Knechten en dwazen (Vincent De Roeck)

De kogel is door de kerk. Noël Slangen, de politiek directeur van mijn partij Open Vld, stapt op nadat zijn communicatiebedrijf “Groep C” andermaal in opspraak kwam met riante overheidsopdrachten. Slangen hoopte met deze stap zijn opdracht voor de BAM en de Oosterweelverbinding, die in zou staan voor één derde van de actuele opdrachten van Slangens bedrijf, te kunnen vrijwaren, maar ook dat lukte hem niet. In enkele dagen tijd verliest Slangen dus zowel zijn politiek postje als het grootste actuele contract van zijn bedrijf. Ik heb er nooit doekjes om gewonden dat ik geen fan was van de benoeming van een gewezen socialist tot feitelijk partijvoorzitter, maar moet hier eerlijk zijn. Noël Slangen laat een partij achter die in betere vorm is dan moest hij er niet voor gewerkt hebben.

Intern is de rust teruggekeerd en de communicatie met de leden en lokale afdelingen is verbeterd. De campagnes verliepen voortreffelijk en ook voor ideologische discussies is er terug plaats binnen de Open Vld. Slangen riep zo bijvoorbeeld het liberaal kenniscentrum “Prometheus” in het leven om de partijkoers voortdurend te kunnen bijsturen met ideologisch onderzoek. En Slangens “Maandagdiners” met de partijtop en de verschillende actoren binnen de liberale beweging in Vlaanderen hebben de partij terug weten te verankeren in de samenleving. Slangen weg is in mijn ogen “good riddance”, daar niet van, maar zijn erfenis is wel positiever dan algemeen gedacht.

In het laatste nummer van “The Freeman” schetst professor Andrew Morriss van de University of Illinois een zéér rooskleurig beeld van Hongkong dat al jaren de koppositie inneemt in de economische rankings van zowel de “Heritage Foundation” als het “Fraser Institute”. Hongkong is één van de zeldzame landen in de wereld dat er in een luttele halve eeuw in geslaagd is om rijker te worden dan het oude moederland, in casu het Verenigd Koninkrijk. Ook Christophe Charpentier stak de loftrompet over Hongkong in zijn artikel “Big markets, small governments” dat in het laatste nummer van “Blauwdruk” verschenen is. Hongkong zou inderdaad hét gidsland moeten zijn inzake economische vrijheid, groei en overheidsbeslag.

De professoren Cass Sunstein (Harvard) en Richard Thaler (Chicago) hebben onlangs het boek "Nudge" (Yale University Press) geschreven waarin zij een nieuwe denkrichting voorstellen, het "libertarisch paternalisme". Sunstein en Thaler gaan ervan uit dat vrije burgers vatbaar zijn voor gestuurde informatie. Ze zouden eerder geneigd zijn om 90% vetvrije producten dan 10% vette producten aan te schaffen. Vandaar het voorstel van de twee economen om de overheid en haar programma's als "default" te gaan beschouwen en om burgers de mogelijkheid te geven van alles en nog wat de opt-outen. De signaleerwaarde van de overheid blijft behouden en doordat minder mensen actief zullen "neen" zeggen dan passief tegen hun zin het spel aanvaarden, kan de overheid haar taken probleemloos blijven vervullen. Ik vind deze theorie zeer aannemelijk en wil ze gerust steunen, maar dan louter als tussenvorm. De overheid heeft evenmin volledige informatie en de kosten van de programma's van de overheid blijven komen van geweld (belastingen). Maar als de denkrichting van Sunstein en Thaler mensen kan warm maken voor de vrijheidsfilosofie is dat natuurlijk mooi meegenomen.

Sinds vorige maand staan er meer dan 1 miljoen personen als terreurverdachten geregistreerd bij de Amerikaanse overheidsdiensten, zo blijkt uit een blik op de counter van de “American Civil Liberties Union”. Deze lijst wordt door de TSA o.a. gebruikt om passagiers te weigeren op luchthavens. De verwoede pogingen van de Amerikaanse overheid om terreur te bestrijden, doen de heksenjacht op communisten en on-Amerikanen van Joseph McCarthny in het niets verbleken. Ook de senator van Wisconsin geloofde heilig in zijn zwarte lijst. En ook de terroristenlijst vandaag is niet zonder fouten. Senator Ted Kennedy stond drie weken lang op de lijst en Congreslid John Lewis zelfs twee maanden. Edward Allen was amper vier jaar oud toen hij op de lijst kwam. Wat ik aan deze praktijk vooral onaanvaardbaar vind, is dat de namen op de lijst niet publiek beschikbaar zijn. Of zoals Becky Ackers het in een recent editoriaal in de “Washington Post” nog treffend wist te zeggen: “Wanneer we de overheid toelaten om de namen op dit soort willekeurige lijsten geheim te houden, empoweren we een politiestaat, en laat dat nu net gevaarlijker zijn dan wat terroristen.”

