De aardbeving in Haïti was heel erg, maar waarom moeten wij weer juist betalen? (Vincent De Roeck)

De situatie in Haïti is hartverscheurend. Het allerarmste land van het Westelijk halfrond kreeg enkele dagen geleden één van de zwaarste aardbevingen ooit over zich heen. De gevolgen zijn dan ook ongezien. De bevolking is de ontreddering nabij. Hele dorpen en steden werden letterlijk van de kaart geveegd. Met het epicentrum op minder dan 25 kilometer van de dichtbevolkte hoofdstad Port-Au-Prince is ook de tol aan verloren mensenlevens torenhoog. De eerste cijfers spreken al van tienduizenden doden, maar met een veelvoud daarvan nog steeds vermist, is dit waarschijnlijk nog maar het topje van de ijsberg. De devastatie is enorm. Om de mate van menselijk leed en de plaatselijke noden te beschrijven, schieten woorden zelfs tekort.

Ik begrijp dan ook dat vele lezers door de titel en het opzet van dit stuk geschokt en kwaad zullen zijn. Ik zou hen echter willen vragen om de bijwijlen hoog oplaaiende emoties en intrinsiek menselijke gevoelens van compassie even te vergeten en de situatie vanuit een heel andere invalshoek te bekijken. Ik wil mijn lezers ook op het hart drukken dat ik op geen enkele wijze afbreuk wil doen aan de inzet van hulpverleners of aan de beweegredenen van de geldschieters, en duidelijk maken dat ook ik met de slachtoffers meeleef en dat ik ook zelf al een donatie aan het Rode Kruis in Vlaanderen gedaan heb.

Over de oorzaken van de immense armoede op het westelijke deel van het Caraïbische eiland Hispaniola kunnen waarschijnlijk hele boeken geschreven worden, maar ik wil hier toch vooral even stilstaan bij de gigantische discrepantie tussen het straatarme Haïti en het volgens lokale standaarden schatrijke oostelijke eilanddeel, dat we als Dominicaanse Republiek kennen, en waar we met zijn allen massaal op vakantie gaan. Natuurlijk was Haïti een Franse kolonie en blinken die, o.a. door het Franse koloniale wanbeheer en de export van het centralistische bestuur uit de Hexagone, nu net nooit uit in verstandig bestuur en welvaartsopbouw, maar er is meer aan de hand.

Tot begin 19de eeuw stond Haïti bekend als de "Parel van de Antillen" en domineerde de kolonie de Caraïbische handel in rubber en fruit. In 1802 dachten de lokale ambtenaren echter slimmer te zijn dan de handelaars en werd - met de "goede" bedoeling om de lokale elite nog rijker en welstellender te maken - een lokaal decreet afgekondigd dat buitenlandse investeringen onmogelijk maakte en het verwerven van eigendom door buitenlanders verbood. Dit decreet bestaat nog altijd en is nog steeds - samen met de politieke instabiliteit en regelmatige genocides - de hoofdreden waarom de gigantische FDI-stromen wel hun weg vinden naar de buureilanden maar aan Haïti voorbij gaan.

Haïti komt om de zoveel jaar even in het nieuws door binnenlandse onrusten die de internationale gemeenschap nopen tot het zenden van humanitaire werkers en blauwhelmen. Er waren dan ook nogal wat Belgen en Nederlanders werkzaam in Haïti en deze worden nu met een Airbus van het Belgische leger naar huis gerepatrieerd. Het B-FAST rampenteam werd daags na de ramp al in Haïti ontplooid en keert één dezer dagen al terug. Ondertussen sturen de Europese overheden tonnen hulpgoederen naar het getroffen gebied en doen ook alle andere rijke landen hun duit in het zakje. De Amerikanen hebben de controle over de lucht- en zeehavens overgenomen, en beveiligen nu de wijken waar veel buitenlanders wonen tegen plunderaars en de 6,000 ontsnapte gevangenen in de nasleep van de aardbeving.

