Eindelijk een Milton Friedman Institute in Chicago!
Vandaag kreeg ik via de Atlas Foundation heugelijk nieuws te horen. Twee jaar na zijn overlijden krijgt Nobelprijswinnaar Milton Friedman eindelijk een economisch onderzoekscentrum naar zich genoemd. Gezien zijn onnavolgbare staat van dienst voor de naoorlogse wereldeconomie werd het trouwens hoog tijd.
Zijn "Chicago School" (monetarisme en laissez-faire) was dan wel minder radicaal dan de "Austrian School" van Ludwig von Mises, zijn kijk op de overheid was minder anarchistisch dan de filosofische tractaten van zijn zoon David en zijn kleinzoon Patri Friedman, en de rol die hij de Centrale Bank toekende, stond haaks op de Rothbardiaanse leer en het primaat van de goudstandaard, toch bestaat er onder liberalen een ruime consensus over de realisaties van Milton Friedman. Zijn economische theorieën brachten meer welvaart in het Westen dan welk ander model ook.
De Amerikanen onder Ronald Reagan, de Britten onder Margaret Thatcher en de Chilenen onder Augusto Pinochet kunnen van Milton Friedmans economische nalatenschap meespreken.
The new Milton Friedman Institute is designed to reinforce the University of Chicago as the world's leading intellectual destination for economics and its connections to business, law, and policy. The Milton Friedman Institute will provide a set of resources that will make it possible to continue recruiting top scholars, in both the junior and senior ranks. It will provide a location for faculty at Chicago to do research in economics and related areas, and to be joined by scholars - senior, junior, postdoctoral, and advanced graduate students - visiting the Institute for varying lengths of time. It is anticipated that many of these scholars will work in subfields in which members of the Chicago faculty do not currently concentrate, and that they will play leading roles in workshops during extended visits. It is also anticipated that this will be a natural locus to further the long-standing connections between those areas in which economic analysis plays a significant role, collaborations that have been a distinctive component of the intellectual fabric of the University: the Department of Economics, Graduate School of Business, Law School, and Harris School.Het Milton Friedman Institute zal een jaarlijks budget van 100 miljoen USD krijgen, en een éénmalig opstartbudget van nog eens 100 miljoen euro. Het jaarlijkse werkingsbudget wordt via de Milton Friedman Society onder bedrijven en kapitaalkrachtige burgers verzameld, terwijl de universiteit van Chicago ook zelf bereid is gevonden om fors in dit onderzoekscentrum te investeren en de volledige opstartkosten te dragen. Robert J. Zimmer neemt de dagelijkse leiding van het MFI op zich en Lars Hanssen staat in voor de academische leiding. Het MFI moet tegen de herfst operationeel zijn. Ik kijk alvast uit naar hun bevindingen en projecten.
In memoriam Milton Friedman: http://mfi.uchicago.edu/
posted by Vincent De Roeck @ 17:15
13 comments
13 Comments:
Friedman is onderdeel van het probleem, al vernietigend geanalyseerd door Murray Rothbard:
"(...)Milton Friedman is, purely and simply, a statist-inflationist, albeit a more moderate inflationist than most of the Keynesians."
(...)
And so, as we examine Milton Friedman’s credentials to be the leader of free-market economics, we arrive at the chilling conclusion that it is difficult to consider him a free-market economist at all.
(...)
And wherever we turn, we find Milton Friedman, proposing not measures on behalf of liberty, not programs to whittle away the Leviathan State, but measures to make the power of that State more efficient, and hence, at bottom, more terrible.
(...)
It is high time to identify Milton Friedman for what he really is. It is high time to call a spade a spade, and a statist a statist.
http://www.lewrockwell.com/rothbard/rothbard43.html
Dat citaat hierboven bevestigt mijns inziens hoe ontspoord die Murray Rothbard wel is. Basishouding van Rothbard: iedereen die niet even extremistisch is als ik, is een verrader. Het effect van zo'n houding is dat de reële impact van zijn geschriften quasi nihil is.
Friedman heeft minstens duizend keer meer reële impact gehad in de door Rothbard gewenste richting van vrijheid en vrijhandel, dan Rothbard zelf.
Rothbard versus Friedman, het zou een mooie case-study kunnen zijn over de contraproductiviteit van de "I am holier than thou"-houding.
Belangrijk is dat Rothbard duidelijk maakt dat Friedman niet steeds de vrije-markt verdediger was, die men in hem denkt te vinden. Dat tegenstanders van de vrije markt pleiten voor monetaire inflatie, loonheffing, gegarandeerd inkomen,perfect competitie, positivistische economische theorie etc etc is in Rothbards ogen veel minder erg dan wanneer de grote liberaal Friedman dit doet.