In een opiniestuk in de Californische krant “Orange County Register” hekelt Steven Greenhut het paniekvoetbal omtrent de stijgende energieprijzen in de Verenigde Staten. Greenhut stelt dat overregulering mee aan de basis ligt van de hoge prijzen, ook al wordt dat doorgaans vergeten, en vat de koe bij de horens door het vermeende ongeloof van de burgers in de vrije markt na de energiehausse en de bankcrisis weg te lachen. Er rijden vandaag minder auto’s op de baan dan enkele jaren geleden en ook de grootte ervan is afgenomen. Mensen geloven misschien niet in de markt, toch leven ze volstrekt in overeenstemming met marktprocessen. Als de prijs van een goed toeneemt, zal de consumptie ervan afnemen. En de elasticiteit van de consumptie is daar ondergeschikt aan.

John Stossel verspreidde deze week dan weer een opiniestuk waarin hij de verdediging van de speculanten op zich nam, net zoals ook Paul Vreymans van “WorkAndWealthForAll” enkele weken daarvoor al gedaan had. Speculanten hebben immers een zéér nuttige taak binnen een gezonde economie. Door vaste prijzen voor toekomstige goederen te bedingen, bezorgen zij ondernemers zekerheid van levering én van prijs. Door risico’s in te schatten en daarop in te spelen, zorgen speculanten ervoor dat overschotten niet verloren gaan en tekorten opgevangen worden. Zonder speculanten zou langetermijnplanning onmogelijk zijn in volatiele markten. Het zou dan ook geen kwaad kunnen moesten de socialisten in dit land eens een basiscursus economie volgen in plaats van blind af te geven op de speculanten, die in wezen vlijtige mieren zijn.

Verschillende prominente economen zoals Lawrence Reed van het “Mackinac Center” in Michigan slaakten deze week een kreet van verontwaardiging. De recente bancaire spelletjes van de Amerikaanse en Europese overheden, en de daarmee samenhangende kredietexpansies door de centrale banken, hebben een oud monster doen herrijzen. De inflatie steekt opnieuw de kop op. De monetaire discipline is verdwenen en staatsinterventionisme is terug van nooit echt weggeweest. Zimbabwe is het beste voorbeeld om het spook van de inflatie te duiden, maar ook Napoleon en Adolf Hitler konden de macht grijpen in tijden van hyperinflatie. En wie is er nu éénmaal verantwoordelijk voor de inflatie? Inderdaad, de overheid. Zij zijn de enige die, om het met de woorden van Ludwig von Mises te zeggen, een waardevol goed als papier waardeloos kunnen maken door inkt te gebruiken. Of zoals de oude profeet Isaiah zei tot de Israëlieten: “Uw zilver is onzuiver, uw wijn gemengd met water!” Duurzame groei kan enkel maar geschieden door de herinvoering van de goudstandaard. De overheid mag niets meer in de monetaire pap te brokken hebben. Ze kan zich immers nooit voldoende bedwingen.

Professor Stephen Davies van de Metropolitan University van Manchester publiceerde enkele dagen geleden een mooi overzicht van de Amerikaanse presidenten en hun nalatenschappen. Hij komt tot de conclusie dat vele presidenten zoals Lyndon Johnson en John F. Kennedy tijdens en kort na hun presidentsschap immens populair waren, maar waar tegenwoordig niet meer zo positief op teruggekeken wordt. Ronald Reagan, Harry Truman en Dwight D. Eisenhower bewijzen het tegendeel. Zij waren niet zo populair aan het einde van hun termijnen, maar vandaag is dat helemaal anders. Dit biedt anders ook nog kansen voor George W. Bush om mettertijd misschien helemaal anders gepercipieerd te worden dan vandaag. En natuurlijk zijn er evergreens als George Washington, Thomas Jefferson, Abraham Lincoln en Franklin D. Roosevelt die altijd een positieve connotatie gehad hebben, maar zij vormen een zéér kleine minderheid. Davies vond het vooral opmerkelijk dat twee schitterende presidenten, Grover Cleveland en Calvin Coolidge, die ongeziene welvaart gebracht hebben voor de Amerikaanse burgers doorgaans vergeten worden in de lijstjes. Zij zouden nochtans voorbeelden voor de huidige generatie politici moeten zijn.

Al deze korte commentaren van mezelf bewijzen één ding. Tot scha en schande van ons allemaal die deze zaken zonder boe of ba over ons heen laten gaan, tonen bovenstaande berichten dat wij, de burgers van de Westerse welvaartsstaten, andermaal een bende onwetenden zijn. Een bende knechten en dwazen. Zeker geen vrije mensen.