Kladschrift: "Pure waanzin lijkt het economische debat te domineren!" (Vincent De Roeck)

Het was de liberale Frans-Duitse econoom Jörg Guido Hüllsmann die nog niet zolang geleden het volgende liet optekenen. “France is the only country where economists are more to the left than ordinary Frenchmen, thus making it the only country where economists know less of economics than the average citizen.” Vandaag de dag lijkt die opmerking echter niet langer steek te houden. Ook in tal van andere landen hebben de Keynesianen en etatisten het economisch debat naar zich toe weten trekken, en zelfs de degelijke vrijemarkteconomen van weleer, zoals een Paul De Grauwe of een Ivan Van de Cloot, hebben hun wapen van schouder veranderd en marcheren vandaag blindelings mee met de lokroep naar nog meer controle, nog meer regels en - terug van nooit echt weggeweest - nog meer Staat. In Nederland wil Wouter Bos zelfs een examen voor bankiers gaan invoeren. In de VS worden stimulusplannen van een biljoen ('trillion') dollars zonder veel debat goedgekeurd, en ook Europa is in hetzelfde bedje ziek. Zelfs China trekt haar kapitalistische hervormingen opnieuw in twijfel. Geert Noels is misschien de uitzondering op de regel. Hij blijft als enige mainstream-econoom de Keynesiaanse recepten als 'surrealistisch' en 'onbegrijpelijk' afdoen. En ook al heeft hij gelijk, zijn visie wordt niet gehoord, laat staan overgenomen.

Er is immers op zich helemaal niets aan de hand met de vrije markt. Friedrich von Hayek was al decennia geleden van oordeel dat een occasionele recessie noodzakelijk was voor een markteconomie om bepaalde niet langer competitieve bedrijven of sectoren te kunnen liquideren. Ook de misallocaties in de markt kunnen zo teruggedraaid worden. Overregulering en goedbedoeld - maar toch o-zo-nefast - overheidsbeleid heeft de wereldeconomie op haar grondvesten doen daveren. Niet enkel was er het faliekante monetaire beleid van Alan Greenspan, maar ook stupide linkse wetten zoals de "Community Reinvestment Act" die mee aan de basis lag van de "housing bubble". De bail-outs maken de situatie alleen nog maar erger, zoals we hadden moeten leren uit het "redden" van de Britse autoindustrie in het verleden. Net als in de Grote Depressie steken ook de spoken van vaste prijszettingen en nationalistisch protectionisme weer de kop op, en lijkt het Westen andermaal af te stevenen op hyperinflatie.

De "Financial Times" mocht dan al wel een special wijden aan de toekomst van het kapitalisme, de impact daarvan was nihil. Niet allerminst omdat ook de FT enkel het ware kapitalisme predikt als het haar uitkomt in haar constante lofredes aan het adres van de EU, de WTO of de VN. Idem trouwens voor een medium zoals "Forbes Magazine" dat het kapitalisme ook enkel lipdiensten bewijst als het haar (rijke) lezers past, zoals recentelijk in hun special 'It is still good to be rich in America'. Het zou zulke vrijemarktgerichte media sieren moesten zij ook eens iets fundamenteels publiceren over deze crisis en haar oorzaken. Bedrijven zouden immers nooit "too big to fail" mogen zijn, ongereguleerde derivaten hebben de crisis helemaal niet veroorzaakt, regels mogen de concurrentie (de verschillen in bedrijfsmodel) niet nog moeilijker maken en de centrale banken zouden beter afgeschaft en hun assets geprivatiseerd worden, want die laatste hebben in de eerste plaats de crisis veroorzaakt.

De Amerikaanse president Obama kiest in deze crisistijden voor een gematigde retoriek maar de waarheid achter zijn mooie worden is helemaal anders. Barack Obama wil van de Verenigde Staten een socialistische welvaartsstaat maken naar Europees model en zijn idee van een "watchful eye" ter controle van de financiële markten, zoals geventileerd in zijn inauguratierede, is gewoon de volgende stap in dat proces. Nu is het nog wachten op zijn universele gezondheidszorg en we kunnen de Verenigde Staten voorgoed opgeven als vrij land.

Nor is the question before us whether the market is a force for good or ill. Its power to generate wealth and expand freedom is unmatched, but this crisis has reminded us that without a watchful eye, the market can spin out of control.

