Brandende vuur dat geen knegskap verduur... (Vincent De Roeck)

Eindelijk begint de Europese Unie in te zien dat de burgers het kotsbeu zijn om jaarlijks 46 miljard euro te spenderen aan verouderde landbouwbedrijven die niet meer te redden zijn of aan hypermoderne agro-industrieën die geen staatssteun nodig hebben. De Europese Commissaris voor de begroting meldde deze week in "European Voice" dat de burgers een verschuiving van de gelden van landbouw naar technologische innovatie zouden willen. Ikzelf heb natuurlijk het liefste géén staatssteun, maar als we daar kennelijk niet onderuit kunnen, is zo'n verschuiving misschien nog wel het minste kwaad. De uitspraken van het EC-lid komen niet toevallig een dag nadat verschillende media gewag maakten van nieuwe boterbergen met EU-geld, iets waar maar bitter weinig gewone Europeanen een nut in zien. En volkomen terecht moet ik zeggen.

Ondertussen komt ook het democratisch deficit van de Europese Unie terug meer en meer aan de oppervlakte. Niet enkel streeft de Europese Commissie een fiscale harmonisatie van de vennootschapsbelasting na, ook al heeft ze daarvoor zonder het Verdrag van Lissabon geen enkele verdragsrechterlijke bevoegdheid, en heeft ze zonder boe of ba de staatssymbolen aangenomen (vlag, slogan en volkslied), ongeacht of deze enkel hun oorsprong vinden in de laatste twee afgewezen verdragen, maar de EU gaat nog verder. De Duitsers lanceerden de idee om Ierland een tweede referendum op te leggen en de Ieren - indien ze opnieuw "neen" zouden stemmen - uit de EU te zetten. Een statuut als Noorwegen en IJsland zou hen dan te beurt vallen. Met Eurosceptische landen als Ierland uit de Europese Unie is onze laatste kans op minder EUSSR'isering natuurlijk wel verkeken, maar ik zou mij er als Ier geen zorgen over maken. Noorwegen en IJsland zijn beide beter af zonder EU-lidmaatschap.

Ook het Belgische weekblad "Knack" bekritiseerde Europa deze week, althans dat denken ze zelf. Hun verwijt dat Europa een democratisch tekort kent omdat er geen échte partijen bestaan, omdat de EU-regering niet verkiesbaar is en omdat er geen duidelijke meerderheid en oppositie bestaat in het Europees Parlement. Natuurlijk ben ik blij met deze kritiek want hij is terecht. Alleen deel ik de "oplossingen" van Knack niet. Een pan-Europese kieskring of pan-Europese campagnes halen niets uit. De ijdele hoop dat Europa een echte "staat" zou kunnen worden, begint potsierlijk te worden. Europa is altijd een losse alliantie van onafhankelijke landen geweest en dat moet ook zo blijven. En laat ons zeker niet zeggen dat er geen oppositie bestaat in Europa, want die is er wel. Alleen schiet België en haar Eurofiele consensuscultuur daarin schromelijk tekort. Misschien kan LDD op dat vlak nog iets doen. Anders wordt het verhuizen...

Afgelopen week mocht ik mijn opwachting maken op de "International Leaders Summit" in het Europees Parlement die jaarlijks door enkele Britse conservatieve Europarlementsleden en Amerikaanse libertarische denktanks georganiseerd wordt en waarvan u hier de komende dagen nog een uitgebreid verslag mag verwachten. Tussen de verschillende workshops van de ILS in sprong ik vorige week ook nog even binnen op de "Wednesday Meeting" van het "Brussels Network" dat de ambitie heeft om alle vrijemarktdenkers uit de Brusselse denktankwereld elke maand voor een lunch te verzamelen, en woonde ik het "Liberty Dinner" van Roger Helmer MEP bij in de statige "Salons Privés des Députés". De voorstellen van de Zweedse "public policy"-goeroe Johnny Munkhammar uit zijn boek "The Guide to Reform" waren mij al bekend, maar de speeches van Dan Mitchell, Henri LePage, Fred Smith en Maurice McTigue kon ik wel smaken.

Daniel Mitchell werkt voor het "Cato Institute" en schreef het boek "The Global Tax Revolution" nadat hij in Slowakije de invoering van de vlaktaks mee had helpen begeleiden. In zijn speech viel hij Barack Obama aan en voorspelde hij een remonte van hoge belastingen voor de productieven en meer herverdeling naar de passieven toe, met alle desastreuze gevolgen van dien natuurlijk. Hij sprak zelfs van een pre-communistische sfeer in Washington en zag de toekomst allesbehalve rooskleurig in. Met zijn dinerspeech zat Mitchell op dezelfde lijn als de Cato-directeur David Boaz die van Obama's belastingplannen brandhout maakte in een vlijmscherp opiniestuk in de "Orange County Register" of Cato-vicevoorzitter Ted Galen Carpenter die Barack Obama er in "National Interest" zelfs van beticht nog slechter beleid te zullen voeren dan George W. Bush.

Henri LePage is de voorzitter van het "Institut Turgot" in Parijs en één van het handvol libertariërs daar. Zijn boek "Demain le capitalisme" van eind jaren 1970 zou de student Guy Verhofstadt tot liberaal gemaakt hebben. Ik was niet enkel verheugd om deze coryfee binnen de beweging eindelijk eens in levende lijve te hebben kunnen ontmoeten - ik kan vanaf nu met gestrekt gezicht zeggen dat ik alle Franse libertariërs al ontmoet heb (en dat zegt meer over de vrijheidsfilosofie in Frankrijk dan over mijn contacten eigenlijk) - maar ook om te horen dat LePage aan een nieuw boek bezig is. Ik hoop dan ook van harte dat Guy Verhofstadt het nieuwe boek van LePage zal lezen, en ik kruis mijn vingers dat hij het liberalisme zo misschien opnieuw kan ontdekken. En dan maar wachten tot Yves Leterme andermaal in de fout gaat en we Guy Verhofstadt uit Toscane kunnen terughalen voor een postje in de Wetstraat.

