Stemmenkampioen, quo vadis? (Hoegin)

Verleden week-end raakte bekend dat Frank Thevissen, het gezicht van De Stemmenkampioen, er de brui aan geeft. Reden daarvoor is de hetze die de krant De Morgen al maandenlang tegen De Stemmenkampioen voert, samen met de VLD die het in de partijbarometer ervan al lange tijd bijzonder slecht doet. De Stemmenkampioen zelf zal echter blijven doorgaan.

In het februarinummer van Doorbraak doet Frank Thevissen zijn boekje open over zijn avonturen met De Morgen en de VLD. Het stuk is het lezen waard, en achteraf blijf je toch een beetje met de vraag zitten of dit een verhaal uit België of Belarus is. Maar wat is precies de rol geweest van De Stemmenkampioen de laatste twee jaren?

In tegenstelling tot de andere peilers komt De Stemmenkampioen elke maand met een nieuwe partijbarometer, waardoor hij veel sneller nieuwe tendensen kan opvangen bij het kiespubliek. Bij speciale gelegenheden is De Stemmenkampioen overigens niet te beroerd om een extra peilingsronde in te lassen, zoals bijvoorbeeld naar aanleiding van de toetreding van Jean-Marie Dedecker tot de N-VA. Andere peilers doen dan liever of hun neus bloedt en peilen lustig verder, alsof zulke gebeurtenissen verder geen invloed zouden hebben op de kiesintenties van de Vlamingen.

Een ander punt waar De Stemmenkampioen zich onderscheidt van de andere peilers is de manier van peilen. De peiler werkt met een internetpanel, en al wie wil kan zich inschrijven en elke maand zijn kiesintenties laten registreren. Dit is ook het grootste punt van kritiek op de peiler: de peiling zou ten eerste scheef zijn, en ten tweede gemakkelijk manipuleerbaar. Wat dat laatste argument betreft, is het ondertussen al een tijdje geleden dat ik dat nog gehoord heb. Misschien hebben mensen die een beetje verstand van wiskunde hebben eens dezelfde oefening gedaan als ik gedaan heb in juli van verleden jaar, en hun omgeving er attent op gemaakt dat zoiets toch iets moeilijker ligt dan bijvoorbeeld Stephan Bogaert toen nog dacht. Een weerlegging van het argument dat De Stemmenkampioen een vertekend beeld zou geven omdat deelnemers zich zelf moeten aanmelden en over een internetverbinding moeten beschikken laat ik liever aan Frank Thevissen zelf over.

De controverse rond De Stemmenkampioen spitst zich verder vooral op twee zaken toe: de lage score van de VLD en de hoge score van het Vlaams Belang. Persoonlijk had ik meer mijn twijfels rond de hoge score van CD&V-N-VA, net zoals bij de andere peilers overigens. Maar dat de peiling verschijnt in het Het Laatste Nieuws, die ervoor doorgaat de lijfkrant van de liberale partij te zijn, maakt de zaak er natuurlijk niet eenvoudiger op. Het is nu eenmaal niet leuk om uitgerekend in je «eigen» krant maandelijks geconfronteerd te worden met een slechte peiling.

Maar wat heeft De Morgen te maken met een peiling in Het Laatste Nieuws die de VLD een slecht resultaat toekent? In principe eigenlijk niets, ook al is de VLD vandaag naar het schijnt een progressieve partij, maar ten eerste doet De Morgen mee aan de driemaandelijkse peiling van La Libre Belgique, en de resultaten van de twee peiling zijn niet bepaald compatibel te noemen. Dat is echter nog geen reden voor de hetze die de krant tegen De Stemmenkampioen voert. Het probleem is daarom m.i. eerder van politieke aard. Een slechte score voor de VLD kan die partij immers opjagen om een rechtser beleid te voeren, en in uiterste consequente zelfs het paarse project in mekaar doen stuiken. Op langere termijn kan het ook de kansen op een voortzetting van de paarse regering in gevaar brengen, met als gevolg een herintreden van de christen-democraten op het federale vlak, met in hun kielzog, horresco referens, ook de nationalisten van de N-VA. Maar erg zakelijk kan de argumentatie van De Morgen tegen De Stemmenkampioen niet echt genoemd worden. De krant staat er ten andere niet bepaald voor bekend zich vaak schuldig te maken aan enige zakelijk argumentatie.

En dan waren er nog de lokale verkiezingen in Antwerpen. Zowel de peiling van de Gazet van Antwerpen/VRT als die van De Stemmenkampioen zaten er eigenlijk goed naast, maar het was vooral De Stemmenkampioen die het moest ontgelden in De Morgen. Opnieuw: erg zakelijk is dat dus niet. Een nuchtere analyse van waarom beide peilingen er zozeer naast zaten past trouwens niet echt in het kraam van al wat progressief is. Iedereen kan nochtans voor zichzelf de oefening maken hoeveel «onobserveerbare» sp.a-kiezers er nodig zijn om de feitelijke resultaten zo dicht mogelijk te benaderen. De aantallen 21% resp. 17% zullen bij velen wel een belletje doen rinkelen, maar voor de slechte verstaanders: in Antwerpen wordt op de kop af 17,0% van de kiezers omschreven als «nieuwe Belg» of «ingeschreven vreemdeling». Hoeveel van hen zouden Het Laatste Nieuws lezen en zich inschrijven voor De Stemmenkampioen, en hoeveel van hen zullen zonder veel schroom hun kiesintenties openbaren aan één of andere onbekende man of vrouw aan de telefoon die zij van haar noch pluim kennen? Gezien de toestand van de democratische instellingen in hun land van herkomst kan je hen in dat verband trouwens absoluut niets kwalijk nemen. De vraag die echter gesteld moet worden is of De Morgen of Patrick Janssens, rekening houdend met deze feiten, eigenlijk niet veel beter zou min mogelijk naar die peilingen zouden refereren, dan wel De Stemmenkampioen (en dus niet Gazet van Antwerpen of de VRT) blijvend te kielhalen.

Houdt Frank Thevissen er nu dus (even?) mee op, zijn collega's zullen De Stemmenkampioen de komende maanden in leven houden en elke maand nieuwe peilingen blijven publiceren. De VLD lijkt echter niet van plan te zijn de strijd zomaar op te geven. Vandaag nog riep Patrick Dewael in Leuven de VLD-militanten op om op 10 juni de opiniepeilers «een poepje te laten ruiken». Dat is natuurlijk zijn goed recht, sommigen zouden zelfs durven zeggen zijn verdomde plicht, maar anderzijds is het ook niet moeilijk om te raden welke opiniepeiler hij in het bijzonder in gedachten zal gehad hebben. En al bij al is het toch ook een merkwaardige uitlating van een politicus die, net als alle andere politici en de rest van de bevolking, toch niet in opiniepeilingen gelooft. Alhoewel. De laatste verkiezingswedstrijd van Politiek.Net onderzocht onrechtstreeks in welke peiler de deelnemers het meeste vertrouwen hadden. Dat uitgerekend De Stemmenkampioen afgetekend de meeste betrouwbare genoemd werd zal hier en daar wel ferm gestoken hebben.