Mevrouw Badinter wil in uw plaats beslissen welke eigenschappen van uw bruid relevant zijn
Veel poeha vorige week over een vonnis van de burgerlijke rechtbank in Rijsel van 1 april 2008 (1): die had op verzoek van een echtgenoot zijn huwelijk nietig verklaarde wegens dwaling of bedrog "omtrent een wezenlijke eigenschap" omdat zijn vrouw bij het huwelijk verzwegen had dat ze geen maagd meer was. Een islamaitische echtgenoot, ja, maar dit is juridisch irrelevant. Nadat dit vonnis publiek werd door publicatie in de Recueil Dalloz van 22 mei 2008 (2) verontwaardigde reacties alom ...
Bij wijze van voorbeeld de reactie van Elisabeth Badinter:
"Je suis ulcérée par la décision du tribunal d’accepter de juger ça parce que la sexualité des femmes est une affaire privée et libre en France, absolument libre (…)".
Vandaag verscheen er in Le Monde een artikel dat de zaken toch een beetje in het juiste perspectief zet en duidelijk maakt dat de uitroep van Badinter nonsens is: Anne Chemin, "Les paradoxes du jugement de Lille" (3).
Anne Chemin wijst er zeer terecht op dat dit vonnis volledig past in de liberale logica die het huwelijk uitsluitend in termen van (volgehouden) vrije keuze van de partners ziet. De nietigverklaring was gebaseerd op art. 180 burgerlijk wetboek: ""S'il y a eu erreur dans la personne ou sur les qualités essentielles de la personne, l'autre époux peut demander la nullité du mariage". Dit artikel werd in 1975 ingevoerd samen met het recht op echtscheiding door ondelringe toestemming. Beide bepalingen zijn duidelijk geïnspireerd door de tendens tot liberalisering van huwelijk en echtscheiding, die het huwelijk meer en meer als een gewoon contract ziet. Wel, als het een contract is, dan is dat contract nietig in geval van bedrog of verschoonbare dwaling van één der partijen betreffende elk element dat door die partij bij weten van de tegenpartij subjectief als wezenlijk werd beschouwd.
In de negentiende eeuw werd het huwelijk nog niet als een gewoon contract beschouwd maar als een essentiële instelling van de samenleving; dan gold de regel "en mariage, trompe qui peut", wat wil zeggen (ja, dames en heren, enkel wil zeggen) dat verzwijging bij het aangaan van het huwelijk geen grond tot nietigheid was.
In casu heeft de rechtbank vastgesteld dat beide partijen het erover eens waren dat dit element voor één der contractspartijen subjectief wezenlijk was en dat het verzwegen was; in de "moderne" opvatting van het huwelijk past dit vonnis dus perfect.
Wanneer de socialistische mw. Badinter dan uitroept dat dit in strijd is met de idee dat "la sexualité des femmes est une affaire privée et libre en France" (ook van les hommes, neem ik aan), dan Boer pas op uw Ganzen. Want eigenlijk zegt mevrouw Badinter dat de staat moet beslissen dat bepaalde motieven bij het sluiten van een huwelijk géén rol meer zouden mogen spelen. Eigenlijk zegt mevrouw Badinter dat een bruidegom de bruiloft niet zou mogen weigeren omwille van het sexuele verleden van de bruid, want dat is een zogezegde privézaak. Door de staat te laten beslissen dat dit een privézaak is, wordt het private karakter echter juist geperverteerd. Eigenlijk zegt mevrouw Badinter dat het hoger belang van de linkse ideologie inzake sexualiteit meebrengt dat partners het recht hebben elkaar te bedriegen (en bedriegen betekent natuurlijk zonder het akkoord van de andere partij, anders is het geen bedrog).
Ook anderen roepen vandaag in naam van de strijd tegen 'archaïsche opvattingen" dat de wet zou moeten verbieden dat het sexuele verleden van de partner nog door de andere partner als een wezenlijke eigenschap zou mogen worden beschouwd. Kortom, de staat zal voor U wel beslissen met welke kenmerken U bij de keuze van uw partner nog rekening mag houden en met welke niet.
