Waar de Walen liever niet aan herinnerd worden...

Met de magische datum van 15 juli in het achterhoofd en het latente gebrek aan goodwill bij de Franstaligen om tot een onderhandelde oplossing voor de kieskring BHV te komen, lijkt België in een nieuwe politieke impasse te belanden. De kans dat het in oktober opnieuw federale verkiezingen zijn, wordt met de dag waarschijnlijker. En om nog extra Waalse olie op het communautaire vreugdevuur te gooien, schakelen de Franstaligen de internationale gemeenschap in. Zonder kennis van zaken of enige interesse in het onderliggende wettelijke stelsel veroordelen instellingen van de Verenigde Naties of de Raad van Europa de gang van zaken in Vlaanderen, en dat op vraag van onze Waalse zuiderburen. De rapporten zijn extreem-kritisch in hun opzet en extreem-belachelijk in hun eenvoud.

Ook van enige historische relativering hebben de internationale rapporteurs geen kaas gegeten. Zij gaan immers voorbij aan de lange en moeizame evolutie binnen België van een Francofone unitaire staat naar een drietalige pluralistische federatie. En dan heb ik het niet eens over de lange periode vanaf 1830/1831, maar gewoon over de recente politieke geschiedenis van de jaren 1980.

Toen was Brabant nog niet gesplitst in een Vlaams en Waals gedeelte en toen konden de Vlamingen ook in het Franssprekende landsgedeelte stemmen halen, en met succes trouwens. Aanvankelijk was ook toen alles koek en ei tussen de Vlamingen en de Franstaligen. FDF'er Armand Tournis werd in 1981 zonder noemenswaardige problemen in de kieskring Leuven tot senator verkozen. PVV'ster Aline Bernaerts deed het hem in 1978 trouwens voor in de kieskring Nijvel. De provinciale apparentering lag aan de basis van hun overwinningen.

Toen was er geen vuiltje aan de lucht: de Vlamingen legden zich er bij neer dat een FDF'er een Leuvense senaatszetel inpalmde en de Franstaligen dat een Vlaamse liberale een Nijvelse senaatszetel won. De communautaire problemen op vlak van kieskringen kwamen pas aan de oppervlakte in 1985 toen de Franstaligen plots op hun strepen gingen staan en een democratische verkiezing volledig negeerden.

In 1985 werd VU'er Toon Van Overstraeten, een oudgediende in het Vlaams Legioen van de Nazi's tijdens WO-II, dankzij de provinciale apparentering in de senaat verkozen voor de kieskring Nijvel. De VU haalde in Nijvel met 0,3% van de stemmen het allerlaagste resultaat van alle partijen. De PSC haalde er 19,2%, maar kon dat niet verzilveren met een senaatszetel. Idem voor ECOLO met 7,4%.

De Volksunie wou aanvankelijk met de kandidatuur van Toon Van Overtraeten de absurditeit van de apparenteringsregels aantonen, en dat lukte hen ook. Na de verkiezing van Van Overstraeten werden de apparenteringsregels volledig hervormd en werd een eerste aanzet gegeven naar grotere kieskringen (want de provinciale apparentering had vooral bizarre uitkomsten in kleine kieskringen zoals Leuven en Nijvel). Toon Van Overstraeten bleef voor Nijvel in de senaat zetelen tot in 1987 wanneer de regering Martens VII viel en hij zijn stunt in Nijvel niet meer kon overdoen.

Als kers op de taart bestond in 1985 ook nog het principe van de dubbelmandaten, waarbij senatoren automatisch zitting hadden in de Gewest- en Gemeenschapsraden. Toon Van Overstraeten wou dan ook gaan zetelen in de Waalse Gewestraad en de Franstalige Gemeenschapsraad, maar dat was buiten de waard gerekend. Zonder oog voor de gangbare procedures of grondwettelijke principes deden de Walen er alles aan om Van Overstraeten uit die raden te weren. Uiteindelijk werd hij in beide raden "gewraakt" en manu militari uit de raadszalen verwijderd door de militaire politie.

Om het geheel even te duiden: toen een democratisch verkozene zijn recht om te zetelen ontzegd werd, louter op basis van zijn taal, was er van een buitenlandse enquêtecommissie geen sprake. Wij Vlamingen lossen dat zelf op. De Walen gaan janken bij de VN. Dat is het verschil: Vlaanderen blaakt van zelfvertrouwen en is volwassen.