Hugo Claus 1929-2008

Het zal vandaag wel geiligschennis [pun intended] zijn om het te schrijven, maar een auteur als Hugo Claus kon mij niet boeien. Noem mij maar een cultuurbarbaar. Zeker, ik kan Nederlandstalige taalkunstenaars appreciëren, maar alleen als ze de moeite doen om in de standaardtaal te schrijven. Wie zijn werk doorspekt met Vlaams idioom, of dat nu gebeurt om een historisch accuraat beeld te scheppen, of uit romantisch bevlogen nostalgie, of om het allemaal te ridiculiseren, moet niet rekenen op mijn belangstelling. Ja, ik heb wel eens een toneelstuk van de man gezien, maar dat eeuwige navelstaren op muffe gezinssituaties en dito machtsverhoudingen ging mij al snel vervelen. Geef mij maar een Willem Elsschot, een Johan Daisne, of ja, zelfs een Jef Geeraerts. Maar ook al laten leven en werk van Claus mij eerder koud, zijn dood laat mij niet koud.

Hoed af voor de manier waarop Claus een einde liet maken aan zijn leven. In plaats van langzaam uit te doven als een verdorrende plant, verkoos de dementerende kunstenaar om gebruik te maken van de mogelijkheid tot euthanasie. Ja, ik vind het een goede zaak dat mensen die daar bewust voor kiezen, hun zelfbeschikkingsrecht kunnen uitoefenen en op een legale wijze een einde kunnen laten stellen aan hun leven. Er is ook geen enkel argument om daar tegen te zijn, tenzij wanneer men dit zelfbeschikkingsrecht ondergeschikt maakt aan een verzonnen goddelijk opperwezen waaraan men het monopolie toekent om het leven te geven en dus ook om het eigen leven te nemen. Wie zo'n verhaal wil volgen mag dat van mij gerust doen, maar moet zijn visie en de daarmee gepaarde sociale restricties niet opdringen aan anderen.

Dit gezegd zijnde, was Claus natuurlijk het ultieme rolmodel voor de bobo, de bourgeois bohème of bourgeois bohémien. Tegen de schenen stampend van establishment en commercie, de volgzaamheid van het klootjesvolk ridiculiserend, maar intussen zelf wel modieus trendsettend en trendvolgend. En wat zijn modetrends anders dan de ultieme vorm van commercieel gecreëerde volgzaamheid? Dat is het kantje van Claus dat mij wel interesseert. Als een cultuurpaus als Claus een veredelde lassersbril mooi vindt, dan moet zo'n bril wel goed zijn, en dus koopt de premier er ook één.