Aan uitspraken over wie het meeste positieve (!) effect heeft gehad of nog zal hebben, waag ik mij niet.
Eén ding is zeker; Friedman kon het goed uitleggen:
"Gen. William Westmoreland, testifying before President Nixon's Commission on an All-Volunteer [Military] Force, denounced the idea of phasing out the draft and putting only volunteers in uniform, saying that he did not want to command "an army of mercenaries." Friedman, a member of the 15-person commission, interrupted him. "General," Friedman asked, "would you rather command an army of slaves?" Westmoreland got angry: "I don't like to hear our patriotic draftees referred to as slaves." And Friedman got rolling: "I don't like to hear our patriotic volunteers referred to as mercenaries." And he did not stop: "If they are mercenaries, then I, sir, am a mercenary professor, and you, sir, are a mercenary general. We are served by mercenary physicians, we use a mercenary lawyer, and we get our meat from a mercenary butcher."
Ik ben met LVB in deze discussie. Net daarom haal ik ook in mijn inleiding duidelijk aan dat Friedman minder radicaal was dan zijn eigen zoon (anarcho-kapitalist), Rothbard of zelfs een Mises, die theoretisch ultra-radicaal was, maar in tegenstelling tot Rothbard (een notoir antisemiet trouwens, maar dit geheel terzijde) praktisch gematigde voorstellen lanceerde. En zoals LVB zegt, ligt daar net de kracht. Het beste idee is enkel effectief beter als het praktisch toepasbaar kan zijn, en vaak maken die hard-libertariërs daar net de fout. Friedman heeft ergens misschien het "libertarisme" verraden, maar heeft wel oneindig keer meer verwezenlijkt dan de anderen die misschien puur gebleven zijn.
BTW: Rothbard leidt aan dezelfde ziekte dan Lew Rockwell zelf. Alles is slecht tenzij het utopisch puur blijft. Let bvb. op zijn verslag van de laatste LP-conventie. Volgens hem zijn Barr en WAR conservatieven en is de LP een conservatieve partij geworden. Met zulke intellectuele masturbatie kan je een online-archief van duizend teksten vullen, maar je maatschappelijke impact blijft nul.
Vincent:
Rothbard, een notoir anti-semiet?! Wat een zever! Waar haal je dat? Je weet toch dat hij zelf Joods was?
Wat haalbare ideeën betreft, Rothbard was voor elke stap richting vrijheid, hoe klein ook. Hij ploos bvb bij verkiezingen alle mogelijkheden uit en maakte eindelose lijstjes om te zien wie hij zou steunen en wie mssn iets beter was dan de andere. Hij was dus helemaal geen idealistische sektarist. Waar Friedman niet genoeg mee oppaste was dat kleine stappen soms ook weg van vrijheid kunnen leiden en de situatie erger kunnen maken. Zoals zijn voorstel voor een gegarandeerd inkomen of school-vouchers.
Daarbij denk ik dat er gerust een division of labor kan zijn, tussen zij die de ideeën creeëren en zij die ze verkopen in een praktischere vorm. Enkel moeten die tweede het uiteindelijk doel wel goed voor ogen kunnen blijven houden. Want je kan mssn wel sterk verwaterd libertarisme verkocht krijgen, maar dan heb je ook alleen dat gedaan en is de kans voor een omslag naar meer overheid zo weer gebeurd.
Waar ik het antisemitisme van Rothbard (inderdaad zelf een Jood, maar doorgaans leiden net Joden zelf aan de ergste vorm van Jodenhaat, cfr. Karl Marx in zijn boek "Zur Judenfrage") haal? Bij professor Bouckaert tiens. Je was er zelf bij in Leuven toen hij Rothbard in de Notre Dame (na de Blauwe Maandag) een antisemiet noemde en het voorbeeld aanhaalde van een VB-medewerker die alleen maar de jodenhaat van Rothbard deelde, en niet de rest van diens werk, en er prat op ging "Rothbardiaan" te zijn...
Nu is het probleem van Bouckaert ongetwijfeld het gebrek aan nuance tussen anti-semitisme en anti-zionisme. Rothbard (en Rockwell trouwens ook) ging steeds tekeer tegen Israël en tegen de Amerikaanse politiek t.o.v. de Hebreeuwse Staat. Ook de vaststelling (bvb. op DavidDuke.com) dat Rothbard de meest geliefde libertarische denker is binnen neonazi-groepen en white power antisemietenclubs doet toch wel vragen rijzen m.b.t. zijn houding t.o.v. de joden.
