Colombia: Achievements and Challenges (D. Vandenberghe)

Vandaag, Vrijdag 21 November 2008, was ik(*) aanwezig op een conferentie, georganiseerd door het Egmont Instituut en de Colombiaanse ambassade, met als werktitel 'Colombia: Achievements and Challenges'. Gastspreker was de Colombiaanse Vice-President Francisco Santos Calderon. Na een algemene inleiding van Paul Hatry nam VP Santos het woord. Het volgende verslag is een algemene samenvatting van die conferentie, aangevuld met eigen bemerkingen.

De Vice-President begon zijn betoog met een anekdote. General Electric trok zich uit Colombia terug in de jaren 1990 nadat twee gekidnapte werknemers werden vermoord ondanks het betalen van losgeld. De CEO van General Electric zou toen gezegd hebben dat ze nooit meer zouden terugkomen naar Colombia omwille van de onveiligheid. Anno 2006/7 kwam General Electric toch terug.

Colombia, van een Failed State herrees ze tot een Promising State dankzij 6 jaar beleid onder de tandem Uribe-Santos. Vice-President Santos schreef dat toe aan de lange democratische geschiedenis van de Colombiaanse republiek maar ook aan de geweldgeschiedenis van Colombia. Telke malen herrees Colombia uit de geweldsperiodes met sterkere instellingen mede dankzij die democratische voorgeschiedenis. In tegenstelling tot andere Latijns-Amerikaanse landen heeft Colombia geen langdurige geschiedenis van dictaturen (buiten de militaire dictatuur van Pinilla & het Gordillo Junta; 1953-1958), stelde men. Die laatste stelling klopt.

De geschiedenis leert ons dat Republiek Colombia (1886) twee politieke geweldperiodes kende. De Duizend dagen oorlog (1899-1902), La Violenza met de Bogotazo (1948-1953). Een derde politieke geweldperiode is nog steeds aan de gang: de oorlog tegen de Guerilla's, sinds de jaren 1960, later kwam daar de oorlog tegen de drugkartels bij (jaren 1980-90). De guerilla-oorlog en de drugoorlog zijn nu verworden tot éénzelfde oorlog, apart begonnen en nu versmolten.

Maar er is goed nieuws, de FARC en het ELN verliezen terrein. Vice-President Santos deelde mee dat in sommige streken de FARC niet langer de landbouwers kan betalen voor de basis cocaproducten noodzakelijk voor de cocaïneproductie. In andere gebieden beschikt de FARC over onvoldoende middelen om zichzelf te bevoorraden aan voedsel, wapens en munitie.

Het is inderdaad zo dat de FARC het afgelopen jaar zware klappen toegediend kreeg. De dood van één van de stichters, de dood van Raul Reyes na een border raid in Ecuador, de dood en het overlopen van FARC commandanten met als culminatiepunt: Operation Jaque ('Betancourt'). De AUC's zijn 'ontbonden' (Black Eagles). De grote drugkartels werden verslagen, de cartelitos jaagt men op.

Hedendaags Colombia is niet langer de Failed State van voorheen, het is een groeiende economische markt en strategisch goed gelegen. Het economische potentieel van Colombia is op gang getrokken door het vervullen van twee fundamentele elementen: veiligheid en een belastingsbeleid gericht op het aanttrekken van buitenlandse investeerders. Onder de tandem Uribe-Santos kwam een veiligheidsbeleid tot stand die erop gericht is het land te heroveren van de 'gangsters' en guerilla's, door "veiligheid tot stand te brengen voor alle burgers". Veiligheid die een economische heropleving mogelijk maken. Men gaf toe dat de overheid ook fouten maken waardoor er burgerslachtoffers vallen en menig generaals & kolonels werden hiervoor reeds ontslagen. Die economische heropleving kwam tot stand mede dankzij een strak economisch beleid gericht op het aantrekken van buitenlandse investeerders middels een interessante belastingspolitiek, door het activeren van de private markt. De Colombiaanse regering gaf vorm aan een actieve sociale politiek. De algemene gezondheidszorg voor de burgers in in volle opbouw. Om ervoor te zorgen dat kinderen gevoed werden en scholing ondergingen verkregen ouders financiële steun onder strenge voorwaardes.

