Vrome kerstwens: Alle Belgen gelijk voor de wet

WorkForAll

Bij VW Vorst zit het er dik in dat de arbeiders die de fabriek gaan verlaten, met hun brugpensioen meer gaan verdienen dan hun collega's die aan het werk kunnen blijven. Waar zitten we dan met het "generatiepact" dat een schuchtere poging deed om de solidariteit met de volgende generaties wat te herstellen? Zal de regering voor elke afslankende KMO eenzelfde discriminerend onderscheid aan de dag leggen? Solidariteit houdt een gelijke behandeling in, en dat is onder het mom van solidariteit al lang zeer sterk uitgehold. Gelijke behandeling behartigen is ook het kern van de opdracht van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding.

Op de website van deze overheidsinstelling staan de sleutelwoorden vermeld: een zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, seksuele geaardheid, burgerlijke stand, geboorte, fortuin, leeftijd, het geloof of levensbeschouwing, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap of fysieke eigenschap. We laten even in het midden of het al dan niet een goede zaak is discriminatie als een strafrechterlijk feit te beschouwen. Discriminerend gedrag op basis van percepties bestraft vroeg of laat zichzelf. Bestraffing op basis van tijdsgebonden wettelijke bepalingen bestraft zichzelf ook door wat vroeger in de openheid kon besproken worden, nu in de illegaliteit onderdrukt wordt. Het CGKR is ook een steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting. Dit laatste is zo breed dat wellicht een kwart van de bevolking hun doelgroep moet zijn.

Moeten we dan allemaal klonen worden?
Men kan dat vooreerst bekijken vanuit een beschouwing over de mensheid zelf. Alle mensen zijn genetisch niet gelijk geboren en doorlopen allen een verschillend sociaal en cultureel opvoedingsproces. Ze komen allen met verschillende eigenschappen in de wereld terecht en dat is een goede zaak. Als we allemaal identieke klonen zouden zijn, zou niet alleen de genetische diversiteit, het basismechanisme van ons overleven als soort, ophouden te bestaan, het zou ook een trieste bedoening zijn. Diversiteit is een bron van creativiteit door de botsing der ideeën. Als we allemaal klonen zouden zijn, is de vraag ook welke kloon het zou moeten zijn.

Discrimatie heeft vele vormen
Blijft nog de vraag over de gelijke kansen. Het CGKR legt hier nogal sterk de nadruk op dikwijls genetische of fysieke elementen van onderscheid. En inderdaad, het zou jammer zijn indien een samenleving haar potentieel ondergraaft door doelbewust bepaalde mensen of groepen mensen enkel en alleen op basis van dergelijke elementen zou verhinderen van hun individueel potentieel na te streven of te bereiken. Dergelijke beslissingen zijn evenwel puur persoons gebonden ook al is de omgeving waarin men opgegroeid is een bepalende factor. Sommige individuen zullen die sociale normen overwinnen en dan voordeel halen uit meer evenwichtige keuzes, anderen dan weer niet.

Onze maatschappij evenwel discrimineert zelf met de macht van de wetgevende en uitvoerende macht op een nog veel grotere schaal. In VW Vorst worden bepaalde groepen arbeiders anders behandeld. Een recente wet wordt er zelfs even voor door de vingers gekeken. Wie wordt hier trouwens gediscrimineerd? De aandeelhouder die een deel van zijn investering ziet verloren gaan, eventueel ten koste van andere investeringen elders? Of is het de arbeider die door de enorm hoge ontslagpremie en rijkelijk brugpensioen de facto verhinderd wordt van nog een legale job te gaan zoeken?

Sociale klassen met voorrechten
Laat ons even verder kijken. Hebben ambtenaren, bedienden, arbeiders en zelfstandigen gelijke kansen in het leven als wij kijken naar de grote wettelijke en sociale verschillen van hun statuut? Men kan argumenteren dat ze voor dit statuut gekozen hebben, maar zo eenvoudig ligt het niet. Er zijn niet alleen grote discriminerende drempels om van het ene naar het andere stelsel over te stappen, dat verandert niets aan het feit dat de stelsels op zichzelf discriminerend werken. En mensen die werkloos geworden zijn? Thuiswerkende partners? Meewerkende partners van zelfstandigen? De maatschappij geeft elk van die sociale klassen aparte voorrechten en plichten en het moge evident zijn voor wie ermee geconfronteerd werd, al die statuten geven geen gelijke kansen. Hoe rechtvaardig en sociaal is een maatschappelijk beleid dat resulteert in 1.2 miljoen burgers die geen regulier inkomen uit arbeid meer hebben waarbij de hardwerkende landgenoten (zoals de arbeiders in Vorst tot voor kort) meer belasting betalen aan de overheid dan ze zelf overhouden. Zelfs de gouden handdrukken brengen meer op voor de Overheid dan voor de arbeiders zelf. Op die manier leveren zelfs de VW aandeelhouders nu een extra bijdrage om de begroting in evenwicht te houden.

