Beschouwingen bij de vrijspraak van Fehriye Erdal (Vincent De Roeck)

Vorige week vrijdag haalde België alweer op een zéér fraaie manier de wereldpers. Het nieuws van de vrijspraak van de linkse terreurgroep DHKP-C en de lichte veroordeling met uitstel van Fehriye Erdal en twee van haar kompanen door het Hof van Beroep van Antwerpen sloeg ook (vooral?) buiten België in als een bom. Zelfs op CNN en BBC World, toch niet meteen de televisiezenders waar de gang van zaken in en rond Belgenland een prioriteit schijnt te zijn, was deze rechterlijke uitspraak een belangrijk item in de nieuwsbulletins. Om van de reacties op de TRT en de andere Turkse zenders nog maar te zwijgen. Zelfs de VRT lag er kennelijk wakker van, want zij gingen vrijdag in allerijl nog op zoek naar de meningen van de Turkse gemeenschap in België. Of ze lang moesten zoeken, weet ik niet, maar het olijke zestal dat men in een Gents café tijdens de werkuren (maar dat zal toeval geweest zijn want alle zes zullen ze op vrijdag toevallig een dag congé genomen hebben) opvoerde, was mijns inziens zéér representatief voor de opinievorming binnen de Turkse gemeenschap: zij waren geschokt, verontwaardigd en vol ongeloof.

Onmiddellijk was het “bon ton” om de Antwerpse raadsvrouw en haar vonnis aan te vallen als onbegrijpelijk. En ja, onbegrijpelijk was het wel, gezien alle mediahetze die eraan voorafgegaan is. Op het eerste gezicht lijken die mensen ook overschot van gelijk te hebben, want de zeven terreurverdachten werden ingerekend in een appartement te Knokke dat de allure had van een uit de kluiten gewassen wapenarsenaal, en de DHKP-C staat niet enkel in Turkije geboekstaafd als terreurorganisatie maar ook in tal van andere Westerse landen. Ook de vonnissen in Brugge (eerste aanleg) en Gent (eerste beroep) die de DHKP-C zwaar veroordeelden, lagen nog vers in het geheugen van de juristen en journalisten die rond de VRT fladderen, en staafden de schijnbare absurditeit van dit vonnis. Ik kende de details van het dossier niet en dus hield ik mij de voorbije dagen afzijdig van elk commentaar, maar alle indicatoren wezen inderdaad op een gerechtelijke blunder van formaat.

Nu het vonnis en de commotie er rond al enkele dagen achter ons liggen, en we de zaken terug in het juiste juridische perspectief kunnen bekijken, ben ik niet meer zo zeker van wat te denken over de vrijspraak van de DHKP-C. De journalisten en analisten hadden de groep immers al veroordeeld nog voor daar rechtskundige zekerheid over bestond. Daarbij vergaten ze ook een belangrijk element in de verf te zetten dat een totaal ander licht op de zaak kan werpen. Aan de tussenkomst van het Hof van Cassatie na het eerste beroepsvonnis (die de zaak opnieuw verwees naar een ander Hof van Beroep) werd voorbijgegaan in de berichtgeving, terwijl dat net een indicator is voor de fouten die de rechters in de eerste vonnissen begaan hebben. Het Hof van Cassatie wordt geacht een hooggerechtshof van België te zijn dat “waakt over de vonnissen van de lagere instanties” en als die rechtbank een eerder vonnis casseert, wat hier in casu ook gebeurd is, moet er toch wel iets aan de hand zijn met de initiële veroordeling. Dat maakt de totaal andere uitkomst in Antwerpen dan ook al iets minder vreemd en/of onverwacht.

Als ik de zaak herbekijk, zijn er drie elementen die mij van het hart moeten. Eerst en vooral vind ik de uitspraak van de lieve vrouw uit Antwerpen die "de wet zéér strikt wenst te interpreteren" een schitterend statement over de kern van de rechterlijke macht in een gezonde én moderne maatschappij. Ik hoop zelfs dat er veel meer rechters die afwijzende houding ten overstaande van interpretatieve uitbreiding van rechtsmacht zouden overnemen in de toekomst. Een waarachtige democratie heeft immers géén nood aan rechters die zelf de reikwijdte van wetten aanpassen. De burgers worden geacht vertegenwoordigers aan te duiden die in hun naam wetten maken, en niet om macht over te hevelen naar niet verkozen, eeuwig benoemde en verantwoordingsloze technocraten. Een "gouvernement des juges" is in mijn ogen toch wel het allerlaatste wat we nodig hebben in het Westen, temeer daar eizona alle rechters (zeker op de hogere niveaus) van egalitaire rooms-rode signatuur zijn.

(Dat er maar weinig blauwe rechters negatief in het nieuws komen, heeft niets te maken met verheven persoonlijkheid en plichtsbesef, maar met het feit dat “de blauwen” nog maar recentelijk zijn kunnen starten met het inhalen van hun benoemingsachterstand op rooms-rood en dat de hoge echelons niet op één twee drie van kleur veranderd kunnen worden. En gelukkig maar trouwens.)

Een tweede element is dat ik nog steeds geloof in de rechtsstaat in België en ik dus over de grond van deze zaak maar weinig te zeggen heb. In tegenstelling tot de journalisten die het vonnis met alle middelen de grond in boren, heb ik rechten gestudeerd én vind ik mij, badend in de luxe van outsider, niet geroepen om andermans werk aan te vallen zonder de details van de zaak of de aangehaalde argumenten te kennen. Ik vind dan ook de reacties van de Turkse gemeenschap in België (en de Turkse staat) véél zorgwekkender. De Turken in België lijken zich niet neer te leggen bij dit vonnis, terwijl het de toetsing van de beginselen van een westerse democratie en dito rechtsstaat wel degelijk kan doorstaan. Wijzen zij zo rechtstreeks of indirect de rechtsstaat af? Ik hoop van niet, maar vrees eigenlijk van wel. En ook bepaalde zelfhatende Westerlingen wenden tegenwoordig hun moreel gezag maar al te graag aan om de moslimrechtsorde, de sharia, te verdedigen, zoals we vorige week aan den lijve mochten ondervinden met de ondoordachte uitspraken in het Verenigd Koninkrijk van de aartsbisschop van Canterbury.

Het derde en laatste element, en ik heb het al kort aangehaald, is de reactie van Turkije bij monde van hun parlementsvoorzitter op de vrijspraak. Zulke uitspraken zijn schabouwelijk en getuigen noch van diplomatisch inzicht, noch van kennis van zaken, noch van een geloof in de inherente zelfredzaamheid van een westerse democratische rechtsstaat. Turken, of all people, hebben België en onze justitie niets te leren, en dus moeten ze er ook gewoon braaf hun mond over houden, zeker omdat dit in de eerste plaats een binnenlandse materie is. Als ik de Belgische regering was, had ik vrijdag nog de Turkse ambassadeur op het matje geroepen en hem duidelijk gemaakt dat dit geen zaken zijn waar Turkije ook maar iets in te zeggen heeft of zou mogen hebben. Wij bemoeien ons toch ook niet met de afbouw van de lekenstaat in Turkije onder "moslimdemocratisch" AKP-bestuur of met de vonnissen van hun rechters die onafhankelijke journalisten zonder meer opsluiten of de media aan banden leggen.


Meer over de zaak Fehriye Erdal op www.indymedia.be.
Meer teksten van Vincent De Roeck op www.libertarian.be.