Ik heb echter twee fundamentele bezwaren tegen deze gang van zaken. Eerst en vooral vind ik het niet kunnen dat de Belgische belastingbetalers moeten opdraaien om landgenoten te evacueren uit een land waar zij zich vrijwillig gevestigd hebben. Als bijna elke Belg die in de Alpen gaat skiën een verzekering bij "Europe Assistance" of een andere firma op zijn of haar naam heeft staan om tussenbeide te komen in geval van repatriëring zie ik niet meteen in waarom enkel skitoeristen op zichzelf aangewezen moeten zijn terwijl roekeloze Belgen in het buitenland - die enerzijds dus wel grote risico's willen opzoeken meer er anderzijds via verzekeringen niet voor willen betalen - op kosten van "de gemeenschap" gerepatrieerd worden. Verder stel ik mij ook de fundamentele vraag waarom enkel Belgische en Nederlandse onderdanen mee mogen met die Airbus van het leger. Onze overheid vindt het normaal dat zij in naam van de anderen beslist wie wel en wie niet uit die hel geëvacueerd kan worden.

Ik stel mij eveneens vragen bij de opportuniteit van staatsgebonden ontwikkelingshulp. Ik denk dat private organisaties zoals de talrijke echte NGO's veel beter weten wat de lokale noden en behoeften zijn en veel sneller kunnen reageren dan regeringen die daarvoor ministerraden moeten organiseren, compromissen moeten afspreken en (soms) het parlement nog eerst om toestemming moeten vragen. De opkomende Haïti-benefiet op televisie zal opnieuw miljoenen euro's in het laadje brengen, een veelvoud van wat de overheid momenteel voor Haïti vrijgemaakt heeft, en ook nu al stromen de vrijwillige giften van gewone burgers aan een recordtempo binnen bij de hulporganisaties. Ik vind het dan ook niet kunnen dat onze regering zichzelf beter geplaatst vindt dan gewone burgers om te bepalen waaraan die hun geld uitgeven. De regering besliste de afgelopen dagen in naam van de burgers dat hulp voor Haïti veel belangrijker is dan meer hulp voor Mauritanië bijvoorbeeld.

De politiek beantwoordt aan andere criteria dan de private vrijwillige interactie tussen gewone burgers. Politici willen in de eerste plaats naam maken voor zichzelf. Zij zijn niet begaan met duurzaamheid of echte hulp. Zij besteden enkel aandacht aan de landen en problemen die politiek waardevol of mediatiek "hot" zijn. Zij bepalen als een Romeinse keizer in de arena welke mensen moeten sterven en welke mensen met andermans geld geholpen mogen worden. De politici krijgen de bedankingen, maar vergeten wel graag dat die afgekocht werden met de zuurverdiende centen van anderen. Het ganse herverdelingssysteem is rot. Ik stel dan ook voor om het volledige budget voor ontwikkelingssamenwerking af te schaffen en dat geld opnieuw in de zakken van de gewone mensen te leggen zodat zij het kunnen uitgeven aan wat zij willen. Het blijft uiteindelijk hun geld.

Dat brengt mij tenslotte bij een recent artikel van de Amerikaanse mediaster John Stossel op de website van "Real Clear Politics" waarin hij becijferde dat de Amerikaanse burgers per hoofd jaarlijks een 1,800 USD aan liefdadigheid uitgeven en dat niet enkel de rijken merkelijk meer weggeven dan de armen, maar dat ook de kiezers voor de GOP hun Democratische tegenhangers ver achter zich laten. Dit bewijst wat ik al jaren aanvoel: de arrogante hypocrisie van links. Linksmensen willen de anderen helemaal niet helpen, ze willen dat anderen dat voor hen doen. Verander de wereld, begin bij jezelf, zou ik zeggen, want hoe kunnen socialisten zich blijven profileren als "sociaal" terwijl hun mededogen enkel gestoeld is op het wegroven van andermans geld om daarmee hun "sociale" programma's te financieren? Met andermans geld wil ik ook wel een weldoener zijn.