Colombia heeft een groot hydroelektrisch potentieel voldoende om de eigen industrie en het buitenland (Centraal & Zuid-Amerika) te bevoorraden. Naar mate de Colombiaanse overheid haar gezag over steeds meer en meer grondgebied herstelt kan de zoektocht en exploitatie van mineralen/grondstoffen van start gaan. Steeds meer en meer vruchtbaar landbouwgebied, braak liggend door het conflict, kan/zal men aanwenden voor de verdere agriculturele uitbouw gericht op exportgewassen maar ook ter aanvulling van de interne markt. Dat verklaart de Colombiaanse interesse in Vrijhandel met de EU en de VSA. Transportinfrastructuur is in opbouw, in de komende jaren is men van plan 7000-km tweebaans autosnelwegen (en tunnels) te bouwen naast het stimuleren van riviertransport.

Na het betoog van de Colombiaanse Vice-President was er slechts tijd voor drie vragen.

Eén vraag ging over de rol van de internationale gemeenschap, deze kreeg een voor de hand liggend antwoord. De Internationale gemeenschap is nodig in de strijd tegen de drugs, niet alleen omdat het Colombia (export) en de VS (import) teistert maar ook omdat Afrika stillaan het volgende slachtoffer dreigt te worden. Equatoriaal Afrika heeft een uiterst geschikt klimaat voor cocaïneproductie, net zoals Colombia. West-Afrika is momenteel al de draaischijf voor de cocaïne-export richting Europa.

Een tweede vraag ging over economisch beleid en infrastructuur uitbouw hetgeen al aan bod kwam in het betoog, de laatste vraag ging specifiek over koffie. Het is zo dat de Colombiaanse overheid koffie-plantages/telers/producenten steunt dmv/e Coffee Rehabilitation programma waardoor men kan beschikken over subsidies om de productie-output en/of productspecialisatie van koffie te financieren.

Het hele betoog van Vice-President Santos is samen te vatten in één lange zin: Het gaat goed met Colombia door veiligheid tot stand te brengen en de economische groei aan te zwengelen, investeren in Colombia is Colombia helpen een bloederige periode ten einde te brengen.

Persoonlijke conclusie:

Vice-President Santos maakte een sterke indruk. De conferentie vond ik eerder een economische peptalk die veel te kort was, één uur met inleiding & al. Beleidsmatig kwam er niet veels uit de bus, blijkbaar kan men weinig doen behalve de economische handel op te drijven met Colombia. Geen militaire steun vanwege Europese landen? Geen aangepast veiligheidsbeleid? Het kwam niet ter sprake. Wat mij is opgevallen is het gebrek aan een Colombiaanse Public Relations campagne om de 'awareness' rondom het conflict in Colombia, de strijd tegen de drugs en de economische heropbouw op te krikken. Dit was de vroegere website van de Colombiaanse ambassade te Brussel, deze is de vernieuwde ietwat verdoken website. Het is een verbetering maar komt nog steeds mager uit in vergelijking met de website van de Colombiaanse ambassade in Washington DC. Deze laatste oogt niet alleen beter, ze is informatiever en meer gericht naar een internationaal publiek. Wat opviel is dat er nergens sprake was over de relaties met Venezuela en ook niets diepgaands over het veiligheidsbeleid of het Plan Colombia. Het is zo dat er redelijk wat spanning waren/zijn tussen Venezuela en Colombia (quasi-conflict, wapenwedloop). Plan Colombia is Amerikaanse financiële steun om de oorlogskas tegen de 'War on Drugs' te spijzen, deze oorlogskas mag men ook hanteren tegen de guerilla's. De Amerikaanse 'President Elect' Obama zou van plan zijn om de militaire uitgaves van het Plan Colombia te reduceren ten voordele voor de 'humanitaire' uitgaves v/h Plan Colombia, van een 60/40 naar een eerder 50/50 verhouding terugbrengen. Het vrijhandelsakkoord tussen de VSA en Colombia is belangrijk voor de Colombianen, hetzelfde geldt voor handelsakkoorden met de EU voornamelijk gericht op de economische landbouwactiviteiten (enorm Colombiaans agricultureel potentieel) [de handelsakkoorden met de VSA en EU zijn nog in onderhandeling.].


*Artikel geschreven door David Vandenberghe - Master i/d Politieke Wetenschappen, Internationale Politiek.