In memoriam Jesse Helms, 1921-2008(Vincent De Roeck)

Jesse Helms is niet meer, zo blijkt uit “The Economist”, die aan deze vijfvoudige Republikeinse senator uit North Carolina een paginalang obituarium wijdde. Helms maakte niet zozeer furore met zijn politiek werk, ook al was hij tussen 1995 en 2001 zes jaar lang de voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken, maar wel met zijn conservatieve standvastigheid én, vooral, met zijn onverbloemd racisme, of “raciaal conservatisme” om het met zijn eigen woorden te zeggen. Helms is volgens Wikipedia “the last unreconstructed Southern conservative” die lange tijd met de Democratische Partij dweepte alvorens gedesillusioneerd over hun burgerrechtenbeleid naar de GOP over te stappen in het begin van de jaren 1970. Maar de erfenis van Helms gaat verder dan het pure raciale. Hij introduceerde tal van nieuwe mediatechnieken in het politieke bedrijf en was de eerste grote pleitbezorger van het Internet als nieuw politiek communicatieplatform. Maar vooral na zijn actieve politieke carrière won Helms bekendheid als top-fundraiser voor politici via zijn campagnevehikel, de “National Congressional Club”.

Volgens “National Review” was Helms dan weer een soort moderne Robert Taft, een “mister conservative” zoals er maar zelden politiek actief zijn, die vaak tegen de consensus in traditioneel-conservatieve standpunten durfde innemen, en die op alles afgerekend mag worden maar niet op basis van zijn gehypet racisme. NR is daarin zéér duidelijk: “Helms was an icon of conservatism in the United States. He was respected for his steadfastsness of convictions, and, unlike other Southern politicians, for never apologizing for his past views.” De eerlijkheid gebiedt mij wel u te zeggen dat ik tot het bewuste obituarium in “The Economist” nog nooit van deze Republikeinse senator gehoord had, terwijl ik toch al jaren de Amerikaanse politiek van nabij tracht te volgen en prat durf gaan op mijn kennis van het Amerikaanse systeem en de actualiteit aan de andere kant van de Atlantische Oceaan. Misschien kunnen lezers van dit artikel mij hierin tegenspreken, maar ik denk dat ook de Amerikaanse pers de laatste jaren nog maar weinig aandacht besteed heeft aan Jesse Helms, die in 2003 de politiek definitief vaarwel zei, en dus eerder deze maand, op 4 juli, overleden is. Jesse Helms is 86 jaar oud geworden.

Los van zijn politiek palmares gold Helms als een joviale persoonlijkheid die zowel door Democraten als Republikeinen gefêteerd werd en net door zijn charisma uiteindelijk weggeraakt is met zijn rabiaat-racistische prietpraat. Volgens “The Economist” was hij een anticommunist die alle anderen deed verbleken en alles in zijn werk stelde om de Amerikaanse soevereiniteit te bewaren, vaak tegen de VN en andere supranationale structuren in. Helms was een aanhanger van de “John Birch Society” en een Amerikanist in hart en nieren. Hij beschouwde de VS als “het land van God” en “de hoop van de wereld”, en de linksmensen als duivelse schepsels die via hun media en celebrities alles in het werk stelden om de VS onderuit te halen. Helms was echter ook een libertariër, die in de senaat compromisloos gestreden heeft voor een beperkte overheid, sterke burgerrechten, het recht op vrij wapenbezit en een drastische vermindering van de belastingen. Doorheen de jaren 1990 was hij bijvoorbeeld de drijvende kracht achter de Congresbeslissingen om de VS-bijdragen aan de Verenigde Naties op te schorten zolang de VN haar eigen corrupt huis niet op orde had gebracht, naast ook het bevriezen van overheidsgelden voor gehandicapten en kansarmen.

Maar de positieve verwezenlijkingen van de persoon Jesse Helms werden overschaduwd door zijn racistische opvattingen. Tot diep in de jaren 1990 bleef hij de “Civil Rights Act” van 1964 afdoen als communistisch en on-Amerikaans, en ook de “Voting Rights Act” kon niet meteen op zijn steun rekenen. Helms werd een ster in (blank) conservatief Amerika door tegen deze laatste, zogezegd “het meest gevaarlijke stuk wetgeving dat ooit aan het Congres voorgelegd werd", maandenlang te filibusteren. Zijn nauwe vriendschapsbanden met extreem-rechtse groepen in Zuid-Afrika en zijn onvoorwaardelijke steun aan het Apartheidsregime daar werden hem ook vaak aangewreven, maar hij gaf geen krimp. Na de val van de Apartheid weigerde Helms met Nelson Mandela te praten, ook niet als voorzitter van de Senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken, en begon hij zijn pijlen op de homoseksuelen te richten. “Walgelijke schepsels, die met hun onnatuurlijk gedrag AIDS in de wereld gebracht hebben, en zullen eindigen zoals Sodom en Gomorrah”, aldus Jesse Helms in één van zijn laatste scheldtirades voor de senaat.

“The Economist” besloot haar in memoriam met het volgende: “Old age brought a mild repositioning, but no repentance, and no yielding on the subject of race. It was hard-wired into him. (…) But the truth is that American conservatism owes much to Mr. Helms, who was let loose in the Senate, (…) without any hope of bipartisanship. Legislation and appointments alike were blocked on conservative principle.” Jesse Helms was inderdaad een controversiële figuur, die in tal van zaken een verwerpelijke mening had, maar bovenal trouw bleef aan zijn eigen principes. En alleen dat al, verdient een pluim, want het is net die soort ideologische standvastigheid die de hedendaagse mediageile politici volledig ontberen.


Meer over senator Jesse Helms op www.wikipedia.org.
Meer teksten van Vincent De Roeck op www.libertarian.be.