Terug naar 1984 (Politiek Incorrect)

Ondergetekende heeft - een tergend vroeg aflopende wekker en een regenachtig strontweer om u tegen te zeggen trotserend - vanochtend het laatste deel van het fameuze VLD-congres bijgewoond. Excuseer, 'Open' VLD-congres. Niet dat ondergetekende zodanig veel sympathie koestert voor deze partij (wel voor de ideologie waar de 'Open' VLD meent voor te staan, quod non), maar het is altijd interessant om te zien of de VLD zich nog linkser, Belgischer, sociaal-pamperend en 'progressief' opstelt dan zij reeds was verworden na acht jaar regering-Verhofstadt. Ja hoor.

Het hele gebeuren had wat weg van George Orwells meesterlijke roman 1984: vaandels, muziek (of wat daarvoor moet doorgaan althans. Het gedreun en geruis van zware gitaren (?) was afkomstig van de Antwerpse nachtlawaaibende dEUS. De groep waarachter Tom Barman - notoir kaviaarsocialist in afgebleekte jeans en organisator van de beruchte 0110-concerten tegen het Vlaams Belang, excuseer, onverdraagzaamheid en racisme.), vlammende toespraken, slogans, een geëxciteerd publiek dat alleen maar het recht had om te applaudiseren en Guy Verhofstadt, de zelfgekroonde caudillo van 'Open' VLD toe te juichen. De raakpunten met de partijrally's van de NSDAP in Nürnberg, die eveneens uitblonken in een uitmuntende choreografie, waren dan ook vaak duidelijk merkbaar.

Een slogan die omnipresent was op de VLD-bijeenkomst (we houden het bij VLD, gezien de hele fusie met Vivant toch maar oude wijn in nieuwe zakken is), was Optimism is a moral duty, dat in het groot geafficheerd werd rondom de publiekstribunes. Letterlijk vertaald krijgen we dan te horen dat optimisme een morele plicht is. Een slogan die dus perfect in het kraam past van de VLD, en caudillo Verhofstadt, die weer in een immer voluntaristische stijl het aanwezige publiek poogde te mennen. Een voluntarisme dat blindelings en zonder kritiek moet worden gevolgd. Het Engelstalige adagium is echter geen hersenspinsel van de VLD en haar reclamejongen Noël Slangen, maar is afkomstig van de Oostenrijks-Britse filosoof Karl Raimund Popper (1902-1994). Popper, die in 1937 naar Nieuw-Zeeland moest verhuizen wegens de opkomst van het nationaal-socialisme in zijn land (Popper was immers een jood), besefte maar al te goed dat een democratie een kostbaar doch broos bezit was. Vandaar dat optimisme en vertrouwen in de toekomst nodig was om deze democratie in stand te kunnen houden. Popper heeft achteraf deze uitspraak wel gerelativeerd, en erop gewezen dat 'de plicht om optimist te zijn' zeker niet mag betekenen dat men zich aan een bepaald paradigma moet onderwerpen of niet meer kritisch mag zijn. En dat laatste vergaten Verhofstadt en consoorten er wel bij te zeggen: wie zich immers niet akkoord verklaard met de "progressieve" en "open" visie van de VLD, wordt verketterd als "verzuurd" en is een vijand van de democratie en de moderniteit.

Die Popperiaanse filosofie - Popper is best wel een zeer interessant en invloedrijk liberaal denker, maar heeft zich ondertussen wellicht minstens tien keer in zijn graf omgedraaid bij het zien van de misbruik van zijn naam door de VLD - brengt ons bij het tweede luik van de hele VLD-show, namelijk de Open Samenleving. Je kon er als aanwezige immers niet naast kijken of horen: de VLD is een open partij die met open kaart naar de verkiezingen trekt en pleit voor een open samenleving (en haar deur nog altijd open houdt om eventuele dissidente stemmen eruit te bonjouren, hoewel die na de eliminatie van Hugo Coveliers, Jean-Marie Dedecker en Boudewijn Bouckaert (grotendeels) verdwenen zijn). Voor de bekendmaking van de naamswijziging van VLD naar Open VLD, stond het miraculeuze geschrift Open samenleving - de 21ste eeuwse variant van God ziet u - zelfs te lezen op een gigantisch spandoek boven het podium. Newspeak, om het Orwelliaans te verwoorden.