Nu zal ik de laatste zijn om Rothbards nalatenschap te bezoedelen, want de man is inderdaad fantastisch en zijn staatskundige en economische ideeën zijn schitterend, maar i.t.t. anderen ben ik niet vies om zijn "zwakke" kantjes ook aan te kaarten. Niemand is perfect, ook Rothbard niet.
Vincent:
Ik was er toen niet op die Blauwe Maandag. Wel vreemd dat Bouckaert anti-semitisme en anti-zionisme niet uit elkaar kan houden; zijn neocon-kantje waarschijnlijk ;)
Israël speelt geen enkele rol in de boeken van Rothbard. Dat Rockwell en Rothbard in artikels zouden agiteren tegen de invloed die de Israëlische staat heeft op Amerikaanse buitenlandse politiek, is logisch gezien ze beiden tegen subsidies en oorlog zijn.
En wat David Duke betreft: zoeken op "Rothbard" op zijn site levert dit op: "Sorry, no posts matched your criteria".
Waarschijnlijk heeft Rothbard wel zwakke kantjes, maar anti-semitisme, neo-nazisme, white-power gedachten etc zijn het alvast zeker niet.
Maar laten we de knappe onderwijzer die Friedman was niet vergeten: http://www.youtube.com/watch?v=JfdRpyfEmBE
De Nederlandse publicist Kees Marges schreef in februari een stuk voor Elsevier over Friedman en de kredietcrisis. Hij komt er niet meteen als goed uit.
Friedman? Of toch weer Keynes?
Een kritische kijk op het cowboyliberalisme en de kredietcrisis
De Amerikaanse Nobelprijswinnaar Milton Friedman had een belangrijk doel: hij wilde de economie vrij maken van overheidsingrijpen, de markt moest ongestoord zijn gang kunnen gaan.
Daarom was hij een groot tegenstander van het injecteren van geld in de economie om mensen in staat te stellen meer uit te geven en om werkgelegenheid te creëren. De welvaartstaat vond hij ook maar niets. Hij was een groot voorstander van het privatisering van staatsbedrijven en andere overheidsactiviteiten, omdat die de vrije marktwerking zouden verstoren. Hij vatte zijn adviezen aan verschillende regeringen en staatshoofden – o.a. Pinochet van Chili, Thatcher van Groot Brittannië en Reagan van de Verenigde Staten - samen met drie woorden: privatiseer, privatiseer, privatiseer.
Generaal Pinochet was het eerste staatshoofd die van zijn diensten gebruik maakte. Hij was in Chili op 11 september 1973 met een staatsgreep aan de macht gekomen, waarbij de militairen de democratisch en volgens de wet gekozen regering van President Allende weg bombardeerden. Die gewelddadige machtsovername – met steun vanuit de Verenigde Staten - kostten de President en duizenden anderen hun leven. Pinochet had de staatsgreep nodig om zonder tegenspraak de Chileense economie volgens de leer van Friedman te kunnen hervormen.
Dat hij daarmee geen succes had en later veel water bij de Friedman-wijn moest doen om de in elkaar gezakte Chileense economie weer aan de gang te krijgen, blijken zijn supporters gemakshalve te vergeten als ze hem prijzen als de redder van Chili.
Ronald Reagan, de vroegere President van de VS, die diepe indruk had gemaakt op de jonge Bush jr., nu President van de VS, was een trouw volger van Friedman. Hij privatiseerde alles wat los en vast zat, ongeacht de gevolgen. En net als zijn grote leermeester moest hij niets hebben van de welvaartstaat, die voor een deel steunde op de theorieën van een andere grote econoom, Keynes, de grote tegenstander van Friedman.
Keynes was een topambtenaar uit de welgestelde Britse ‘upper class’, z’n vader was een bestuurder van de Universiteit van Cambridge en zijn moeder was Burgemeester van die deftige stad. Keynes was rijk geworden dank zij slimme investeringen. Zijn doel was het kapitalisme te redden van de ondergang door het een menselijker gezicht te geven. Karl Marx c.s. had een eeuw eerder de proletariërs aller landen al opgeroepen zich aaneen te sluiten en in opstand te komen. In Mexico en Rusland waren inderdaad revoluties van arbeiders uitgebroken, die voor een politieke omwentelingen hadden gezorgd. Maar zelfs de gematigde ideeën van Keynes konden in de ogen van Friedman en zijn presidentiële volgelingen geen genade vinden. Overal waar vormen van welvaartstaten werden opgebouwd, moesten ze volgens de Friedmanisten weer worden afgebroken.
