Karel De Gucht heeft groot gelijk. Congo is een closed society.

Er is een diplomatieke rel tussen Congo en België. De ideale gelegenheid voor Congo om met de spierballen te rollen en zwaar te overdrijven in hun reactie. Oorzaak van deze rel was een uitspraak van minister van buitenlandse zaken Karel De Gucht op de RTBF waarin hij stelde dat: “Ik vind dat we niet alleen het recht, maar ook de morele plicht hebben om te zeggen wat we denken over wat er in Congo gebeurt, en dat gaat helemaal niet in de goede richting.”

Eerst en vooral heeft de minister natuurlijk gewoon zijn mening geuit. En zijn mening was dat wij onze mening mogen uiten over wat in Congo gebeurt en dat we dat zelfs moeten doen over zaken die in strijd zijn met internationale rechtsbeginselen. Dat is geen boude uitspraak van de minister, dat is de logica zelve. De nauwe historische band die wij hebben met Congo is zelfs irrelevant. Diezelfde morele plicht hebben we ook tegenover Noord-Korea, Myanmar, Nepal, de V.S., en zowat élk land ter wereld. Net zoals zij het recht en de morele plicht hebben om ons te wijzen op eventuele wantoestanden in België.

Stellen dat we die morele plicht niét hebben, is puur cultuurrelativisme. “Och, het zijn toch geen westerlingen, laat ze maar onderdrukt worden, vermoord of verkracht worden, laat corruptie maar zegevieren en hier is nog een paar miljoen van ons elk jaar voor de regering die het allemaal toelaat of zelfs mee organiseert.” Zeggen dat we die morele plicht niét hebben is immoreel. Oproepen om Congo niét op de wantoestanden te wijzen getuigd van een verbijsterende onverschilligheid voor het lot van het individu.

Ik sta honderd procent achter de uitspraken van Karel De Gucht. En ik ga zelfs een stapje verder. Als Congo ons vraagt onze consulaten te sluiten, dan kan er ook geen sprake meer zijn van een eventuele voorkeursbehandeling van Congo door België. Dat betekent dus een eind aan alle ontwikkelingssamenwerking en door de staat gesteunde projecten.

Eén van de mensen die als eerste Karel De Gucht veroordeelde voor zijn uitspraken was Elio Di Rupo. Ik geloof niet dat Di Rupo zijn uitspraken ook meent. Dat zou van hem immers een honderd procent kwaadaardig individu maken, dat de gewone burger in Congo onbelangrijk vindt en de wantoestanden niet wil aankaarten. Natuurlijk, in de uitspraak van Karel De Gucht had je Congo makkelijk kunnen vervangen door Wallonië… Maar dit is waarschijnlijk gewoon een manier voor Dieu om opnieuw in de spotlight te komen en ongenadig in te hakken op De Gucht. Er is al lange tijd onvrede tussen de twee politieke tenoren, Di Rupo lag aan de basis van de interne VLD-putsch tegen Karel De Gucht. Politiek gezien houdt het echter geen steek. Eerst en vooral kan Di Rupo niet echt achter zijn kritiek staan, anders is hij een onmens. Ten tweede is het heel waarschijnlijk dat Open VLD het volgende keer zeer goed doet en moet de PS waarschijnlijk met hen in de coalitie. Maar misschien denkt Di Rupo aan de grote Congolese gemeenschap in Brussel en is zijn zet puur electoraal-tactisch bedoeld.

De enige foute zet die België nu kan maken, is zich verontschuldigen. Congo wordt niet beter van een mea culpa, integendeel zelfs, het versterkt de post-koloniale frustratie en de neiging om de eigen fouten aan de voormalige kolonisator te wijten wordt er enkel sterker door. En de problemen worden zo niet opgelost, want wie durft nog kritiek geven? Rebellen en delen van het Congolese leger trekken beide een spoor van dood, vernieling, verkrachting en plundering door het land. Maar kritiek op de man die de touwtjes in handen heeft, of eigenlijk niét heeft, mag niet. Dus gaan de misdadigers vrijuit en worden zelfs in bescherming genomen, waardoor stilaan een elite klasse van bandieten het roer overneemt. Popper noemde dit een closed society. Ik noem dit de toekomst van Congo tenzij de koerswijziging waar minister De Gucht op aandringt, er snel komt.