Verbod van Vitalski-toneelstuk is kortzichtig, kleingeestig en paternalistisch (Jules Van Rie)
In Temse is een try-out van Vitalski (Vital Baeken) afgelast door CD&V-schepen van cultuur Annemie Blommaert. Het toneelstuk zou niet kunnen omdat de inhoud ervan te kritisch zou zijn voor premier Yves Leterme. Op de affiche staat immers de premier in een romantische omhelzing met CDH-voorzitster Joëlle Milquet. Wat het toneelstuk betreft argumenteert de CD&V-schepen Blommaert als volgt: “Wij stonden eerlijk gezegd niet te springen om in ons jeugdhuis een voorstelling te brengen waarin mogelijk de draak wordt gestoken met Leterme”, aldus Blommaert. “Wij moeten toch een beetje fair zijn tegenover onze partijgenoten, nee?” Toen werd voorgesteld in de plaats een film van Herman Brusselmans te tonen (“Ex-Drummer”) werd dit ook prompt verboden door de cultuurschepen. Volgens Blommaert zouden “sommige scènes zo grof (zijn) dat jongeren zonder voorbereiding zouden schrikken”.Ik vind de aangehaalde argumenten kortzichtig, kleingeestig en vooral paternalistisch. Net zoals in de jaren ‘50 zijn het opnieuw politici die beslissen wat het publiek mag zien en wat niet. Het gaat hier duidelijk om een geval van censuur waarvoor de lokale coalitie van christen-democraten en liberalen verantwoordelijk is.
Op korte tijd is dit dus een tweede geval van overheidscensuur, na de "Fenominale Feminatheek" van Louis Paul Boon die verboden werd door provinciaal député Ludo Helsen (CD&V) in Antwerpen. Opnieuw mengen politici zich dus in een artistiek en cultureel project.
Voor mij is dit een onaanvaardbare gang van zaken. De vrijheid van meningsuiting, waaronder ook de creatieve vrijheid van de artiest valt, komen door zulke beslissingen in het gedrang. De overheid bepaalt hier wat mensen al dan niet mogen zien, iets wat bij mij meteen beelden oproept uit George Orwell's "1984".
Als liberaal verzet ik mij tegen elke vorm van totalitair bestuur en censuur. Als jonge liberaal heb ik immers genoeg vertrouwen in mensen opdat ze zelf kunnen oordelen. Misschien dat een andere stad bereid is te zoeken naar een zaal voor de try-out. In andere steden is men misschien de jaren ‘50 al wel ontgroeid.
posted by Vincent De Roeck @ 16:19
9 comments
9 Comments:
Volmondig mee eens (voor één keer). Enkel één bedenking: als belastingbetaler vind ik dat ik het recht zou moeten hebben om kunst die niet behoort tot het algemeen geaccepteerde "repertoire" (Shakespeare, V. Van Gogh, Mussorsky om maar enkelen te noemen) niet te subsidiëren met mijn belastinggeld. M.a.w. Vitalski, Boon e.a. mogen zichzelf uiten zoals het hen belieft, maar niet op mijn kosten. "I want my money back" (En dat behoort tot het repertoire van M. Thatcher als ik me niet vergis).
Volledig akkoord met het tweede punt van de reactie van Enough Nonsense: belastinggeld moet niet gebruikt worden om "kunst" te financieren waarvan het "grensverleggende" vooral gelegen is in obsceniteit en vulgariteit. En wat het standaardbezwaar betreft (de gustibus etc. non disputandum): het moet inderdaad mogelijk zijn om een relatieve consensus te bereiken over wat tot het standaardrepertoire behoort en wat niet. Ik heb de discussie in Nederland over het fixeren van de canon niet in detail gevolgd, maar vraag me slechts dit af:
toeristen van overal ter wereld schuiven in lange rijen aan om in Louvre en Vaticaanse musea geld te spenderen om bepaalde kunstuitingen te kunnen zien. Benieuwd of Vitalski c.s. in staat zijn om op eigen kracht te leven van hun "artistieke uitingen".
Over het artikel zelf: Ik vermoed dat het niet zozeer de tanende jaren vijftig zijn die verantwoordelijk zijn voor deze "nieuwe moraliteit", dan wel de korte lontjes van de Islamistische maghrebijnen.
Het is de middeleeuwse mentaliteit van deze geitenneukers die onze lafhartige politiekers imiteren, aangezien zij deze "nieuwe Belgen" broodnodig hebben om "la douce patrie" bijeen te houden.
Over de commentaren: Misschien moeten we, net zoals de kerkbelasting in Duitsland, de burger zelf laten beslissen waarnaar precies zijn deel van de kunstsubsidies gaat. Maar dat zal waarschijnlijk wel weer niet door de beugel kunnen: Kiezen voor kerkbelasting is een goede zaak voor de islamisten, kiezen over kunst niet...
