Verschillende tinten liberalisme in Europa?(Vincent De Roeck)

De Europese koepel van liberale jongeren- en studentenbewegingen LYMEC publiceert driemaandelijks haar eigen ledentijdschrift "New Libertas" en uw dienaar zit nu al twee jaar in die redactie. Met de editoriale lijn van het magazine ben ik het nooit eens geweest en ook met het échte redactiewerk was ik maar weinig begaan. Ik heb de voorbije maanden en jaren wel wat proefgelezen, gelay-out, teksten becommentarieerd, hier en daar een kort tekstje aangeleverd, en een aantal liberale prominenten (o.a. Annemie Neyts, Graham Watson, Guido Westerwelle en Guy Verhofstadt) geïnterviewd, maar echt betrokken in het dagelijks reilen en zeilen van het tijdschrift werd ik ook niet. Mijn engagementen bij het New Libertas-magazine en bij LYMEC lopen vandaag dan ook stilaan op hun laatste benen.

In maart zal een nieuw bestuur een nieuwe redactie samenstellen, en daar ik momenteel voor de vermaledijde conservatieve concurrentie in het EP werk, voel ik de buil hangen. Niet dat het mij stoort. Ik ben over de jaren een beetje op New Libertas en LYMEC - niet zozeer op de mensen maar wel op de rigide structuren en bijwijlen ronduit nonsensdiscussies over punten of komma's - uitgekeken geraakt. Wel ben ik trots jullie ons meest recente nummer te kunnen voorstellen met een rode draad die door uw dienaar voorgesteld geweest is: "Different Shades of Liberalism". De ironie van dit alles wil natuurlijk wel dat ondergetekende zelf geen artikel toegewezen kreeg. Het libertarisme werd dan ook door een niet-libertariër uitgelegd en die schuwde de gekende goedkope verwijten natuurlijk niet. Het blijft natuurlijk wel goed dat de ideologie tenminste een plaats in het tijdschrift kreeg. Er is niet zoiets als slechte reclame, weet u wel.

LYMEC werd twee jaar lang geleid door de Franse Belg Aloys Rigaut wiens no-nonsensaanpak een stijlbreuk van jewelste betekende met de werkwijze van diens voorganger, de Catalaanse Spanjaard Roger Albinyana. Aloys was jarenlang actief binnen de jongerenbeweging van de "Parti Radical Libéral" in Frankrijk maar volgde hen niet na hun fusie met de UMP van Sarkozy. Hij verhuisde naar Brussel, begon er voor de internationale instellingen te werken en vervoegde de rangen van de jongeren van de "Mouvement Réformateur". Hij bekleedde verschillende posten binnen LYMEC en werd in de lente van 2008 als zittend vice-voorzitter tot voorzitter verkozen. Ik heb het steeds goed met hem kunnen vinden en ook al ontbeerde hij het charisma en de ideologische onderbouw van zijn voorgangers, toch is zijn uiteindelijk palmares binnen LYMEC er één om te koesteren.

Hij herstructureerde de organisatie, voerde tal van broodnodige professionaliseringen uit, betaalde de openstaande schulden af, zorgde voor een duurzaam economisch model van donaties, grants en bijdragen, loste de grote gaten in de boekhouding op en lobbyde met succes voor vaste LYMEC-vertegenwoordigers in de structuren van ELDR, IFLRY en ALDE. Velen vonden zijn voortdurende gescherm met de statuten lachwekkend, maar hij wist de boel wel in goede banen te leiden. Zelf heb ik hem binnen LYMEC nooit echt een positie weten innemen die hij niet eerst bij de meerderheid had afgetoetst, maar toen ik hem voor een debat van de "Mises Youth Club" uitnodigde, ontpopte hij zich ideologisch tot mijn absolute tegenhanger. Etatisme en Europeanisering zijn in mijn ogen niet liberaal, in de zijne wel.

Waarom breng ik dit hier op? Eerst en vooral omdat deze tekst zo'n beetje mijn formeel afscheid van LYMEC en alles daarrond is, maar ook omdat ik positief verbaasd was over zijn laatste editoriaal in New Libertas. Daarin schetst hij de gelijkenissen en verschillen tussen het liberalisme in Europa en dat in de Verenigde Staten, en spitst hij dat toe op de posities van de Republikeinse en de Democratische Partij. Ik vermoedde dat hij, die aanwezig was op Obama's acceptatiespeech op de Democratische Conventie en door de "Young Democrats of America" overal gefêteerd wordt, resoluut de kant van de Democraten zou kiezen, maar dat bleek tot zekere hoogte fout van mij. Hij was in dat opzicht vrij evenwichtig en hier en daar zelfs correct, maar de vele fouten en vooringenomenheden deden het geheel uiteindelijk toch wel meer ogen naar een doordeweeks links-democratisch pamflet dan een echt liberaal editoriaal. Oordeelt u anders zelf maar!

