De volgende generatie is het kind van de rekening (Philippe De Backer)

Op 14 oktober 2008 presenteerde de regering Leterme I haar eerste begroting. Na een week nachtelijk onderhandelen, dikwijls onderbroken door de financiële crisis, werd een tekort van bijna 7 miljard euro zogezegd weggewerkt. Leterme presenteerde trots een begroting in evenwicht. Toch weet iedereen dat deze begroting Nieuwjaar niet zal halen.

De begroting van 2009 hangt immers aan elkaar door middel van eenmalige maatregelen, verdoken belastingsverhogingen en onzekere belastingsinkomsten. De begroting van Leterme is gebouwd op drijfzand. Uitgaan van een groei van 1,2% van het BBP, terwijl een nulgroei meer realistisch is, legt een serieuze hypotheek op de begroting. Hierdoor komt Leterme in 2009 waarschijnlijk twee à drie miljard euro tekort. Blijven vasthouden aan een dergelijk groeiritme getuigt van weinig kennis van zaken. Reeds vorig jaar waren er verschillende instellingen die de regering hebben gewaarschuwd voor een lagere economische groei, zelfs zonder de kredietcrisis.

Deze begroting wordt ook opgesmukt met sluikse belastingsverhogingen en eenmalige maatregelen. Een belasting op vliegtuigtickets, in naam van de ecologie, betekent duizenden passagiers per jaar minder in Zaventem en Charleroi. Deze maatregel maakt van Zaventem de derde duurste luchthaven van Europa en zal, zeker in een klein land als België, honderden jobs vernietigen. Tegelijk wordt het geld gebruikt om de begroting op te smukken en investeert deze regering niet in milieuvriendelijke maatregelen. Ook de herinvoering van het Cliquetsysteem, waarbij een daling van de olieprijs niet volledig wordt doorgerekend aan de consument, is in deze tijden van economische recessie een nefaste maatregel.

De eenmalige maatregelen blijken nu voor CD&V en Leterme toch geen probleem te zijn. Bijna 2 miljard euro wordt gevonden door het leeghalen van de kassen van de Nationale Bank en het bankgarantiefonds! (ongezien in het midden van een financiële crisis) en door het inschrijven van een verhoging van de dividenden uit Belgacom en De Post (onrealistisch in moeilijke economische tijden). Ook de inkomsten die moeten komen vanuit de Vlaamse regering en Electrabel, samen bijna een miljard, zijn niet verworven, maar wel ingeschreven. Electrabel rekent deze belasting trouwens gewoon door aan de consument.

In moeilijke financieel economische tijden is het vasthouden aan een begrotingsevenwicht des te belangrijker. We mogen immers niet vervallen in ‘deficit spending’. In tegenstelling tot het betoog van Marc Eyskens deze week, die pleitte voor grote overheidsinvesteringen om de economie terug op gang te trekken, is een terughoudende en voorzichtige overheid op zijn plaats. Het loslaten van een overschot op vraag van PS, CDH en CD&V is onverantwoord. Hierdoor worden de buffers, nodig om de vergrijzing op te vangen, niet opgebouwd. Leterme schuift de rekening door naar de volgende generatie. En dat is moeilijk te aanvaarde als liberalen.

Er was ook een beetje goed nieuws. De afbouw van het ambtenarenapparaat, de verhoging van de laagste pensioenen en de maatregelen voor meer efficiëntie in de gezondheidszorg dragen duidelijk een liberale stempel en beteken ook iets voor de mensen. Maar zij zijn slechts een begin. Onze overheid moet in staat zijn een betere dienstverlening kunnen leveren met 15% minder middelen, elke studie wijst daar keer op keer op. De Belgische pensioenen behoren tot de laagste in Europa. Daarom dat het goed is dat er voor de laagste pensioenen iets gedaan wordt in deze moeilijke tijden. Ook de kosten in de gezondheidszorg swingen de pan uit. Een jaarlijks groeipad van 4,5% is niet houdbaar en holt onze sociale zekerheid verder uit. Op termijn is dit nefast voor de bescherming van juist diegene die het meest nood hebben aan een sterke sociale zekerheid. Gelukkig heeft men aanvaard, onder liberale druk, om dit groeipad dit jaar te beperken tot 2,8% en de overschotten te reserveren in een reservefonds dat hard nodig zal zijn om de vergrijzing mee op te vangen.

De vaststelling blijft dat er geen knopen worden doorgehakt inzake een hervorming van de arbeidsmarkt, gezondheidszorg en pensioenen. Het gebrek aan leiderschap van Leterme is schrijnend. De ingezette hervormingen onder Guy Verhofstadt, zoals het generatiepact, worden niet doorgezet. Nochtans is dit noodzakelijk om ook in de toekomst onze sociale zekerheid anders te organiseren, te hervormen en te versterken voor de zwaksten in de samenleving. Ook op het vlak van asiel en migratie blijven de PS en CDH vasthouden aan achterhaalde concepten en bleek een akkoord onmogelijk. Als kers op de taart hield Leterme wel een vurig pleidooi voor de Europese landbouwsubsidies. Subsidies die Europa als een koord rond de nek heeft hangen en nefast zijn voor de Derde Wereld en de eigen consumenten. Tot daar de solidariteit van de CD&V.

Deze begroting is niet ernstig en gaat voorbij aan elke economsche realiteit. Het is dan ook onbegrijpelijk dat de liberale partijen dit mee hebben goedgekeurd. Gelukkig heeft men tijdens de debatten kunnen bekomen dat er snel een begrotingscontrole komt die de cijfers naar meer realistische dimensies aanpast. Maar ook dan zullen er knopen moeten worden doorgehakt. Hopelijk kunnen de liberalen dan het nodige begrotingsrealisme aan de dag leggen en de noodzakelijke hervormingen doorvoeren. Alleen een offensief en consequent liberalisme kan hierin slagen en beletten dat de rekening wordt doorgeschoven naar de volgende generatie.

Philippe De Backer

De auteur is kernlid van Liberales en nationaal voorzitter van Jong VLD.