Engels spreken om België te redden?

De Open-VLD-jongeren willen in België het Engels als bestuurstaal toelaten. Ook in zakenkringen, waar bedrijfsvergaderingen nu al vaak in het Engels verlopen, hoort men regelmatig die verzuchting. Naarmate de aanwezigheid van eurocraten en lobbyisten rond Brussel toeneemt, zal ook uit die kring de roep om bestuursdeelname in hun “eigen” gebruikstaal sterker worden. Nu reeds wordt het Engels naast één van de landstalen op onze identiteitskaart gebruikt. Unitaire Belgische instellingen zoals de overheidsdiensten gebruiken niet het neutrale Latijn (als in het meertalige Zwitserland: Confederatio Helvetica) maar wel het opdringerige Engels in hun internetadres: fgov.be, “federal government”. Wat moeten de Vlamingen met die verleidelijke gemaksoplossing voor de Belgische taalproblematiek?



Een eerste overweging, maar een waaraan ik hier best niet teveel woorden besteed, is die van het zelfrespect. Daarin zijn Vlamingen volstrekt niet geïnteresseerd. Zo zouden inzake BHV de Vlamingen kunnen zeggen: “Natuurlijk gaan wij niet nog eens betalen om de grondwet te doen naleven, wij zijn niet gek.” Maar iedereen weet inmiddels dat de Vlaamse B-partijen. per se willen “onderhandelen”, d.i. ons laten pluimen om te krijgen wat ons rechtens gewoon toekomt. Inzake de bestuurstaal is het niet anders. Na onze lange taalstrijd zou het wel zeer vernederend zijn voor het Nederlands om zomaar ongevraagd baan te ruimen voor een vreemde taal. Dat ware een krasse blijk van onvermogen om onze eigen boontjes te doppen, maar hij komt eraan.

Soit, geen gedoe meer over dat kwalijk riekende zelfrespect. Tenslotte kunnen we met dat Engels juist in de taalstrijd ons voordeel doen. Paul Beliën raadt de Vlamingen die niet door Franstalige Brusselaars afgeblaft willen worden, al lang aan om in Brussel Engels te spreken. De ervaring leert dat een hooghartige Brusseles met bontmantel en schoothondje plots een toontje lager zingt wanneer ze niet het geblaf van les boches du nord hoort, maar de taal van de bevrijders. Goed, dat is een handige tactiek op het terrein, maar men moet die niet institutionaliseren.
Uit de geschiedenis weten wij dat een sterke natie die een zwakkere natie te hulp komt om een bezetter te verjagen, na gedane arbeid vaak blijft plakken. Het Engels binnenhalen zal ongetwijfeld het Frans een eind terugdringen, maar Brussel zal dan gewoon de zoveelste Engelstalige stad worden, niks geen “verrijking”, alleen more of the same. Het Nederlands zal er het meest onder lijden: geen Frans- of anderstalige zal nog de moeite doen om Nederlands te leren, en de nu zo populaire Vlaamse scholen in Brussel zullen door “international schools” verdrongen worden. Vlamingen die in de opwaardering van het Engels een binnenweg naar de terugdringing van het Frans zien, stevenen af op een teleurstelling.

Ook in het Vlaamse gewest zal de erkenning van het Engels als officiële taal het Nederlands schade toebrengen. Vandaag is het voorbarig om het Nederlands als bedreigd te zien, want zijn positie als bestuurs- en onderwijstaal is de beste verzekering voor overleving. Maar eens men naar het Engels kan overschakelen zonder daarmee een taalwet te overtreden, zal het hek van de dam zijn. Dan, eerder niet maar dan wel, wordt de voorspelling van wijlen François Mitterrand heel realistisch: het Nederlands zal als eerste taal onder de druk van het oprukkende Engels bezwijken.
De roep om het Engels vanuit Vlaams-belgicistische kringen leert ons ook iets over de funderingsmythe van België. Dit koninkrijk prees ooit zichzelf aan als bolwerk van persvrijheid en andere liberale verworvenheden. Nu meerdere muilkorfwetten in voege zijn en van de democratie nog nauwelijks een schaduw overeind blijft, hebben belgicisten een nieuwe rechtvaardiging voor het bestaan van deze staat gevonden in het multiculturalisme. Met zijn multilinguïsme zou België altijd al een voorafbeelding van de multicultuur geweest zijn, en die niet-homogeniteit moeten we koesteren.

Historicus Bruno De Wever, broer van, treedt dat verhaal bij. Hij pleit voor een herstel van tweetalige instellingen, met name bv. een fusie van de VUB (geesteskind van Vlaamsgezind communist Aloïs Gerlo) met de ULB. Waar dan plots iedereen tweetalig zou worden, zeker? Daarnaast ziet hij een rol voor het Engels in het herstel van de Belgische eenheid: “Het tweede luik van dit verhaal is het Engels, als oprukkende gemeenschappelijke taal. De vraag is nu of het Engels de polistaal kan worden. Dan kom je al wat dichter bij wat nu heel utopisch lijkt, namelijk dat er terug een Belgische pers groeit. Dan kunnen er, opnieuw via Brussel, weer Belgische partijen komen.” (Schamper, 10-5-2010)

Ziedaar het ultieme “weg met ons” op taalgebied. Wij Frans- en Nederlandstaligen zitten met de erfzonde van de taalstrijd en wij zijn gedoemd om daarin te blijven zolang wij aan onze taal vast houden. Pas als wij elk onze eigen taal verzaken, toch op politiek niveau, kunnen wij politiek samenwerken. Wat De Wever eigenlijk zegt, is: pas als ééntalige staat zal België normaal kunnen functioneren. Zeer juist gezien van hem, en eigenlijk een nieuwe variant op: “La Belgique sera latine ou ne sera pas”, in deze zin dat dit koninkrijk alleen als taalhomogene staat leefbaar is. Inderdaad, zoals John Stuart Mill reeds opmerkte, een moderne democratie werkt maar als haar bevolking voldoende homogeen is. De als antiflamingantisch bedoelde pleidooien voor het Engels bewijzen juist de nood aan taalhomogene bestuurseenheden en de mislukking van de multiculturele modelstaat België.