Patrick Stouthuysen is fout: sociaal-liberalisme is helemaal géén liberalisme! (Vincent De Roeck)

Dat het gedrag van liberaal geïnspireerde partijen als een Open Vld of een LDD ten overstaande de kredietcrisis onaanvaardbaar is, ga ik hier nu niet herhalen. In de politiek spelen er nu immers andere factoren mee dan in het louter academische, althans dat hoop ik toch, want anders zijn de bail-outs totaal onbegrijpelijk. In de Verenigde Staten kantten bijvoorbeeld alle levende Nobelprijswinnaars economie zich tegen het plan-Paulson, maar toch keurde het Congres het goed. In West-Europa is deze spreidstand iets minder duidelijk, net omdat wij geconfronteerd worden met een consensuscultuur en een feitelijk monsterverbond tussen de politiek, de media, de academische wereld en de economische actoren. Tot voor kort konden vrijdenkers als mezelf zich geregeld nog optrekken aan enkele afwijkende geluiden in het maatschappelijke debat, maar ook dat lijkt minder en minder het geval te zijn. Tijdens de herstructureringen van Ford Genk pakte “De Standaard” nog uit met tribunes vóór de saneringen. Vandaag blijft het volkomen stil en lijkt iedereen zich erbij neer te leggen dat de overheidsinterventie de enige mogelijke beleidsmaatregel was.

Misschien heeft dit te maken met een veranderende samenleving of met het feit dat de mensen lak hebben aan technocratische argumenten, en daarboven slechte kenners zijn van hun geschiedenis. Maar om deze nefaste evolutie te kunnen ombuigen heeft men nood aan woestijnprofeten en klokkenluiders, en in de Belgische constellatie kunnen die tegenargumenten enkel aangedragen worden door academici. Anders komen ze niet onder de aandacht van de mensen en worden ze door de beleidsmakers als irrelevant beschouwd. Net daarom vind ik het betreurenswaardig én beangstigend dat zelfs oude rotten als een Geert Noels of een Paul De Grauwe vandaag een gemengde economie met sociale beschermingen, centrale planning, fiscaal doelgroepenbeleid en een inflatoir monetair beleid verdedigen. En uit het laatste nummer van “Het Volksbelang” blijkt dan ook nog eens dat iemand als professor Patrick Stouthuysen van de VUB zich ook heeft laten vangen door slechte kennis van het verleden en verdraaiingen van de intellectuele werkelijkheid.

In het bewuste interview met Patrick Stouthuysen staan tal van goede ideeën en ergens hangt hij nog wel een consequent beleden liberalisme aan, daar niet van, maar de rode draad (“politieke partijen zijn wel degelijk terug meer met ideologie bezig”) leidde bij hem tot een totaal verkeerde omschrijving van de liberale ideologie.

Het liberalisme heeft altijd uit twee stromingen bestaan: het meer klassieke en het moderne liberalisme. Die twee tradities hebben elk hun waarde. Ook al kiest men vandaag voor een progressief liberalisme, het zou heel onverstandig zijn om een aantal opvattingen van het klassieke liberalisme niet te bewaren. Die twee moeten gecombineerd worden: op levensbeschouwelijk vlak progressief zijn, op economisch vlak de klassieke opvatting van de sociaal gecorrigeerde markteconomie verdedigen.

De VUB-professor maakt niet enkel een intellectuele gaffel door de “sociaal gecorrigeerde markteconomie” als klassiek-liberaal te bestempelen, beide staan gewoon diametraal tegenover elkaar, maar speelt ook de vijanden van het liberalisme in de kaart door de vrijheidsideologie nodeloos in twee aparte stromingen op te splitsen. De kern van het liberalisme is immers inherent tweeledig: progressief op ethisch vlak en conservatief op economisch vlak. Het klassiek-liberalisme of libertarisme kan eigenlijk met dit ersatz-liberalisme worden gelijkgesteld want ook zij plaatsen de individuele vrijheid centraal in het sociale debat en geven de vrije markt de vrije hand op economisch vlak. Als Stouthuysen vasthoudt aan het bestaan van een “sociaal-liberalisme” om economisch socialisme te kunnen aanhangen, doet hij de waarheid oneer aan. “Liberalen” die de vrije markt willen terugschroeven kunnen zichzelf misschien “sociaal-liberaal” noemen, maar in wezen zijn zij gewoon geen liberalen. En dat manifesteert zich in tijden van crisis dan ook als nooit tevoren in de praatbarakken die wij parlementen noemen.