"American democrats and European liberals: brothers or just friends?" (Article by Aloys Rigaut, President of LYMEC)

(...) Most will say that European liberals are in the middle between mainstream Republicans, supposed to be economically market-oriented (laissez-faire) but socially conservative, and mainstream Democrats, supposed to be economically State-oriented (regulation) but socially liberal. In other words, the same old debate between social liberalism and classical liberalism, or Keynes and Hayek. Boring… No need to cross the Atlantic to see such differences, even in LYMEC you can feel them. These clashes are just part of our great family, of our identity as liberals.

Hij begint sterk. Niet veel op aan te merken.

There is no doubt about the fact that American democrats are the closest to European liberals as regards civil rights and society issues, especially since the 1960s and J.F. Kennedy. This could be summarised into equal rights/opportunities for all regardless of sex, age, race, ethnicity, sexual orientation, gender identity, religion, creed, or national origin. (...) There is also no doubt that European liberals identify more strongly to the Democrats’ internationalism than to the Republicans’ unilateralism, with some strong resonance today as regards environmental policies to fight against climate change, an issue of so much importance for us Europeans.

Burgerrechten zijn natuurlijk één ding, maar positieve discriminatie, dat zowel bij de Democraten in de VS als bij de links-liberalen in Scandinavië leeft, is hoe dan ook onliberaal. Ik zie ook geen enkele directe link tussen liberalisme en multilateralisme of internationalisme. Echte liberalen zijn isolationistisch en treden enkel buiten de eigen grenzen op als ze rechtstreeks bedreigd worden. In dat opzicht zijn eigenlijk de Republikeinen veel liberaler dan de Democraten, die zeker sinds Bill Clinton overal in de wereld zijn beginnen interveniëren zonder echt goede redenen. En of de strijd tegen de vermeende opwarming van de aarde een liberaal iets is, vind ik al helemaal dubieus.

(...) It is probably less known that the Democratic Party was at its foundation a strong advocate of a weak central government: just like us today, they were critical about delegating too many powers to the federal level and promoted the principle of subsidiarity. It may not thus be surprising that the party has evolved, just like us in Europe, into the party of minorities: far from wanting to centralise and harmonise everything, it has defended the rights of being different and the importance of diversity, another fight that we certainly share.

Hier heb ik iets bijgeleerd. Ik wist niet dat de Democraten meer opkwamen voor "states' rights" dan de GOP. Natuurlijk wist ik al helemaal niet dat de Europese liberale partijen tegen centralisering of harmonisering waren. Ik ben blij dat te lezen, maar heb er wel mijn twijfels bij. Europese liberale leiders zoals Guy Verhofstadt willen het liefst alles harmoniseren en outsourcen naar gecentraliseerde buitenlandse bureaucratieën.

(...) Historically, the Democratic Party has always opposed unregulated business and finance, favoured progressive income taxes and promoted welfare spending targeted at the poor. (...) We are not living in a pure and perfect market, we are all humans, we make errors, and therefore we need regulation, that’s a fact of life. (...) I nevertheless wonder if some European liberals would go as far as some US Republicans, comparing Obama’s healthcare plan to socialism. (...) All our societies were shaken by the Great Depression. Franklin D. Roosevelt even theorised that freedom into a “freedom from want” – the ultimate liberalism probably.

Hier bewijst Aloys toch net dat de Democraten helemaal niet liberaal zijn? Vrij duidelijk in mijn ogen, maar niet in die van hem. De markt moet voor liberalen wel degelijk vrij en open zijn, belastingen zijn voor liberalen wel degelijk onaanvaardbaar, en de welvaartsstaat als concept is allesbehalve liberaal. Net het tegenovergestelde zou ik zeggen. Regulering is niet noodzakelijk, alleen socialisten beweren dat, en als de markt niet puur en perfect is, is dat niet omdat de mensen dom of onkundig zijn, maar omdat de staat met al haar perverse ingrepen de foute incentives aan haar burgers geeft. Liberalen vinden "arm zijn" helemaal niet iets om trots op te zijn of iets is dat het wegroven van andermans inkomen legitimeert. Mensen die Obama's plannen niet als socialisme beschouwen, kunnen zelfs gewoon geen liberalen zijn. En als er één iemand is in de vorige eeuw die het verste afstond van het liberalisme, is het toch wel F.D. Roosevelt en diens planeconomisch beleid.

Zucht... Ik ben blij dat ik nu tot een ander, meer consistent én meer liberaal kamp behoor, dat van het Angelsaksische conservatisme. Ik denk dat de titel van mijn laatste nummer van "New Libertas" alles zegt. Verschillende tinten liberalisme in Europa? Inderdaad.