Nochtans zijn er binnen de libertarische intellectuele traditie voldoende fundamentele inzichten voor handen om deze moeilijke tijden het hoofd te bieden. De markt zal zich uiteindelijk herstellen, daar twijfelt niemand aan, maar de mate waarin de overheid daartoe kan bijdragen, varieert sterk. De overheid kan de recessie enkel maar in tijd verlengen door de socialistische kaart te trekken. Ludwig von Mises hekelde lange tijd geleden immers al de beknotting van het privé-initiatief door regelneverij: "Progress is precisely that which the rules and regulations did not foresee." En ook iemand als een Art Carden waarschuwde ons voor valse profeten ("Economists who do not believe in the free market economy are in fact not economists") en een Jeb Hensarling besprak reeds de noodzaak van het behoud van de 'trial and error'-mechanismen in de economie ("Once you lose your freedom to fail, you also lose your freedom to try or to succeed - and once you lose that freedom, you cease to be a free society").

En voor Austrians als mezelf wordt het alleen nog maar erger wanneer ik in de pers moet lezen dat "econoom" Geert Vancronenburg blind blijft geloven in de classicistische drogreden alsof deflatie slecht zou zijn voor de economie omdat consumenten hun aankopen zouden gaan uitstellen. Kennelijk heeft deze "econoom" nog nooit van "time preferences" gehoord of nog nooit zijn hoofd uit zijn klassieke modelboeken gehaald en eens gewoon naar de realiteit gekeken... Of wanneer ik op de voorpagina van het "business"-katern moet ontdekken dat Neelie Kroes lustig verder boetes uitdeelt aan bedrijven (Intel was ditmaal kop van jut) wegens de vermeende inbreuken op de monopoliewetgeving. Monopolies bestaan niet in een vrije markt tenzij het aangeboden product of dienst zo superieur is en blijft aan dat van de concurrentie, maar wat kan je verwachten van een Europese Commissie die tegelijkertijd aanklager, rechter en begunstigde (de geïnde boetegelden gaan integraal naar de kas van de Europese Commissie...) is? Helemaal onbegrijpelijk zijn dan ook de acties om Kroes' aspiraties voor een tweede termijn te steunen. De "liberale" initiatiefnemers zouden zich moeten schamen!

Adam Smith waarschuwde ons al lang geleden voor de gevolgen van een verstrengeling van private en publieke belangen, of voor het toekennen van publieke volmachten aan private spelers.

People of the same trade seldom meet together, even for merriment and diversion, but the conversation ends in a conspiracy against the public, or in some contrivance to raise prices. It is impossible indeed to prevent such meetings, by any law which either could be executed, or would be consistent with liberty and justice. But though the law cannot hinder people of the same trade from sometimes assembling together, it ought to do nothing to facilitate such assemblies; much less to render them necessary.

En misschien is het nog wel SUNY-professor Sanford Ikeda die de situatie het beste samenvatte in het juni-nummer van "The Freeman.

We face a serious economic crisis, one that has determined the 2008 presidential election in the United States and strengthened one-party government in Washington. As such, it looks to be a turning point in the interventionist process. Unfortunately, it appears that for the time being the direction of politico-economic change, supported by popular sentiment, is toward more government and more inflation. But this is no time to give up hope. The past 30 years demonstrate that, as FEE’s founder Leonard Reed taught us, ideas do matter. It is in times like these that our own commitment to learn and spread economic literacy is more important than ever.

Wraakroepend is het dan ook om in deze tijden van crisis een politieke opbodcultuur tussen partijen te moeten aanhoren zonder dat deze ook maar enigszins rekening houden met economische feiten of met de kostprijs van hun sinterklaaspolitiek. Maar misschien zijn wij daarvoor de schuldigen. Misschien verkiezen wij gewoon graag onze Führers en denken wij niet graag na over de Waarheid. Misschien verdienen wij wel de keizers-kosters die we hebben, met alle gevolgen van dien. Hans-Hermann Hoppe verwerpt democratie omwille van het inherente kortetermijndenken van politici. Hij heeft zeker een punt, en vandaag nog meer dan ooit tevoren. Jos Verhulst gooit het over een andere boord. Die pleit voor het benoemen van onze parlementsleden via een lotingsysteem. Een idee dat in mijn ogen minstens even leuk als verfrissend is... Invoeren die handel!

---

"Kladschrift" is een vaste column van Vincent De Roeck op In Flanders Fields waarin regelmatig korte commentaren op de actualiteit, verslagen van politiek relevante activiteiten en koppelingen naar interessante artikelen gepost zullen worden. Alle Kladschrift-columns kan u via dit online-archief ook nog eens inkijken en herlezen.

---