Positieve en negatieve discriminatie
En dan zijn er ook de rits voordelen die men vanuit een zogenaamd sociaal oogpunt aan bepaalde groepen toekent. "Gratis" tickets voor openbaar vervoer, extra toelages, dienstencheques, enz. Al dat goeds is evenwel niet gratis en ergens moet iemand anders er voor werken. Met dat verdiende loon had die ook andere kansen kunnen nastreven, maar daar heeft hij geen macht meer over. Sociale huisvesting bijvoorbeeld is niet langer meer “een onderkomen voor wie geen inkomen heeft". Het resultaat van een monopoliserend beleid is een schaarste op de markt waardoor de andere werkende burgers voor een gelijkaardig onderkomen tot tien maal meer per maand mogen betalen. Is dit nog een gelijke kansen beleid?

De discriminatie werkt ook in de andere richting. Onze complexe inkomstenbelasting heeft een hoge marginale belastingsvoet, maar in het gemiddelde is de marginale effectieve belastingsvoet het hoogst voor de laagste inkomens. Vooral diegenen die van een vervangingsinkomen leven, zijn het hardst getroffen omdat ze niet alleen hun voordelen verliezen maar ook hogere kosten moeten maken als ze terug gaan werken. Is dit geen discriminatie van de werkende burger? Wie het dan wat hogerop schopt, kan meer verdienen en kan dan ook gebruik beginnen maken van de mogelijke aftrekposten. Als hij evenwel nog meer gaat verdienen kost zijn extra inspanning hem zeer veel aan extra belastingen. M.a.w. eens men in die middengroep geraakt, zit men goed, maar wee diegene die ofwel uit de boot valt ofwel naar de top wil doorstoten. Is dit een gelijke kansen beleid? Neen, het is een beleid waarbij de ene groep gediscrimineerd wordt ten opzichte van een andere groep. En hoe meer men werkt, hoe harder de discriminatie.

Voorrechten van de clubleden
En tenslotte, hoe zit het met de beleidsmakers zelf? Die droppen zichzelf en mekaar in allerlei gunstige posities. Desnoods wordt er een nieuw postje bij gecreëerd. Ondertussen mogen ze boekhoudtrukken uithalen met de begroting waar elke private onderneming voor afgestraft zou worden, zeker als ze beurs genoteerd zou zijn. Hoe zijn ze aan die macht gekomen? Door op een slinkse manier hun wetgevende macht aan te wenden om hun positie te bestendigen, zelfs van generatie op generatie net de Adel in het Ancien Régime. De burger kiest, maar de partij beslist. Net zoals de vakbonden hebben ze geen rechtspersoon en net zoals de koninklijke bloedlijn van dit land immuun is voor de arm der wet. Is dit geen discriminatie? Men kan dan wel zeggen dat de verkiezingen voor iedereen open zijn, maar waarom zijn er dan kiesdrempels van 5% om niet te spreken van allerlei afspraken voor en na de verkiezingen. Des temeer daar de financiering van die politieke partijen aan strenge banden ligt, tenzij men al tot het selecte clubje behoort dan zorgt de werkende belastingbetaler wel voor de nodige fondsen. Is dit een gelijke kansen beleid?

Discriminatie mag niet discrimineren
Een echt gelijke kansen beleid moet voor iedereen de lat perfect gelijk leggen en dit betekent dat de beleidsmakers zelf hun structurele voordelen aan dene en gene groep moeten opheffen, vooral als dit de facto resulteert in nog minder gelijke kansen dan voordien. In een democratische samenleving hoeft men ook niet positief te gaan discrimineren om gelijke kansen te bewerkstelligen. Het wederzijds voordeel en de open discussie komen dan automatisch tot gelijke kansen voor iedereen. Men discrimineert dan niet op basis van de groep waarin men dan al dan niet gestigmatiseerd werd ingedeeld, maar op basis van hetgeen men potentieel kan bijdragen aan die samenleving. Al de rest heeft weinig te maken met discriminatie maar enkel en alleen met kortzichtig machtsmisbruik.