Vlaanderen zonder grendels

“Verkrampt”, “gehecht aan hun klokkentoren”, “rechts”, die negatief bedoelde bijvoeglijk naamwoorden vereenzelvigt men doorgaans met de Vlaamse beweging. Maar sinds kort gaat er een nieuwe stem op: links flamingantisme. Nou ja, nieuw: de Vlaamse beweging is opgestart door liberalen, die in de 19^de eeuw als links golden, communisten hebben voor Vlaanderen gestreden, binnen de socialistische partij waren ooit Rode Leeuwen bedrijvig, en het links-flamingantische maandblad Meervoud met zijn jaarlijkse Sociaal-Flamingantische Trefdag timmert al jaren aan de weg. Maar goed, door de opkomst van het Vlaams Blok is de Vlaamse Zaak in de jaren ’90 exclusief met extreemrechts vereenzelvigd, en enige verrassing is dus onvermijdelijk als de linkerzijde evenzeer haar Vlaams gezicht laat zien.

De Gravensteengroep

De Gravensteengroep is in Gent in 2008 ontstaan uit verontwaardiging met de huichelachtige vakbondsactie van eind 2007: “Red de solidariteit”. Dat kwam vakbondsman Karel Gacoms getuigen op de boekvoorstelling van de gebundelde tien Gravensteenmanifesten: Land op de tweesprong. Manifesten ter ontgrendeling van Vlaanderen. Dat was de oorzaak, maar de aanleiding was de reportage door Chris Michel over hoe Vlaamsgezindheid loopbaankansen fnuikt. Belgicisme daarentegen is een uitstekende carrièrezet.

Maar goed, de Belgische transfers, die al aan gang zijn zolang België bestaat, worden gerechtvaardigd als zijnde “solidariteit”, ook toen Vlaanderen arm was. Tegenover (gedwongen) financiële solidariteit, ruimschoots in aanbod bij de Vlamingen, staat politieke loyauteit, en die ontbreekt bij de Franstaligen. Zie net nog hoe Kamervoorzitter André Flahaut in Frankrijk de waarheid over Vlaanderen meende te moeten vertellen. De Franstaligen verketteren Vlamingen die niet in de Belgische eenheid geloven, maar spreken zelf kwaad over Vlaanderen waar ze maar kunnen. Zou het bij zoveel onmin niet rationeler zijn, uiteen te gaan? Of zoals zelfs de rabiaatste Vlaams-nationalisten zeggen: als vrienden uit mekaar te gaan. Het softe IJzerbedevaartcomité trad hen bij: ”Waalse vrienden, laten we scheiden.” Maar de Franstalige media en elite, zelfs vele zogenaamd gematigden, haten ons, zoals een schuldenaar zijn schuldeiser haat. Er is dus weinig aanleiding voor vriendschappelijkheid en des te meer reden voor zelfbestuur, vrij van de Franstalige schoonmoeder.

Het is ook een mythe dat de flaminganten onverdraagzaam zijn tegen mede-Vlamingen die hun analyse niet delen. Bas Heijne en andere Hollanders hebben zich laten wijsmaken dat belgicistische Vlamingen martelaren zijn die uitgemaakt worden voor “slechte Vlamingen”. Een google-zoektocht leert echter dat geen enkele flamingantische instantie die term gebruikt. Het is een nep-geuzennaam die de belgicisten zichzelf opspelden. Zoals het hele belgicisme nep is; alleen de haat tegen Vlaanderen is echt.

De manifesten

Het gepubliceerde boek omvat de tekst van de tien manifesten en een reeks begeleidende artikels over de politieke achtergronden en over de reacties. Verder zijn er de foto’s van Johan Swinnen, niet altijd duidelijk verband houdend met Vlaanderen maar wel mooi. De lay-out maakt dit boek tot een plezier voor het oog.

Het voorwoord en menig manifest is geschreven door de invloedrijkste denker van Vlaanderen, prof. em. Etienne Vermeersch. Zijn linkse palmares kan veel dedouaneren, zelfs een hoofddoekkritisch standpunt, maar niet zijn Vlaams engagement. Zo verdedigde Stefaan Van Hecke, Groen Kamerlid, in De Morgen het belgicisme tegen een eerdere vrije tribune van Vermeersch in. Hij beschuldigde Vermeersch er van “misleiding”, “demagogie” en een “foute bewering”. (7-9-11)  Vermeersch haalde de krant enkel omwille van de verkoopscijfers, Van Hecke omdat de redactie achter hem stond. Gravensteenlid Jean-Pierre Rondas mocht zijn columns in dat dagblad niet meer publiceren toen hij zich als Vlaamsgezind outte.

Zelden werd een boekvoorstelling opgeluisterd door een Dirk Denoyelle, lid van de Gravensteengroep en in dit boek de auteur van een zeer goede beschouwing over collega’s die voor België kiezen. Hij deed premier Elio di Rupo, zanger Arno en koning Albert 2 na, en bracht de aanwezige flaminganten warempel aan het lachen. Zeg niet dat pleitbezorgers van Vlaams zelfbestuur geen gevoel voor humor hebben.

Tegen de KKK

De Gravensteengroep afficheert zich als links, en de meeste leden hebben (in verscheiden mate) inderdaad hun linkse sporen verdiend. Zij trekken ten strijde tegen Koning, Kerk en Kapitaal, de rechtse steurpilaren onder België. Er kunnen dan ook vragen gesteld worden bij het “linkse belgicisme” van bv. de stalinistische PvdA, die in het Vlaamse dossier tegen deze KKK aanschurkt.