Want wat houdt zo'n "open samenleving" nu eigenlijk in? De drie hoofdsprekers op de bijeenkomst - de Limburgse babe - met de B van Belgique - Hilde Vautmans, de Mechelse Gauleiter Bart Somers en tot slot El Caudillo himself - hebben allemaal geprobeerd er een concrete invulling aan te geven, maar helaas, zelfs ondergetekende heeft het nog altijd niet begrepen. Niettemin een poging: volgens de "Open" VLD is een "open samenleving" een samenleving die met open vizier en voluntaristisch naar de toekomst kijkt, tolerant is en waar geen plaats is voor racisme. Het is echter een monikkenwerk om de hele hutsekluts aan argumenten van deze drie emintente sprekers (en één spreekster, want "Open" VLD wordt ook de partij van de vrouw...) aan elkaar te kunnen knopen tot één consistent geheel. In feite is de hele mystieke cultus die de VLD nu geschapen heeft rond de "open samenleving" niet meer of niet minder dan een propagandastunt. Geef toch toe: wie wil nu niet graag in een open samenleving leven? Een open samenleving; dat klinkt hip, modern, heeft een positieve uitstraling en zegt alles en niets. Geef andermaal toe: een gesloten samenleving (wat dus het tegengestelde zou moeten zijn van open samenleving); dat klinkt toch akelig? En hiermee zijn we dan eindelijk aan het punt gekomen waar het de nieuwe VLD om te doen is: bij gebrek aan een degelijk inhoudelijk programma dat terugslaat op de klassiek-liberale roots van theoretici als Bernard Mandeville, John Locke, Adam Smith en vele anderen (waaronder Popper!) , lanceert men nu holle frasen zoals de open samenleving. Het zegt immers niets, maar het is wel zeer gemakkelijk om op die manier politieke tegenstanders te stigmatiseren. U bent niet voor de open samenleving? Dan bent u voor een gesloten samenleving! En direct wordt een hele negatieve connotatie aan de tegenstrever gemeten.

De VLD bakt er niets van om eens deftig uit te leggen wat een open samenleving precies is; dan maar terugkeren naar de denker die het open samenlevingsconcept (uitgebreid) heeft gelanceerd. Jawel, andermaal Karl Popper. In zijn magnum opus - The open society and its enemies, geschreven in 1945 vlak na de Tweede Wereldoorlog - neemt Popper het op voor de Westerse democratie, en valt hij denkers als Plato, Hegel en Marx frontaal aan omdat zij de theoretische basis hebben gelegd voor de totalitaire staat. In tegenstelling tot wat de VLD ervan maakt, hield de werkelijke Popperiaanse open samenleving slechts één zaak in, namelijk dat het volk ten alle tijde het recht moet hebben om haar politieke leiders, vreedzaam en op democratisch-legitieme wijze, af te zetten. Ook argumenteert Popper dat het dat een pluralistische en multiculturele samenleving noodzakelijk is voor het functioneren van een democratie, omdat dit het debat verrijkt. De VLD vertaalt dit als zijnde dat de overheid de minste vorm van racisme in de samenleving met de grond gelijk moet maken. Lees: het inquisitiecentrum-De Witte zal werk krijgen als de "Open" VLD na 10 juni terug aan het bewind komt. Popper zou wellicht de kriebels moeten krijgen van dit betoog: een (Popperiaanse) open society vormt immers de humus voor de ontwikkeling van een goed uitgebouwde (Lockesiaanse) civil society. Ook weer iets wat de VLD over het hoofd ziet: als racisme iets moreels verwerpelijk is, dan is het aan de civil society om dit te verwerpen, en niet aan de overheid. De overheid heeft immers niet te bepalen welke morele houding een individu moet aannemen tegenover zaken als racisme. Integendeel zelfs: als de overheid poogt dit te doen - een operatie die altijd zeer subjectief is - leidt dit doorgaans tot een rancuneuze houding bij de burger jegens vreemdelingen (het feit dat de overheid en haar parastatele instellingen het Vlaams Belang poogt te vervolgen, en het Vlaams Blok heeft vervolgd, langs juridische weg zorgt ervoor dat deze partij zich steeds in een winnende Underdogpositie - zeer geliefd bij de kiezer - kan wentelen. Als het de staat en de VLD echt te doen is om het electorale succes van het Vlaams Belang te counteren, dan stopt zij beter met de juridische heksenjacht en dient zij ook beter het inquisitiecentrum op te doeken). Om te bewijzen dat de VLD John Locke toch niet helemaal is vergeten, verwees een van de sprekers - Babe Vautmans - naar de eerder genoemde 0110-concerten, als ultieme bewijs dat ook binnen de samenleving racisme wordt verworpen. Een fout voorbeeld, gezien het hele 0110-gebeuren zowel financieel als materieel gesteund werd door organisaties als de Nationale Loterij, Studio Brussel en RTBF. Instellingen waarlangs vele kasstromen belastingsgeld vloeien.

