Liberale visietekst: de Jeugd, de Toekomst

De sociale zekerheid is er voor u. Maar voor hoelang nog? Het systeem van sociale zekerheid dat eerst werd opgezet als dijk tegen het communisme en later als systeem van sociale verzekering (ook en vooral voor mensen die dit anders niet zouden kunnen betalen), is vandaag de dag uitgegroeid tot een wanstaltig gedrocht, dat een grote hypotheek dreigt te leggen op de welvaart van verschillende toekomstige generaties. Het pensioensysteem is hier een van de duidelijkste voorbeelden van. Toen Bismarck als eerste een dergelijk systeem op poten zette was de pensioengerechtigde leeftijd 70 jaar, bij een levensverwachting van 48 jaar. Hoewel dit misschien ook een scheeftrekking was, is de slinger vandaag de dag volledig doorgeslagen naar de andere kant. De pensioengerechtigde leeftijd ligt in België sinds de jaren 50 op 65 jaar. De levensverwachting was in 1950 echter wel 63 voor mannen en 67 voor vrouwen, tegen respectievelijk 77 en 82,7 in 2006. Bovendien zijn er nog er nog andere cijfers die veel alarmerender zijn.

Samen met een verlaagde nataliteit leidt deze stijgende levensverwachting tot een drastische wijziging van de bevolkingspiramide: de verhouding 65-plussers t.o.v. actieve bevolking zal de komende jaren uitgebreid toenemen (in 1970 onderhielden 100 actieven 44 inactieven, dit zal in 2030 bij ongewijzigd beleid evolueren naar 150 inactieven voor 100 actieven). Het probleem is de omschakeling van een kapitalisatiesysteem naar een repartitiesysteem in jaren ’50 en ’60. Met andere woorden: de pensioenen moeten betaald worden met geïnde belastingen bij de actieve beroepsbevolking. Dit systeem werkt bij een groeiende economie en stijgende actieve bevolking zoals in deze jaren ’50 en ’60, maar heeft in de huidige omstandigheden meer weg van een piramidespel, waarvoor de modale burger allang achter slot en grendel zou gezet zijn. Bovendien ligt de werkelijke pensioenleeftijd veel lager dan de eerder genoemde 65 jaar (namelijk rond de 58 jaar), betreden steeds meer mensen steeds later de arbeidsmarkt en zijn een derde van de momenteel uitgekeerde pensioenen gelijkgestelde pensioenjaren. Lees: jaren die meetellen voor de pensioenopbouw waarvoor men in werkelijkheid nooit gewerkt heeft. Allemaal zaken die mee bijdragen tot de steeds groter wordende onbetaalbaarheid van het systeem.

Veel oplossingen zijn er niet. Of men moet de inkomsten verhogen, of men moet de uitgaven zien te drukken. Het eerste zal bijzonder moeilijk zijn: de belastingsdruk in België is nu al zeer hoog (bijna de helft van ons BBP). Voorts zullen deze hoge belastingen vooral deze mensen ‘wegjagen’ die het meest zullen kunnen bijdragen tot de oplossing: hoog opgeleiden zijn namelijk sociaal veel mobieler. De oplossing zal dus vooral van het tweede moeten komen. Er zijn enkele voor de hand liggende oplossingen. Schaf het systeem van de brugpensioenen af. Beperk het repartitiegedeelte zo veel mogelijk ten voordele van (private) kapitalisatiesystemen en individuele spaarmogelijkheden. Maak een einde aan het idee dat een overheid de werknemer oplegt wanneer hij moet stoppen met werken en de fetisj van de wettelijke pensioenleeftijd: laat elke werknemer a rato van het aantal jaren dat hij effectief werkt een pensioen opbouwen.

Wil men een lange loopbaan hebben? Dan kan men een hoger pensioen opbouwen. Wil men liever vroeger stoppen met werken? Dan moet men tevreden zijn met een lager pensioen. De werknemer kan hier ook beslissen flexibel met zijn loopbaan om te springen: wil men het een periode wat rustiger aan doen, dan draagt men tijdens deze periode minder bij tot zijn uiteindelijke pensioen. Dit zijn maar enkele oplossingen waar de meeste politici al maanden of jaren de mond vol van hebben, maar die nog steeds niet tot uitvoering zijn gekomen. Daarom heren en dames politici, vragen wij u met aandrang om te handelen. Liever gisteren dan vandaag, liever vandaag dan morgen, maar in ieder geval voor het te laat is! Wij zijn zeker bereid om mee te werken aan een oplossing, maar ook hier zullen de lasten verdeeld moeten worden. Alvast bedankt!


Deze visietekst werd bij InFlandersFields.eu ingezonden door het Liberaal Vlaams Studentenverbond (LVSV) dat over de problematiek twee weken terug ook een studiedag aan de Katholieke Universiteit Leuven organiseerde. Deze tekst past in de jongerenactie "Sociale Onzekerheid" en zal de komende weken in flyervorm verspreid worden onder alle studenten in Leuven, Gent, Antwerpen, Brussel, Hasselt en Kortrijk, de zes studentensteden met een eigen LVSV-afdeling.