Quid CD&V? (Hoegin)

Er is dus een akkoord over de splitsing van de beruchte kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. Teksten zijn er voorlopig nog niet, en het valt dus nog af te wachten of er toch niet plots een Franstalig duiveltje zou opduiken wanneer het akkoord op papier gezet moet worden. Het zou trouwens de eerste keer niet zijn dat Elio di Rupo zich aan zoiets zou wagen. Maar wat betekent dit akkoord voor de Vlaamse partijen?

Is het akkoord, of beter, wat we voorlopig te weten zijn gekomen over het akkoord, aanvaardbaar? Het is duidelijk dat het een pak slechter had gekund, maar dat betekent uiteraard nog niet dat dit een goed akkoord is. Dat de Vlaamse Regering een deel van haar bevoegdheden verliest in de Rand is absoluut geen goede zaak, net zoals de oprichting van een –voorlopig– symbolische Hoofdstedelijke Gemeenschap over de oude unitaire provincie Brabant. Die Hoofstedelijke Gemeenschap werd echter wel zo groot gemaakt (en bovendien symmetrisch) dat ze bij een Belgisch scheidingsverhaal niet meer gebruikt kan worden om de staatsgrenzen te verleggen. Ook de Vlaamse toegevingen in de Rand zijn niet van die aard dat ze buitenlanders er zomaar van zouden kunnen overtuigen om in voorkomend geval de Zes aan Wallo-Brux toe te wijzen.

De stelling van Vlaams Belang-voorzitter Bruno Valkeniers dat Vlaanderen een been is kwijtgeraakt bij het trekken van een wijsheidstand gaat daarom volgens mij niet helemaal op. Correcter is misschien dat Vlaanderen inderdaad een wijsheidstand moest laten trekken, en vreesde daarbij een heel been kwijt te raken, maar bij het ontwaken vaststelde dat het uiteindelijk maar een voet mist. Dat is nog altijd een zwaar verlies waarvoor de Vlaamse onderhandelaars vroeg of laat de historische rekening gepresenteerd zullen krijgen, maar waarschijnlijk zal hen dat vandaag weinig kunnen schelen. De reeds klaarstaande dampende borden linzensoep zullen op dit ogenblik trouwens hoe dan ook de meeste aandacht opeisen.

Want laten we het inderdaad maar eens zeggen zoals het is: voor iemand als een Wouter van Besien of een Caroline Gennez is een communautair akkoord altijd mooi meegenomen om mee uit te pakken binnen de partij of in de media, maar eigenlijk is dit een onderwerp dat hen nog kouder laat dan een dame blanche putje winter in Siberië. Meer zelfs, het enige communautaire belang dat hun respectievelijke partijen Groen! en sp.a hebben is een zo lang mogelijk uitstel van het einde van België, eventueel met een bemoeilijking ervan. In die zin had dit akkoord voor hen ongetwijfeld beter gekund met bijvoorbeeld enkele reële bevoegdheden voor die Grootstedelijke Gemeenschap, zodat zij later tegenover separatisten zouden kunnen zwaaien met het vooruitzicht van een zeker verlies van heel de provincie Vlaams-Brabant.

Belangrijkst voor sp.a en Groen! is echter dat er nu –eindelijk– een federale regering gevormd kan worden, en dat de verkiezingen van 2014 niet noodzakelijk communautair getint hoeven te verlopen. En ach, laat het dan zo zijn dat die federale regering amper iets meer dan twee jaar effectief zal kunnen regeren, dan nog zal er hopelijk tijd genoeg zijn om wat extra belastingen te kunnen heffen, en enkele milieuwetjes af te kondigen die het bloed onder de nagels van ieder weldenkend mens kunnen wegpesten. Of misschien kan een minister Eva Brems (door het wegvallen van de N-VA kan Groen! nu aanspraak maken op de zesde federale ministerportefeuille) al enkele voorbereidingen maken voor het volgende grote mensenrecht dat dringend in België ingevoerd moet worden: polygamie naar islamitisch recht. Als de hoofddoek wel moet kunnen als de vrouw daar zelf voor kiest, waarom dan niet de veelwijverij?

Politicologen als o.m. Carl Devos en Dave Sinardet schijnen ervan uit te gaan dat dit akkoord vooral een overwinning voor Wouter Beke en de CD&V is. (Over Open Vld heeft niemand het eigenlijk nog.) Hun stelling is dat CD&V nu heeft aangetoond dat het wél een communautair akkoord kan sluiten dat het land vooruithelpt, daar waar hoofdconcurrent N-VA zo'n akkoord alleen maar tegenhield of bemoeilijkte. Bovendien zou dit akkoord niet zo heel veel verschillen van wat Bart de Wever in zijn nota zélf voorstelde aan Vlaamse toegevingen, waardoor de kritiek van de N-VA op dit akkoord bij het publiek weinig geloofwaardig overkomt. Op termijn zou dit volgens hen zelfs moeten betekenen dat de CD&V een aanzienlijk aantal kiezers terug zou kunnen winnen van de N-VA, omdat zij de waren leverden waar de N-VA-kiezers zo om riepen.