Fred Smith, de voorzitter van het "Competitive Enterprise Institute", besteedde zijn speech aan het uitleggen en duiden van "Schumpeter's Challenge", een mij voorheen totaal onbekende theorie van Joseph Schumpeter. Schumpeter zou de ondergang van het kapitalisme als een inherent gevolg van het kapitalisme beschouwd hebben. Volgens hem garandeert kapitalisme ongeziene welvaart voor een samenleving en creëert het kapitalisme een grote middenklasse. Die middenklasse wordt vervolgens decadent en gaat op zoek naar een morele legitimering van de vrije markt en de verdeling van de welvaart via kapitalistische mechanismen. Omdat de vrije markt in wezen moraalloos is, gaat de decadente middenklasse beginnen kiezen voor herverdeling van de welvaart om zo gemoedsrust te kunnen afkopen. Hierdoor krijgen we welvaartsstaten die uiteindelijk de economische voorspoed teniet doen, waarna men opnieuw voor kapitalisme als economische hefboom gaat kiezen. En deze evolutie naar een decadente middenklasse en herverdeling zal zich opnieuw herhalen.

Maurice McTigue is een gewezen Nieuw-Zeelandse minister zonder portefeuille die vandaag buitenlandse overheden adviseert vanuit zijn functie bij de "Heritage Foundation". Volgens McTigue hebben de vrijemarktprofeten de strijd om de ideeën wel degelijk gewonnen, maar ze zijn gefaald in de strijd om de implementering ervan omdat het als politicus nu éénmaal moeilijk is om in tijden van economische neergang niets te doen, ook al zou dat economisch de beste beslissing zijn. McTigue trok op dat vlak ook parallellen tussen de landhervormingen in Nieuw Zeeland onder zijn ministerschap en de bail-outs vandaag. Toen de landbouwsector in Nieuw Zeeland op de rand van de afgrond stond, eisten alle politici overheidsinterventie, maar McTigue en de anderen in de regering weigerden in te grijpen. De landbouwcrisis heeft amper enkele maanden geduurd, heeft de minder productieve bedrijven geliquideerd, en zorgde spontaan voor een competitieve landbouwsector. Eenzelfde gedrag hadden de overheden vandaag m.b.t. de banksector aan de dag moeten leggen.

Verder wou ik in dit commentaarstuk ook nog even stilstaan bij twee citaten uit "Knack" die ik eigenlijk onaanvaardbaar vind. Dirk Draulans negeert de recente studie van Thierry Debels en beweert dat de ontwikkelingshulp voor Kongo "door onafhankelijke en efficiënte organisaties als Artsen Zonder Grenzen en Memisa ter plekke wordt gebracht." Kennelijk vindt Draulans een verlies van 90 tot 99% van alle giften voor ontwikkelingshulp aan de interne administratieve kosten van AZG tekenend voor een "efficiënte" organisatie. En kennelijk vindt hij door de overheid gereguleerde en zwaar gesubsidieerde NGO's een toonbeeld van "onafhankelijkheid". Laat me niet lachen. Hubert Van Humbeeck maakte er dan weer een sport van om de VS nogmaals te schofferen zonder argumenten aan te halen. "Obama wordt ook president van een eigenwijs, vaak arrogant en soms wereldvreemd land," klinkt het bij Hubert Van Humbeeck.

In "The Economist" enkele weken geleden stond een nieuwtje waarover ik jullie nog altijd mijn mening moet geven. De Amerikaanse overheid heeft een plan klaar om opnieuw bizons in het wild te zetten. Vandaag zijn er immers geen wilde bizons meer in de VS. Wel nog 200,000 bizons in privé-handen (vooral dan gefokt voor hun vlees en huiden) en een 20,000 in de verschillende nationale parken. De reden waarom bizons uitgestorven zijn, staat in de economie bekend als de "tragedy of the commons". Niemand heeft een incentive om publieke goederen te conserveren. Vandaar de noodzaak voor privatisering, ook van wildlife, zoals de PERC al jaren verdedigt. Het is geen toeval dat de enige overgebleven bizons ofwel in privé-handen zijn, ofwel in semi-private gebieden konden overleven. Ik vrees dan ook dat het uitzetten van bizons in het wild gedoemd is om te mislukken. Enkel het privatiseren van bizons en het genereren van een meerwaarde voor de eigenaar om zijn dieren te conserveren (bijvoorbeeld het toelaten dat particulieren jachtgebieden met bizons mogen inrichten) kunnen hier enig duurzaam soelaas bieden... En voor de twijfelaars heb ik zelfs nog een online-spelletje in de aanbieding: de "Tragedy of the Bunnies".

Tenslotte nog even de titel van dit stuk duiden. Deze zin is afkomstig van een oud strijdlied dat de Boeren in Zuid-Afrika gezongen zouden hebben ten tijde van de oorlogen tussen hun republieken en de Britse kolonisator. Later werd het lied echter wel door de neo-nazistische "Afrikaner Weerstandsbeweging" (AWB) gekaapt en bijgevolg gediscrediteerd, maar ik heb lak aan de claims van de AWB over de Boerencultuur. Deze zin vind ik immers gewoon prachtig. Hij symboliseert als geen ander in mijn ogen de archetypische drang van mensen om vrij te zijn en met rust gelaten te worden.