Halfslachtig België : Piraterij En Privacy(Vincent De Roeck)

Enkele weken geleden werd er aan de Universiteit van Namen een debatconferentie gehouden over de impact van het elektronisch paspoort - dat sinds 2004 in België uitgereikt wordt - op de privacy van de burgers. Initiatiefnemers van dit debat waren de universiteitsprofessoren Yves Poullet (privacyspecialist aan de FUNDP) en Jean-Jacques Quisquater (cryptografisch expert aan de UCL). Beide academici drukten hun angst uit voor de recente evolutie in België. De burgers zouden volgens beide heren te weinig geïnformeerd zijn over de gevaren van dit e-paspoort en te weinig beschermd worden tegen extern wangebruik van hun gegevens, zowel vanuit overheidshoek als vanuit de hoek van andere geïnteresseerde derden.

Yves Poullet stond in 2004 mee aan de wieg van Infopôle, een academisch geïnspireerde belangengroep die de Belgische bevolking wil informeren over de eventuele gevaren van de elektronische chips, zoals vandaag reeds gebruikt in SIS-kaarten, identiteitskaarten en – vooral – elektronische paspoorten. Yves Poullet is trouwens ook de oud-decaan van de Naamse rechtenfaculteit en één van de academische denkers achter het libertarische Ludwig von Mises Institute Europe. De bevindingen en bedenkingen van de professoren Poullet en Quisquater werden onlangs ook gepubliceerd in het toonaangevende academische tijdschrift Libre Cours.

Het Centre de Recherche Informatique et Droit (CRID) waarvan Yves Poullet voorzitter is, heeft recentelijk aangetoond dat de RFID-chip (Radio Frequency IDentification) niet afdoende beveiligd is. Deze chip wordt nochtans gebruikt in alle Belgische elektronische paspoorten. Het CRID vreest in hoofdzaak de gevaarlijke situatie na een verdere uitbreiding - en deze uitbreiding staat inderdaad op de politieke en diplomatieke agenda - van de gegevens op deze “onbeveiligde” chips, zoals het toevoegen van vingerafdrukken, van een beschrijving van het uiterlijk van de drager en zelfs van bepaalde DNA-informatie. In tegenstelling tot de biometrische chips, die in België bijvoorbeeld gebruikt worden in SIS-kaarten en digitale identiteitskaarten, die enkel leesbaar zijn via speciaal daarvoor ontworpen leestoestellen, kan de bewuste RFID-chip zonder veel erg vanop afstand gelezen worden, en de gegevens gekopieerd, zowel door de overheid als door elke andere geïnteresseerde derde partij die over de nodige digitale apparatuur beschikt. In de eerste plaats wordt dan aan criminele organisaties gedacht. De privacy is dus duidelijk niet voldoende gewaarborgd, en dit zowel jegens onze overheid - met zijn autoritaire en totalitaire Big Brother-trekjes - als jegens andere malafide personen.

Volgens het CRID-rapport is de enige manier om eventueel gegevensdiefstal te vermijden, het bewaren van de elektronische paspoort in een metalen drager die eventuele radiosignalen zou kunnen tegenhouden. Professor Poullet benadrukt wel dat er voor de SIS- en de digitale identiteitskaarten in België geen veiligheidsprobleem bestaat. Volgens professor Quisquater werd de RFID-chip in de eerste plaats ontworpen voor het opsporen van misdadigers, gestolen goederen en losgelopen dieren. Het op afstand traceren van de dragers van deze chips was dus een noodzakelijke eigenschap. De informatie op de chip is wel degelijk gecrypteerd maar valt zeer eenvoudig te ontcijferen, en dit dus zelfs vanop afstand. Dit alles indachtig, is het des te meer onbegrijpelijk dat de Belgische overheid net deze chip introduceerde in de elektronische paspoorten, terwijl er tal van betere en veiligere alternatieven voor handen waren. De Belgische overheid koos ongetwijfeld voor de allereenvoudigste oplossing die daarenboven vanuit etatistisch standpunt zeker te rechtvaardigen valt. Want ook de overheid kan nu, in zijn ongebreidelde queeste naar een hyperbeveiligde samenleving, vanop afstand zijn burgers monitoren, controleren en (in wezen) onderdrukken. Van burgerrechten heeft onze overheid kennelijk nog nooit gehoord. De privacy van de burger is van totaal geen tel.

Een bijkomend gevaar is de statische inhoud van deze RFID-chip. De gegevens op de chip worden nauwelijks aangepast of upgedated, daar de identiteit en de kenmerken van de drager nauwelijks aan wijzigingen onderhevig zijn. Dit maakt piraterij en diefstal van deze gegevens zeer aantrekkelijk én zeer eenvoudig. Volgens hetzelfde CRID-rapport zijn de gegevens immers traceerbaar vanop een afstand gaande van 15cm tot enkele meters. Daarna wordt het signaal weliswaar steeds zwakker, maar door de statische inhoud, kan deze tot zelfs op één kilometer (voorzichtigste schatting van CRID) gereconstrueerd worden via verschillende “kapingen” en het voortdurend kopiëren van losse gegevensbestanddelen.

Ook de Smart Card Alliance, de lobbygroep van alle Amerikaanse chipproducenten, drukte onlangs dezelfde angst uit als CRID, en stelde zelfs onomwonden in een officieel rapport dat ze het gebruik van de RFID-chip afraadt in elektronische paspoorten en andere publieke toepassingen omdat “deze chip totaal niet geschikt is voor de eerder vernoemde applicaties en men door het gebruik van deze chip een voedingsbodem creëert voor een algemeen gebruikerswantrouwen jegens elke informatiebevattende chip.” Duidelijker kan de SCA niet zijn, me dunkt.

Maar de klokkenluiders van dienst, de professoren Poullet en Quisquater, willen bovenal toch nuanceren dat het hen zeker niet gaat om “paranoïa” van hun kant, maar om een gerede twijfel inzake. Beide academici begrijpen de veiligheidshetze in de Westerse wereld na de aanslagen van 11 september 2001, maar vrezen terecht dat “renforcer la sécurité à tout prix” in de toekomst zal leiden of vandaag reeds geleid heeft tot het invoeren van nieuwe technologieën die uiteindelijk hun doel voorbijgeschoten zijn, en eerder een averechts effect bereikt hebben. Ook het gebrek aan (media)aandacht voor de mogelijke gevaren wordt door beide professoren gehekeld. Het gaat hier immers om een reëel gevaar dat écht wel álle burgers van ons land aangaat, want zoals alle volkeren, die doorheen de geschiedenis hun vrijheid verloren hebben aan hun eigen overheid, aan de lijve ondervonden hebben, eens de overgave van rechten begonnen is, wordt de opmars van dictatuur onomkeerbaar.


Meer teksten van Vincent De Roeck op Libertarian.be