Wanneer ik enkele jaren gelden al schreef dat de hele ideologie van de antidiscriminatie er op een dag toe zal leiden dat men niet meer mag discrimineren bij de keuze van een levenspartner (http://www.doorbraak.org/doorbraak/pdf/0202.pdf), werd ik uitgescholden voor een fantast. Wel, aan de reacties op het Rijselse vonnis te lezen, zijn we er wel akelig dichtbij aan het komen.
(1) te lezen op http://blog.dalloz.fr/blogdalloz/files/Lille.pdf)
(2) (D. 2008. Jur. 1389, note P. Labbée; en "edito" van F. Rome, La mariée avait un vice caché..., ibid. 1465; zelfs een blogitem bij Dalloz op http://blog.dalloz.fr/blogdalloz/2008/06/le-mariage-et-l.html)
(3)(http://www.lemonde.fr/opinions/article/2008/06/05/les-paradoxes-du-jugement-de-lille-par-anne-chemin_1054114_3232.html)
posted by matthias e storme @ 18:26
6 comments
6 Comments:
Ik zie dan toch wel een probleem opduiken. Stel immers dat maagdelijkheid (een lichamelijke toestand) een essentiële eigenschap kan zijn, dan is vruchtbaarheid van de man dat ook, dus is kinderloosheid een reden tot nietigheid van het huwelijk. Verder denkend : wat als gezondheid in rekening wordt gebracht : je blijkt na een half jaar huwelijk kanker te hebben. Reden tot nietigverklaring huwelijk? Uiteraard kan de feitenrechter hier grenzen stellen, en is het beter dit aan de rechtspraak over te laten zonder het in wetten te gieten, maar is het niet aanvaardbaar te stellen dat er wel degelijk grenzen zijn aan wat als essentiële eigenschap mag worden ebschouwd? Dit moet bijna, anders zou het adjectief "essentieel" zonder betekenis zijn. Met andere woorden : gaat de discussie over de vraag of bedrog en dwaling kunnen dan wel of vanaf wanneer er sprake is van bedrog of dwaling.
Het wordt bvb interessant als eigenschappen zoals geloof er worden bijgehaald : wat als iemand atheist blijkt te zijn en voorgaf katholiek te wezen?
In het Belgisch recht, zo'n vonnis zou onmogelijk zijn denk ik: art. 180 BW betreft alleen een vergissing op de identiteit van de persoon, niet zijn (haar) "kwaliteiten". Maar in het Franse recht blijkbaar ook: zie cass. fr. 24 avril 1862: "Qu’ainsi la nullité pour erreur dans la personne reste sans extension possible aux simples erreurs sur des conditions ou des qualités de la personne, sur des flétrissures qu’elle aurait subies, et spécialement à l’erreur de l’époux qui a ignoré la condamnation à des peines afflictives ou infamantes antérieurement prononcées contre son conjoint, et la privation des droits civils et civiques qui s’en est suivie".
De Franse wet is, zoals in mijn stuk juist te lezen staat, gewijzigd in 1975 (dus na 1862), precies in het kader van een "modernere", d.i. meer contractuele opvatting van het huwelijk.
Waarvan akte. Ik twijfel maar aan de "moderniteit" van een wetgeving die de annulatie van een huwelijk toelaat als de vrouw haar maagdelijkheid heeft verloren...
Ik denk dat U het slecht gelezen hebt: het gaat er juist om dat het niet de wet is die bepaalt wat de vernietigingsgronden zijn, maar de partijen zelf, in die zin dat de nietigverklaring mogelijk is als de ene partij geloegn heeft jegens de andere over iets dat voor de partijen essentieel was voor hun toestemming.
Nee, het is precies wat ik tracht te zeggen (excuseer me, Nederlands is mijn moedertaal niet). I ga principieel akkoord met U wat betreft de prioriteit van "la volonté des parties" (het wil der partijen?), tenzij dit tegenstrijdig is met "l'ordre public". Zie ook "la cause illicite". Ik denk dat het niet aandvaardbaar is dat maagdelijkheid (van de vrouw alleen...) zou kunnen beschouwd worden als een essentiele voorwaarde van een toestemming, en dus als reden voor een nietigverklaring.
Een reactie posten
<< Home