Vakbonden moeten werken aan de toekomst, niet aan het verleden (Willy De Wit en Eric Verhulst)

Drama’s zoals bij OPEL Antwerpen kan men enkel vermijden mits een toekomstgericht beleid, niet met stakingen om de oude structuren in stand te houden. Waarom gaat Opel Antwerpen dicht? Waarom ging General Motors tenonder? Waarom wil AB Inbev in ons land afslanken? Waarom verhuizen zoveel bedrijven naar het buitenland?

Het antwoord op die vragen is vrij eenvoudig : de economie is een dynamisch gegeven. De omstandigheden waarin bedrijven functioneren veranderen razendsnel. De technologie evolueert in hels tempo. Bestaande producten verouderen en worden vervangen door nieuwere en betere. De marktomstandigheden wijzigen voortdurend. Nieuwe markten ontstaan en bestaande markten gaan er op achteruit. Heel wat landen, die vroeger tot de ontwikkelingslanden behoorden, staan nu te trappelen om de fakkel over te nemen van de oude industrielanden. Vele van deze opkomende landen kunnen produceren in een ondernemersvriendelijk klimaat, met lage belastingdruk en niet bezwaard door een tsunami aan reglementen, wetten en verordeningen, die bij ons het ondernemersschap maakt tot een Calvarieberg. Hun productie is dan ook heel wat goedkoper. Het is een volkomen logische beslissing van vele bedrijven om hun werkgebied te verplaatsen naar die landen.

Wonder genoeg klampen onze vakbonden en politici zich halsstarrig vast aan de oude, maar ondertussen vermolmde structuren, die echter geen toekomst meer bieden. In de VS hebben de vakbonden zich jarenlang verzet tegen de vele pogingen van het management van General Motors, om dit bedrijf “grondig” te herstructureren, opdat het zich bestendig zou kunnen aanpassen aan de zich wijzigende omstandigheden. Het resultaat van dit verzet kennen wij: het eertijds fiere, winstgevende en grootste bedrijf van de wereld ging ten onder. De sociale schade die hierdoor wordt aangericht is thans een veelvoud van wat destijds de grondige herstructureringen zouden gekost hebben. Het drama van die verkeerde visie beperkt zich niet tot de VS, maar is nu ook te voelen in Europa. Met de sluiting van Opel Antwerpen kunnen wij ervan meespreken.

VERSPILLING

De vakbonden en ook onze politici wensen geld te blijven steken in een verouderde structuur die geen toekomst meer biedt. Wereldwijd bedraagt de overcapaciteit in de autosector méér dan 30 %. Hier verder geld blijven in pompen is een verspilling van belastinggeld. Beter ware het in te zetten in onderzoek en ontwikkeling naar nieuwe en hoogkwalitatieve producten in toekomstgerichte sectoren. Maar ook de belastingdruk zal aanzienlijk moeten dalen. Volgens Geert Noels zijn de hoge lonen (die het gevolg zijn van de hoge belastingdruk) de oorzaak van de sluiting van Opel Antwerpen. De uurloonkosten in onze industrie zijn aanzienlijk hoger dan in Duitsland. Het zijn dus niet enkel de opkomende landen, maar ook onze naaste buur die goedkoper kunnen produceren. België is het duurste land voor industriële productie. Waarom maken de vakbonden daar geen strijdpunt van. Volgens insiders is er buiten de belastingdruk echter nog een andere reden, waarom Opel Antwerpen uit de boot valt. In 2007 werd aan de Opel-vestigingen gevraagd om veertig uur per week te werken, zonder loonopslag. In Duitsland ging men daar mee akkoord, maar in Antwerpen hebben de bonden dat geweigerd. Nick Reilly, topman van GM, is die weigering uit 2007 zeker nog niet vergeten.

AB INBEV

Niet alleen bedrijven in moeilijkheden, maar ook bedrijven die winst maken, moeten zich bestendig aanpassen aan de wijzigende omstandigheden, zoniet kunnen zij op termijn niet overleven (zoals bij General Motors is gebleken). AB Inbev stelt 120.000 mensen tewerk verspreid over 30 verschillende landen. Dat is een prestatie om “U” tegen te zeggen en die onze bewondering en waardering verdient. Maar tegelijk betekent dit een zware verantwoordelijkheid, die weegt op de schouders van het management, nl. om de toekomst van dit personeelsbestand zo goed mogelijk veilig te stellen. Om dit te kunnen moet het bedrijf winst maken, ja veel winst, om bestendig te kunnen investeren, niet alleen in vervanging van verouderde productiemiddelen, maar tevens in aanpassingen aan de zich snel wijzigende technologie en productiemethoden. Tevens is die winst een noodzaak om aan het geïnvesteerd kapitaal een behoorlijke vergoeding toe te kennen. Bij gebrek hieraan zal men geen beroep meer kunnen doen op nieuwe kapitaalinbreng.

AB Inbev heeft heel wat schulden aangegaan om Anheuser-Busch over te nemen. Dit maakt het bedrijf kwetsbaar. Het kan zich niet de luxe veroorloven overtollig personeel te behouden in een structureel dalende biermarkt. In België is de biermarkt verzadigd en het bierverbruik gaat achteruit. De groeimarkten liggen nu elders, bv. In Brazilië en in de VS. Een bedrijf dat zich niet mag aanpassen aan structurele wijzigingen kan op termijn niet overleven, ongeacht hoeveel winst het nu ook maakt. De populistische slogan van de vakbonden, dat de besparingen moeten dienen om hoge bonussen uit te keren, slaat nergens op. Om een bedrijf van die omvang aan de wereldtop te handhaven, heeft men de allerbeste managers nodig, aan wie best hoge bonussen worden uitbetaald. Topkwaliteit tegenover middelmatigheid kan het verschil maken tussen zich handhaven of tenonder gaan. Professor emeritus arbeidsrecht Roger Blanpain (Universiteit Leuven) wijst er tenslotte nog op dat de blokkades door de vakbonden bij AB Inbev onwettelijk waren en ons land grote imagoschade berokkenen. Buitenlandse bedrijven die zinnens zijn om in ons land te investeren, zullen nu wel eerst drie keer nadenken vooraleer zulke beslissing te nemen. De werknemers die nu bij Opel en bij AB Inbev hun baan verliezen, zien zo hun kansen aanzienlijk slinken om in de toekomst een nieuwe job te vinden. De vakbonden zouden moeten beseffen, dat het de winstgevende bedrijven zijn (en niet de bonden), die onze welvaart en werkgelegenheid creëren. Zulke bedrijven moet men koesteren, inplaats van te bekampen.


Willy De Wit is gewezen financieel analist en medewerker bij de onafhankelijke economische denktank WorkForAll. Eric Verhulst is Ingenieur-Bedrijfsleider en voorzitter van WorkForAll.