Zij hebben ongetwijfeld gelijk wat betreft het punt dat de N-VA het lastig heeft om veel fundamentele kritiek te uiten op dit akkoord. Maar ik betwijfel het of de CD&V met dit akkoord opnieuw electoraal gelanceerd is. Meer zelfs, door het vertrek van Yves Leterme naar de OESO geeft de partij impliciet haar claim op de Wetstraat 16 op, en zal zij in de volgende federale regering alleen maar een ondergeschikte rol kunnen spelen. Dit kan het relatieve gewicht van Kris Peeters in de partij doen toenemen, maar tegelijk ook voor verwarring zorgen bij de eigen kiezers. Men kan immers moeilijk naar de verkiezingen gaan met een zelfverzekerd Vlaams profiel –wat trouwens meer reclame voor de N-VA dan voor de CD&V zou zijn– als men er net voor gekozen heeft federaal openlijk deurmat te spelen voor de Franstaligen, en dan in het bijzonder de PS. En dit akkoord is hoe dan ook niets om over twee jaar nog mee uit te pakken in een verkiezingscampagne.

De twee politicologen vergissen zich in elk geval zwaar wat betref de toekomst van de CD&V op langere termijn. Een partij die een halve eeuw geleden nog de helft van Vlaanderen achter zich kon verzamelen, en vandaag amper nog een zesde, is gedoemd om op termijn te verdwijnen. Wie de beelden van de viering tien jaar CD&V in Kortrijk zag, begrijpt trouwens waarom. Samen mag dan nog super zijn, het «enerzijds-anderzijds»-etiket dat de partij graag op zichzelf plakt klopt al lang niet meer. De CD&V is vandaag vooral een «noch-noch»-partij: noch links noch rechts, noch N-VA noch sp.a, maar ook noch Vlaams noch Belgisch, en zelfs noch christelijk (laat staan katholiek) noch vrijzinnig. Wat moet je daar dan als kiezer mee?

De tijd is trouwens definitief voorbij dat men de Vlamingen in het Belgisch gareel kan laten lopen aan de hand van een Stockholm-syndroom waar de Kortrijkse CD&V-besjes/militanten duidelijk nog veel last van hadden. Jarenlang kon men Vlaanderen behandelen als een kind dat 's morgens slaag kreeg, 's middags het zelfverdiende geld van de krantenronde moest afgeven aan het morsige broertje, 's avonds brutaal in het eigen bedje verkracht werd, en dan nog eens dacht daar allemaal zeer dankbaar voor te moeten zijn omdat dat allemaal zo nu eenmaal hoorde. Vandaag gaan de jongeren echter net iets te veel op ERASMUS of in het buitenland op vakantie om niet door te hebben dat dit niet de normale toestand is in een land. Want die geroemde meertaligheid van de Vlaming reikt uiteindelijk toch ook niet veel verder dan het door de strot geduwde Frans, voor velen al even positief ervaren als de uitgebreide seksuele ervaring die kinderen in een incestueuze relatie opdoen. Complete nonsens dus, en het staatsmanschap waar men bij de CD&V nog steeds zo gehecht aan is pakt dan ook minder en minder. Een communautair akkoord zal daar niets aan veranderen, en een ondergeschikte rol in een federale regering nog veel minder. Als de partij bij de volgende stembusslag nog steeds een zevende van de kiezers zal weten te bekoren, zal ze al zeer tevreden mogen zijn. De enige echte interessante vraag is daarom ook wie het vacuüm dat de partij nalaat zal weten op te vullen.

In tegenstelling tot wat Carl Devos en Dave Sinardet beweren, was het ook geen strategische fout van de CD&V om in 2004 een kartel met de N-VA aan te gaan. De strategische fout werd gemaakt in 2007, toen de overambitieuze Yves Leterme door zijn ontslag als Vlaams minister-president alle Vlaamse bruggen achter zich verbrandde lang vóór hij veilig en wel in de Wetstraat 16 was aanbeland. Gevolg was een kwakkele regeringsvorming, die uiteindelijk leidde tot de breuk met de N-VA, en daarmee ook een terugval van de aanhang naar het verschrompelende segment in de Vlaamse bevolking dat zijn Stockholm-syndroom nog niet van zich heeft kunnen afleggen. Het is begrijpelijk dat Carl Devos en Dave Sinardet, beiden uitgesproken belgicist en socialist, graag zouden hebben dat morgen tien procent van de N-VA-kiezers terug zou vloeien naar de CD&V, maar jammer genoeg voor hen is dat iets dat alleen in hun dromen zal gebeuren.