Short selling is een recht (Auke Leen)

Short selling een verboden verschijnsel? Hoezo? Er is toch niets mis met een wederzijds voordelige ruil. Aandelen verkopen zonder ze in (geleend) bezit te hebben - naked short selling - is nu in Nederland verboden. En ook België zal dat voorbeeld eerstdaags wel volgen. Zal het werken om de markt te stabiliseren en is het moreel om het te verbieden? De beurzencrisis wordt opgelost zoals een crisis altijd wordt opgelost als de overheid als de oplossing wordt gezien, met ge- en verboden. Wil je geen handel in drugs, verbied het. Op dezelfde wijze wordt het verschijnsel dat koersen gevestigd zijn op reputatie bestreden door de brenger van het slechte nieuws over een fonds van het veld te sturen. Het zal niet werken omdat we te maken hebben met ruil met wederzijds voordeel die in vrijwilligheid wordt aangegaan. Dat laat zich niet verbieden. Als er winst valt te behalen, zal zich dat nu op een andere manier openbaren. Later zal blijken dat een verbod niet werkt en dat het 'ondergronds' gewoon verder gaat.

Wat is eigenlijk de moraliteit om het te verbieden? De wetgever wijst op de immoraliteit van het verboden verschijnsel. In principe is er natuurlijk niets mis met wederzijds voordelige ruil, waarmee we hier van doen hebben. Het is een heel efficiënt middel om informatie te verspreiden. Eerst moest je om te zeggen ik-zie-het-niet-meer-zitten-met-dit-fonds, het fonds zelf bezitten en het vervolgens verkopen, toen kon je met geleende aandelen hetzelfde effect bereiken, en nu hoef je het zelfs niet eens meer te bezitten. Je zou natuurlijk ook gewoon kunnen zeggen dat je een fonds niet zit zitten, maar 'put your money where your mouth is', overtuigt gewoon veel meer.

Reden tot overheidsingrijpen is dat vervolgens kwade geruchten in de markt worden verspreid die tot een self-fulfilling prophecy leiden. Het is natuurlijk de vraag of het valse geruchten zijn. Het is in ieder geval wel zo dat geen fonds recht heeft op een positieve reputatie. Reputaties worden altijd door anderen verleend, en op hun positieve mening heeft Fortis of wie dan ook geen recht. De economie groeit door ruil met wederzijds voordeel. Een steeds wisselend raamwerk wat wel en niet mag, hoort daar niet bij. Het recht dat je wel hebt is het mogen afsluiten van contracten tot wederzijds voordeel. Het hierop inbreuk maken door de overheid is een beperking van de menselijke vrijheid en daarmee immoreel. In de oude Sovjet-Unie werd dit soort overeenkomsten, ruil met wederzijds voordeel buiten de staat om, gezien als een economische misdaad tegen de staat. Je ging naar het gevang.

Nodig zijn instituties die de vrijheid bevorderen, niet om haar en daarmee de economische groei te vertragen. De economie groeit door ruil met wederzijds voordeel. Een steeds wisselend raamwerk wat wel en niet mag, hoort daar niet bij. Een permanent raamwerk waarbinnen een ondernemer kan plannen, hoort daar wel bij. Het beleid zal de oplossing eerder uitstellen. Kijk wat er gebeurt als de olieprijs stijgt en de overheid beslist tot een verlaging van de accijns op benzine. Het kost de overheid geld en mensen worden minder geprikkeld om zuiniger te zijn en naar alternatieven te zoeken.

Zo ook hier. Informatie zal op een kostbaardere manier en later tot ons komen. We blijven langer doormodderen. Het verbod op short selling is een voorbeeld van paniekvoetbal. Het is te hopen dat de Kamer Bos tot de orde roept. De Tweede Kamer zal het waarschijnlijk niet zijn. Misschien dat de Eerste Kamer als ‘chambre de respect’ voor particulier eigendom en inventiviteit zal fungeren. We mogen blij zijn met goedkope signalen die ons informatie over een fonds verstrekken.


Dit opiniestuk van professor Auke Leen verscheen oorspronkelijk in het Financieel Dagblad. De auteur doceert economie in Leiden en is tevens lid van de academische raad van de Mises Youth Club.