Zonder te beweren dat we aan de vooravond staan van een eerherstel van de theorieën van Keynes en de welvaartstaat, zijn er toch wel enkele signalen, zoals het optreden van financiële roofvogels, de financiële crisis, de opnieuw ontstane behoefte aan meer toezicht op financiële markten, omdat die blijkbaar niet goed werken en de toenemende weerstand tegen privatiseringen en de vrije markt, die het failliet van de ideologie van Friedman waarschijnlijk maken.
Hij was nota bene zelf de eerste die ging zagen aan de poten van zijn eigen stoel, toen hij in een in 2002 gepubliceerd interview erkende dat invoering van zijn vrije markt en de vele privatiseringen neveneffecten had die hij niet had voorzien: de onttakeling van de rechtstaat met z’n wet- en regelgeving en de introductie van de ongeremde en soms wel erg wetteloze vrijheid-blijheid mentaliteit. Zijn vrije-markt-ideologie maakte uiteindelijk de problemen groter in plaats van dat ze een oplossing boden. Hij erkende dat de rechtstaat en rechtsgelijkheid nog belangrijker zijn dan onbegrensde economische vrijheid. Toen kort geleden de Amerikaanse President Bush Jr., toch een notoire Friedmanist, gedwongen werd om met een geldinjectie van $150 miljard de Amerikanen tot het massaal uitgeven van geld te verleiden, dacht ik dat hij van z’n economische geloof was gevallen en toegetreden tot de kerk van Keynes. Of was sprake van enige paniek bij de namaak cowboy uit Texas?
Alle economen en politici die aan de touwtjes trokken de afgelopen jaren hebben de financiële crisis niet kunnen voorkomen. Ze waren blijkbaar toch niet zo goed als ze zelf dachten. Misschien hebben we weer iemand nodig van het kaliber Adam Smith, Karl Marx of John Maynard Keynes.
@ Verdonk
1) Vermits u hier een stuk van Kees Marges plaatst, en er daarenboven aan toevoegt dat Friedman er "niet goed uit komt", mag men veronderstellen dat u akkoord gaat met al die woordkramerij van Marges. Dat is natuurlijk heel spijtig voor u, vermits een oordeel dat gebaseerd is op 'rommel', enkel maar een rommelige opinie kan vertegenwoordigen.
2) Wat staat er nu eigenlijk in dat stuk van Marges? Een opeenstapeling van onnozele affirmaties, sommige al slechter dan de andere. En wanneer iemand een artikel over Friedman en Keynes wil schrijven, maar zijn tijd verliest met verwijzingen naar "cowboyliberalisme" en naar de "namaakcowboy uit Texas", is het dan niet duidelijk voor u dat we hier NIET met een economische expert te doen hebben, maar wel met een kleinzielige onnozelaar van de naief-linkse school?
3) Vermits Marges geen enkele duidelijke 'lijn' ontwikkelt in zijn stuk, maar over van alles en nog wat onnozeliteiten vertelt, kan men er eigenlijk geen enkele serieuse algemene kritiek opgeven, behalve dan de observatie maken dat het over bevooroordeelde en ignorante woordkramerij gaat. Ik zal niettemin 2 specifieke punten eruit nemen.
4) Het verhaaltje over de Pinochet machtsovername is wel erg eenzijdig voorgesteld en de conclusie erover is totaal verkeerd. Het is eigenlijk belachelijk dat Marges zefs durft suggereren dat de Pinochet zijn staatsgreep pleegde OM de leer van Friedman te kunnen introduceren. Nee, Pinochet lag niet wakker van concurerende economische theorieen. Twee belangrijke feiten die bewust worden genegeerd (want ze passen niet in de ideologisch-linkse versie van Marges) zijn:
-- Pinochet ondernam zijn 'staatsgreep' tegen Allende na formeel verzoek van het Chileense parlement, omdat het Allende kabinet een aantal maatregelen had genomen die in directe contraventie waren met de Chileense grondwet. Allende was zelfs bezig (of begonnen) met een soort externe Cubaanse 'volksmilitie' te importeren (om zijn eigen staatsgreep te kunnen uitvoeren).
-- De implementering van de 'Chicago school' macro-economische adviezen hebben van Chili veruit het meest welvarende land van Zuid Amerika gemaakt over de voorbije kwarteeuw. En nadat Pinochet vrijwillig (mede onder druk van Washington) zijn eigen macht terug had opgegeven - dit in tegenstelling met linkse latijnse Caudillos - hebben de christendemocratische en sociaaldemocratische opvolgers van Pinochet dat 'Friedman'-beleid voortgezet met goede resultaten. Zelfs een linkse parroteerder als Marges zou beter op de hoogte moeten zijn van de echte macro-economische data. in plaats van ideologisch-geinspireerde fantasietjes te blijven repeteren.
