat niet”: het staat altijd zeer goed om dat te zeggen. Het postmoderne denken heeft een groot wantrouwen ingeplant tegen “essentialisme”, het uitgangspunt dat de dingen een essentie hebben. In het algemeen zou dat postmoderne dogma al onzinnig zijn, want een beetje denkhygiëne gebruikt alleen begrippen met een afgelijnde betekenis. Maar op de islam is het helemaal niet van toepassing. Natuurlijk heeft de islam een essentie: die is vervat in de geloofsbelijdenis, verplicht voor elke moslim. Het is bijvoorbeeld dat wat toelaat om een onderscheid te maken tussen een islambelijder en een ongelovige.

 

Grijze zone

“Jamaar, er is een grijze zone…” Zelfs waar de grenzen niet zo scherp zijn, komt er een ogenblik waarop je weet dat je de grens nu echt overgestoken bent. Van de meeste dingen weet je, of kan je weten, of ze islamitisch zijn of niet. Bijvoorbeeld, volgens alle islamitische rechtsscholen is alleen de doodstraf de juiste straf voor belediging van de Profeet. Mohammed zelf legde de doodstraf op aan zijn hekelaars, eerst door sluipmoord, later door formele terechtstelling. Salman Rushdie vermoorden is 100% islamitisch.

“Jamaar, ik heb al moslims gehoord die tégen dat doodvonnis zijn.” Ten eerste kunnen ze natuurlijk liegen. Ze weten immers dat er in het Westen een enorme vraag bestaat naar geruststelling omtrent de islam, en desgewenst praten ze de kerstekinderen naar de mond.

Maar laten we het hebben over de moslims die het echt menen wanneer ze de moord op critici afkeuren. Dat is natuurlijk geen verdienste, want ook de meeste niet-moslims vinden het best toelaatbaar om de onaangename waarheid over de Profeet te zeggen. Maar goed, het is wel opmerkelijk dat ze een handelwijze afkeuren die door Mohammed voorgedaan is en door alle rechtsgeleerden aanvaard wordt. Welnu, in die mate zondigen zij tegen de islam. Niet de islam kent een variant die weigerachtig is tegenover die doodstraf, maar de moslimgemeenschap heeft lauwaards en huichelaars (moenâfiqîn) in haar rangen, mensen die niet aan de islamnorm voldoen. Wat zij ook goed- of afkeuren, het maakt geen verschil voor het islamitisch gebod om  elke belediger van de Profeet ter dood te brengen.

Echter, ik wil best erkennen dat er inderdaad een grijze zone bestaat, zij het dat ze maar klein is. Ze bevat echter wel een belangrijk geschilpunt: de vrouwenbesnijdenis. In Egypte en de Sahellanden beschouwt men ze als een integraal deel van de islam, en ook buiten Afrika, van Koerdistan tot Indonesië, heeft ze dankzij de islam enige ingang gevonden. Dat ze al vóór Mohammed bestond, doet er niet toe: ook de bedevaart naar Mekka, het vasten, het gebed, het aalmoes, het dierenoffer, de hoofdbedekking, alles bestond al eerder. Als de vrouwenbesnijdenis om die reden niet islamitisch is, dan die andere elementen ook niet (zodat ze niet onder de godsdienstvrijheid vallen). Als de Ramadân islamitisch is, dan de vrouwenbesnijdenis ook.

Alleen, er zijn ook miljoenen moslims én hun rechtsgeleerden die de vrouwenbesnijdenis niét bevelen noch aanbevelen. De voorstanders beroepen zich erop dat Mohammed van een besnijdenis getuige was en ze goedkeurde: dát en niets anders beslist erover of een praktijk islamitisch is. Tegenstanders stellen dan weer vast dat de Profeet ze niet verplicht stelde, en ze aan zijn eigen vrouwen en dochters niet oplegde. Ziedaar dus echt een grijze zone, waar tegengestelde standpunten zich allebei op het voorbeeld van de Profeet kunnen baseren. De pragmatici onder ons kunnen hiervan vooral onthouden dat ze de vrouwenbesnijdenis streng mogen verbieden zonder daarmee het voorbeeld van de Profeet te schenden.

 

Slavernij

Maar de meeste keuzen die een mens moet maken, liggen overduidelijk aan de ene of de andere kant van de grens rond de islam. De slavernij bijvoorbeeld is éénduidig islamitisch. Mohammed aanvaardde ze, en hij had, maakte en verhandelde slaven. Alleen een schurk kan beweren, en een dwaas slikken, dat de slavenhandel in de Islamitische Staat “niets met de islam te maken heeft”.  

Nog zo’n favoriete dooddoener is: “Er zijn zo veel islams als er moslims zijn.” Helemaal niet. Er bestaan moslims die alcohol drinken, maar dat betekent niet dat er naast een geheelonthoudende islam ook een drinkende islam bestaat. Alleen de geheelonthoudende levenswijze is islamitisch, en als een moslim toch drinkt, dan is hij gewoon een slechte moslim.