Een fundamentelere vraag lijkt mij waarom de overheid zich dient te moeien met kunst? Kunst is een schaars goed als een ander, afwegingen over de productie ervan tov de productie van andere goederen dienen gemaakt te worden door ondernemers.
@ Vincent De Roeck
Je zijt vergeten van de allereerste noodzakelijk test uit te voeren om eigen fairness te onderzoeken: hoe zou je gereageerd hebben als een socialistische schepen van cultuur in Boom een artistiek gewrocht zou 'toelaten' waarin men de draak zou steken met Verhofstadt (over wie je hier onlangs een lofrede schreef)?
En als 'libertarier' ben je vergeten dat de overheid zich niet zou mogen bezig houden met politieke propaganda, noch anti-propaganda, te voeren op kosten van belastingbetalers. Maar in Belgie wordt dat misschien maar als een onbelangrijk 'detail' beschouwd, vermits de politieke partijen daar aan partijpolitiek doen op kosten van de belastingbetalers, en ze er soms zelfs niet voor terug deinzen van echte oppositiepartijen te laten verbieden via 'hun' juridische macht.
Het spreekt vanzelf dat de overheid verantwoordelijk is voor wat er in een (publiek-gefinancierd) "jeugdhuis" plaats grijpt, maar niet in private businesses. Dus, met "overheidscensuur" lijkt dit niets te maken te hebben.
Wat de "creatieve vrijheid van de artiest" betreft moet ik erop wijzen dat die volkomen vrij zou moeten zijn van zijn/haar gewrochten te verkopen aan wie het zou willen kopen, maar niet in gesubsidiseerde "jeugdhuizen" waar het waarschijnlijk 'gratis' wordt voorgeschoteld aan kuddegeestigen. Men zou ook gerust kunnen betwijfelen of 'artiesten' die grapjes maken over contemporele politiekers om een specifiek-contemporele partijdige boodschap te brengen, veel aan kunstwaarde zouden kunnen presenteren. Dit in tegenstelling met echte artiesten die 'eeuwige' menselijke kwesties kunnen presenteren zonder partijdig of kleinzielig te worden. Dat vereist doorgaans een zekere 'afstand' van het onmiddelijke gebeuren rondom hen.
Tenslotte, je hebt een vertekend beeld van de "jaren'50". De brede cultuur was toen misschien wel wat conservatiever (so what?), maar in tegenstelling met vandaag werd het grondwettellijk recht van vrijemeningsuiting toen nog wel gerespecteerd. Vandaag durft de wetgever allerlei wetten stemmen die dat grondrecht aantasten, en de juridische macht is niet langer 'onafhankelijk'. Binnen 1 generatie in Eurabia gaat men nog enkel kunnen dromen van de democratische "jaren-50"!
Ik ben het volmondig eens met de commentaren van "Egel" en "Enough Nonsense" en de anonieme. Natuurlijk mag het geen kerntaak van de overheid zijn om kunst te gaan promoten of financieren. Mooie kunst wordt sowieso succesvol, en als dat niet gebeurt, zegt dat meer iets over de gebreken van de kunstenaar dan over het gebrek aan steun van wie dan ook. De markt moet inderdaad ook spelen op artistiek vlak. Maar dat is een hypothetische beschouwing die buiten het doel/opzet van deze post valt. Binnen de bestaande structuren moet elke vorm van kunst evenveel steun krijgen, of niemand, moet iedereen de jeugdhuizen kunnen gebruiken, of niet. Iedereen betaalt belastingen om ze te financieren, dan moet iedereen ze kunnen gebruiken. En dat geldt voor alle subsidie-faciliteiten, ook die van onderwijsinstellingen die via allerlei trukjes zalen aan extreem-liberalen of extreem-rechtse organisaties/studenten weigeren.
Ook Karels inbreng is wel degelijk relevant, want het is een feit dat de radicale moslim (ik maak hier een zéér belangrijk onderscheid!) nog minder tolerant is voor andermans mening of culturele expressie dan de meest radicale socialist of tsjeef. Denken we maar aan de Koranfilm van Wilders of de cartoons in Denemarken.
De gronden waarop het stuk verboden is zijn als ik het goed begrijp zuiver politiek: de bescherming van een partijgenoot. Dat zou het Europese Hof dat oordeelt over schendingen van het Europese Handvest voor de Rechten van de Mens zeker niet accepteren. Het politieke debat moet vrij zijn en politici moeten ook minder aardige kwalificaties accepteren. En een oordeel over de toelaatbaarheid zal zeker losgemaakt worden van de wensen van belastingbetalers, zoals hierboven gesuggereerd. Dan is het einde zoek, vrees ik.
Marc, je slaagt een paar dingen door mekaar, vrees ik. Sta mij toe deze even recht te zetten, of te duiden, of wat dan ook.