5) Het is duidelijk dat Marges zelf NOG MINDER van economie begrijpt dan de "namaakcowboy uit Texas". Trouwens wat zou Bush nu te maken kunnen hebben met een rationele uitleg over de verschillen tussen Keynesianisme en het monetarisme (van Friedman)? Dat verschil heeft grotendeels te maken met het onderscheid tussen korte-termijn impact en lange-termijn impact van overheidsbeleid op een economie. Terwijl Keynes zich hoofdzakelijk bekommerde om de (theoretische) verhouding aggregate vraag/aggregaat aanbod, heeft Friedman empirisch het belang van monetaire aggregaten kunnen aantonen en ook de rol van 'expectations' verduidelijkt.
6) Marges blijkt duidelijk niet te beseffen wat echt economisch belangrijk is, namelijk de groeivoet van BNP en de tewerkstellingsgraad. Anders zou hij geen onnozeliteiten verkopen zoals "zijn vrijemarkt-ideologie maakte de problemen uiteindelijk groter...". Zelfs het Chinese Politbureau en de Indische plansocialisten vertellen zulke onzin niet meer. En Marges beseft nog minder dat de zogenaamde "financiele crisis" een belangrijke en zelfs noodzakelijk functie vervult, in de vorm van noodzakelijke aanpassingen teweeg te brengen die te maken hebben met risico-management in private economische sectoren en met het doorprikken van financiele speculaties of bubbles.
Kortom, als hij zo maar wat doelloos kan afgeven op "cowboys" dan is hij wel bereid van eender wat te willen vertellen. En u, Joris verdonk, zijt niet beschaamt van zulke woordkramerij op een serieuse blog (niet te verwarren met de linkse oppervlakkige 'joernalisten van Elsevier) te plaatsen?
Het lijkt wel dat die 'rommel' (want dat is het inderdaad) oa geïnspireerd is door een nieuw populair boekje van Naomi Klein (vol foute analyses en leugens).
Een knappe review van dit boekje (met herstel van reputatie van Friedman) door Johan Norberg vind je hier: http://www.cato.org/pubs/bp/bp102.pdf
Joris, zeker eens lezen!
"Friedman heeft minstens duizend keer meer reële impact gehad in de door Rothbard gewenste richting van vrijheid en vrijhandel, dan Rothbard zelf.
Rothbard versus Friedman, het zou een mooie case-study kunnen zijn over de contraproductiviteit van de "I am holier than thou"-houding."
"Rothbard leidt aan dezelfde ziekte dan Lew Rockwell zelf. Alles is slecht tenzij het utopisch puur blijft."
De vraag is natuurlijk; wat is je primaire doel? Als je doel "maatschappelijke impact" hebben is dan moet je inderdaad water bij de wijn doen, compromissen maken enzo; het werk van een politicus.
Het doel van een wetenschapper lijkt me echter te zijn "de waarheid ontdekken" (tenzij je Feyerabend heet ofzo) en als twee mensen verschillen van theorie dan is minstens één van hen (of alletwee) verkeerd, en dan moet je inderdaad 'strict' of 'puur' of 'radicaal' of wat dan ook zijn. Copernicus en Darwin en Einstein vroegen zich ook niet af hoeveel "impact" ze met hun ideeën zouden hebben, ze vroegen zich enkel af of ze juist waren.
Bij economie is zo'n strikt wetenschappelijke houding al een stuk moeilijker omdat het zo nauw verbonden is met politieke ideologie, maar een academicus dan gaan afrekenen op de mate waarin zijn ideeën (tot nu toe) "een impact" hebben gehad (onder Reagan is de Amerikaanse overheid trouwens gegroeid, niet gekrompen) lijkt me de wereld op zijn kop.
Daarnaast denk ik dat we over het algemeen misschien meer nood hebben aan mensen die zich afvragen wat echt waar is ipv mensen die zoveel mogelijk "impact" willen hebben met hun huis-tuin-en-keuken ideologie?
Voor alle duidelijkheid; ik wil Rothbard niet heilig verklaren, en geloof best dat hij zijn mindere kantjes had (hij die zonder zonde is werpe de eerste steen), maar ik concentreer me liever op de inhoud dan op de manier waarop hij die soms verwoordde.
In de politiek gelden natuurlijk omgekeerde regels, maar ik weet dan weer niet of het politieke bedrijf zo'n voorbeeldfunctie moet krijgen ;-)
Een reactie posten
<< Home