Tot slot sprak nog caudillo Verhofstadt. "Ik heb er terug goesting in!", verwoordde hij zijn engagement naar de (ongrondwettige?...) federale verkiezingen van 10 juni aanstaande. En gezien de VLD een "open" partij is die deel uitmaakt van een "open" samenleving, spreekt het ook voor zich dat zij met "open" vizier naar de federale onderhandelingstafel stapt, zonder enige vooringenomenheid (lees: de VLD is bereid om naar aloude traditie te plooien naar de besognes van de (Waalse) socialisten). Maar er zijn echter drie grote 'principes' waar de VLD niet van zal afwijken. Het eerste is dat de VLD niet in zee wenst te gaan met separatistische (God, excuseer, Marx en Keynes behoeden ons!) partijen die "het einde van de belgische federatie wensen". Zo weten we ook alweer dat de 'V' in VLD niet staat voor Vlaams, maar Verhofstadtiaans. Niettemin wenst de VLD een "grondige staatshervorming" (weer een Lambermonster?), wat echter ook inhoudt dat er een "sterke belgische federatie" dient te komen. Voorzitter-marionet Somers herhaalde het nieuwe VLD-engagement dat er moet worden gezocht naar "federatieve elementen" (het doet denken aan de queeste van koning Leopold I, die na 29 jaar koningschap tot het inzicht kwam dat "België geen nationaliteit heeft en door het karakter van haar burgers er nooit een kan hebben". Zodoende propageerde de nieuwbakken koning het katholieke geloof in belgië, hoewel hij zelf niet praktiserend was, om toch maar een 'bindmiddel' te creëren om zijn land bijeen te houden. Toen bleek dat Vlaanderen best wel spiritueel aangelegd was, maar Wallonië door en door vrijzinnig kwam zijn troonopvolger met het idee een kolonie voor de Belgen te zoeken: Kongo. En toen die kolonie failliet dreigde te geraken, vond koning Albert I de corporatistische sociale zekerheid uit als nationale belgische "trots". Een kwalijke erfenis waarmee we tot op de dag van vandaag mee te kampen hebben) om de Belgische staat te versterken. Maar kunnen we het de premier wel kwalijk nemen dat hij, in strale negatie van zijn drie eerdere burgermanifesten, de Belgische staat wenst te behouden? Uiteraard niet, want dan zou hij zijn job kwijt zijn. En dan zijn we weer één baan verder verwijderd van de magische 200.000 ...

Een tweede eis was dat er aan de huidige beleidsmaatregelen inzake ethische kwesties zoals euthanasie, holebihuwelijk en abortus niet geraakt mag worden (ook die eis is dubieus. De enige taak van de overheid terzake is om zich in alle soberheid terug te trekken, het individu te laten beslissen over zijn of haar eigen leven en de civil society (bv. de Kerk, het verenigingsleven,...) een morele opinie hierover te laten formuleren. Het in alle soberheid terugtrekken van de staat moet dan ook letterlijk geïnterpreteerd worden: overheidscampagnes zoals de afficheactie van 'Wel Jong Niet Hetero' - een vzw die de uitdrukkelijke steun krijgt van de Vlaamse... overheid! - in Vlaamse scholen moet dan ook onmiddellijk worden stopgezet). En tot slot is er nog de eis dat er onder een nieuwe regering met de VLD geen ruimte is voor belastingsverhogingen. Vreemde redenering, want dan zou de VLD geen coalitie mogen aangaan met zichzelf. In de periode 2000-2004 steeg de fiscale druk immers met 0,1% tot 47,4% (recentste cijfers Eurostat).

En Verhofstadt kon het uiteraard ook niet laten de 'weldaden' van zijn paarse regering in de verf te zetten. Zoals het de gewoonte is, werd hiervoor de zaal omgetoverd in een blauw leugenpaleis. Zo zou de fiscale druk onder paars zijn gedaald (zie hoger), zou de notionele intrestaftrek een succes zijn (hoewel de nominale aanslagvoeten in andere Europese landen - bijvoorbeeld Nederland - lager blijft dan de belgische), zou de Kruispuntbank Ondernemingen een goede zaak zijn (dat wel, maar het ding functioneert niet en als starter wordt je nog steeds van het kastje naar de muur gestuurd), zou de administratieve last gedaald zijn (de perceptie bij de ondernemers is volgens een Unizo-enquête echter niet zo positief) en staat belgië in de top-tien van meest welvarende landen in de Human Development Index van de Verenigde Naties (gewoonweg een platte leugen: belgië staat op een gedeelde 12de plaats samen met het Groothertogdom Luxemburg, en is zelfs vier plaatsen in de ranking gezakt ten opzichte van 2005). Verhofstadt grapte zelfs nog dat belgië ongetwijfeld in de top drie zou komen te staan indien het klimaat hier eerder Toscaans van karakter zou zijn. Deze Italiaansgezinde stelling maakt van Verhofstadt misschien beter een Duce dan een Caudillo...

Gelukkig viel de wijn achteraf op de receptie best wel te pruimen (die werd overigens opgediend door een donker gepigmenteerde zaalbediende. In een open samenleving moet dit uiteraard kunnen), en was er dus toch nog een prettig einde aan deze spoedcursus newspeak. Misschien was het wel Toscaanse Oxfamwijn die Verhofstadt zelf nog heeft gebrouwen? Hoe het ook zij, de man zal de stem van ondergetekende niet hebben. Daarvoor heb ik de open samenleving te lief.