1. Ik heb zéér veel respect voor Guy Verhofstadt, en heb inderdaad enkele maanden geleden een lofrede op hem afgestoken, maar dat neemt niet weg dat ik hem en de VLD tevens vaak onder vuur neem in mijn teksten. Ik ben lid van die partij, maar blijf evenwel kritisch. Ik zou er ook geen probleem met hebben moest men hem nu op foto monteren zodat hij met Onkelinkx of wie dan ook lijkt te kussen of te omhelzen. Ik vind dat zelfs niet eens schokkend, daarbij is dat waarschijnlijk ook al wel gebeurd in de één of andere Humo-commercial of waar dan ook. Met "fairness" heeft dat niets te maken. Integendeel, mijn gelatenheid over de draak steken met Verhofstadt toont net aan hoe archaïsch de CD&V in dit debat aan politiek denkt te doen. Als men al niet meer kan lachen met satirische kunst, is het wel zéér slecht gesteld met de CD&V.
2. Ik vind de kunsten ook geen kerntaak van de overheid, en ben het ook niet eens met partijverboden, dat heb ik steeds ook gezegd, maar zoals al gezegd, gaat dat de discussie hier te buiten. Voor zolang de kunsten wel door de staat gefinancierd worden, moet alles aan bod kunnen komen, ook satire die lacht met de broodheer van schepen Blommaert.
3. Marc, de lijn is steeds dun tussen de overheid die ingrijpt als aandeelhouder (perfect aanvaardbaar in een private contekst) of gewoon als monopoliehouder van het geweld binnen een samenleving (niet aanvaardbaar in andere domeinen dan openbare veiligheid, en dan nog...)
4. Je kunsthistorische kritiek deel ik volmondig en wijst zichzelf uit moest de staat niets subsidiëren, maar zolang ze dat wel doet, is het niet aan haar om te selecteren, maar moet ze de kerk in het midden houden. Als ze zouden zeggen: we subsidiëren voortaan enkel nog maar kunstevents die meer dan x personen weten te bereiken, is dat voor mij aanvaardbaar, maar niet als ze arbitrair gaan bepalen wat wel en wat niet getoond of gesubsidieerd mag worden.
5. Ik denk dat de auteur met zijn verwijzing naar de jaren 1950 vooral de geest daarvan wou capteren, en niet meer dan dat. En ook ik vrees de impact van de radicale islam op onze samenlevingen naar de toekomst toe, maar ook dat heeft in wezen niets met deze tekst te maken.
@ Vincent
1) Ik twijfel niet echt aan je capaciteit om kritisch te kunnen blijven tegenover Verhofstadt, maar je "respect" voor hem kan ik niet delen. Gewoon al het feit dat er onder zijn 'watch' juridische pogingen werden ondernomen om een politieke partij te verbieden, doet de deur volkomen dicht. Men kan vele criteria hanteren om politiekers te beoordelen. Bijvoorbeeld, op basis van het criterium van buitenlands beleid kan ik me geen enkele Belgische naoorlogse regering indenken die een meer rampzalig buitenlands beleid gevoerd heeft (in functie van de lange-termijn belangen van de Vlamingen) dan de paarse van Verhofstadt. Maar, dat is nog niets in vergelijking met de verdere ondermijning van het (politieke) vrijemeningsuitingsrecht onder Verhofstadt en 'zijn' Leman-centrum. Al de rest (economisch en sociaal beleid, noem maar op) valt daar tegenover in het niet.
2) De staat zou zich niet mogen bezig houden met het financieren van kunst, tout court. Daarenboven het is niet "de staat" zelf die dat doet, maar in de praktijk doen bepaalde politiekers en verpolitiseerde ambtenaren dat. Nogmaals, als zij geen 'kunst' kunnen vinden die verder kan kijken dan grapjes over contemporele politiekers, dan zit er duidelijk een 'bijbedoeling' achter en misbruiken zij hun positie. Sorry, maar ik geloof niet meer in 'Sinterklaas', en nog minder in gesubsideerde 'kunst'.
3) Ik begrjp je derde punt niet.
4) Elke subsidie is uiteraard "selectief". En wat politiekers en verpolitiseerde ambtenaren zullen kiezen zal ook uiteraard "arbitrair" zijn. Precies daarom zouden ze zich niet mogen bezig houden met dit soort van dingen.
5) Goed dat u de impact van de radicale islam op onze samenlevingen vreest. Maar dat heeft in wezen WEL veel met deze tekst te maken. Want deze tekst misrepresenteert waar het echt om gaat in verband met het principe van het vrijemeningsguitingsrecht. Terwijl dat constitutioneel recht politiek en juridisch wordt verkracht binnen het contemporele Belgische politieke bestel, komt dit artikel af met een absurd voorbeeld van een lokale cultuurschepen die concrete beslissingen moet nemen over de inhoud van gesubsidiseerde en vermeende 'kunst'. Het is precies omdat men in Belgie geen echte vrijemeninsguiting meer heeft omtrent "radikale islam" dat men het fundamentele vrijemeningsuitingsrecht begint te verwarren met onnozele 'details' als in dit artikel.
Nogmaals, de democratie was veel veiliger in Belgie in de 1950's dan vandaag!
Een reactie posten
<< Home