Typisch links, maar niet onjuist, is deze opmerking van prof. Hendrik Vuye tijdens de boekvoorstelling: “Het VB heeft het probleem verergerd.” Hij gaf daarmee de diagnose van het kunstenaarsbelgicisme, het verschijnsel van de Dansaert-Vlamingen. Voorzover zij uit overtuiging handelen, is het de vereenzelviging van Vlaams met Rechts door het VB (of door diens vijanden) die hen in het belgicistische kamp heeft doen belanden. Ook de vrees dat een onafhankelijk Vlaanderen de linkerzijde permanent in de minderheid zou duwen (waarbij CD&V en OVLD gemakshalve als “centrumrechts” geklasseerd worden, tegen hun eigen centrumlinkse zelfomschrijving in), speelt hier een rol, maar volgens de auteurs ten onrechte: ook in het Vlaanderen van Dimitri Verhulst en Humo heeft links een groot potentieel, maar de kiezer stemt eerder rechts omdat de linkse partijen voor België en dus tegen Vlaanderen zijn.

Breder geldt het emotionele argument dat de Vlaamse beweging kleinzerig is en  niet aan het Gelaat van de Ander toekomt. Dat is echter naast de kwestie, want de huidige generatie Vlaamsgezinden wil slechts zelfbestuur uit rationele beweegredenen van efficiëntie en democratie. Maar voorzover emoties belang hebben, is hier het ervaringsfeit van toepassing dat Vlaanderen als thuis aanvoelt, Wallonië als buitenland. Doe de Nathalie-Meskens-test: neem alle dorpen en steden waar meer dan een marginaal percentage van de bevolking deze artieste kent, en je hebt heel nauwkeurig Vlaanderen. Het is gewoon een feit dat Vlamingen en Walen naar verschillende komieken en TV-programma’s kijken, verschillende schrijvers lezen, kortom een verschillend cultureel referentiekader hebben.

Maar zoals gezegd, de artiesten uiten zich hoofdzakelijk als Belgisch omwille van de voordelen, eerder dan uit overtuiging. Niemand gelooft dat de Clouseau-broers uit de frontlijngemeente Sint-Genesius-Rode in hun pro-België-lied uit hun hart en hun eigen ervaring spreken.

Grendel

De Gravensteenmanifesten zijn tien manifesten tegen vergrendeling, want grendels zijn onverenigbaar met de democratie. Naast de formele grendels ingesteld door de opeenvolgende staatshervormingen zijn er ook nog de informele, zoals de voorgestelde paritaire senaat, de samenvallende verkiezingen of de unitaire kieskring. Grendel is, zo merkte Jean-Pierre Rondas op, een monster uit de Beowulf. Zoals de Dondergod (gekerstend tot Sint-Joris of Sint-Michiel) de Draak doodde, zo moet de Vlaming de grondwettelijke grendels verbrijzelen. Wij merken daarbij op: Vlamingen van wijlen Lode Claes tot recent nog Brecht Arnaert hebben hetzelfde betoogd, maar typisch aan onze situatie is nu juist dat wij aan de grendels niets meer kunnen veranderen, tenzij door het Belgisch kader op te blazen.

De  Vlamingen zijn daarover zalig onwetend en kennen hun eigen geschiedenis niet. In De Standaard (1 juni 2012) noemde Kristien Hemmerechts de officiële eentaligheid in de Vlaamse Rand “onverenigbaar met de democratie”. Maar het zijn juist de Franstaligen die de eentaligheid oplegden, namelijk de eentaligheid van Wallonië, tegen de Vlaamse beweging die tot begin 20^ste eeuw de tweetaligheid van een unitair België vroeg. Het is dan en daardoor dat de Vlaamse beweging het geweer van schouder veranderde en de eentaligheid van Vlaanderen begon te eisen. Overigens is een Kristien die dure woorden als “democratie” in de pen neemt (en dat dan nog uitgerekend in een pleidooi voor het intrinsiek antidemocratische België) als dat schoolmeisje waarvan je je bezorgd afvraagt: “Waar gaan die grote woorden met dat kleine meisje naartoe?”

Deze onwetendheid wordt door de (naar aardrijkskundige situering) Vlaamse media bevorderd. Verschillende sprekers haalden uit naar het ooit Vlaamsgezinde dagblad De Standaard, waar Marc Reynebeau e.v.a. zich regelmatig vrolijk maken over de Vlaamse “identiteit” en over elke politieke uiting van Vlaamsheid, onlangs bv. over het fameuze Handvest van de Vlaamse “natie”. Van Le Soir en zelfs van De Morgen kan men dit anti-Vlaamse gedrag begrijpen, want zij blijven trouw aan zichzelf, maar De Standaard is nog steeds het bewijs aan het leveren dat zij de Vlaamsgezindheid echt afgezworen heeft.

Tijdens De Zevende Dag, daags na de boekvoorstelling, debatteerde een rustige Jan Verheyen over zijn Gravensteen-engagement met de genoemde Reynebeau. Toen deze de V-partijen op hun “verantwoordelijkheid” wees door hen eraan te herinneren hoe ingewikkeld de politiek wel is, merkte Verheyen op dat juist België voor extra ingewikkeldheid zorgt. Wat de belgicisten onvermijdelijk noemen, wordt met een eenvoudige blik over de grens plots gemakkelijk. Zelfs federalistische staten als Duitsland of Zwitserland hebben een veel eenvoudiger bevoegdheidsverdeling dan het koninkrijk België. Dit land is niet langer leefbaar, en het blijkt dat men niet rechts hoeft te zijn om dit in te zien.

Gravensteengroep: Land op de Tweesprong. Manifesten ter ontgrendeling van Vlaanderen, Pelckmans, Kapellen 2010, 183 pp., ISBN 978 90 289 6734 2.