Het Verkrampte Vlakke Avondland

www.workforall.org
Jacques Brel bezong het in het Vlaams met een vertederend Frans accent. De donkere hemel hangt als een deken over het sombere landschap. Dan schijnt de zon en alles bloeit open. Op de tafel ligt een boek van Thomas Friedman "The World is Flat". Het beschrijft hoe de wereld aan zijn derde globalisatie begonnen is. Voor het individu heeft deze wereld geen grenzen meer. Ernaast ligt een boek van Rudy Aernoudt "Vlaanderen Wallonië, je t'aime moi non plus". Dit boek gaat over een land op een kleine ronde wereld waar de grenzen te voorschijn komen aan de horizon. Wie werk en welvaart wil, doet er best aan die grenzen te verleggen en zich niet verkrampt aan de structuren van het verleden vast te klampen. Terwijl de heersende klasse van de democratie een schijnvertoning heeft gemaakt, heeft internet elke burger terug een stem gegeven.


Rode en Paarse gildes

De stucturen van het verleden worden gesymboliseerd in onze natiestaat. Ontstaan uit de tijd dat de grenzen bepaald werden door de afstand die men te voet of te paard kon afleggen. Vandaag reis ik in een fraktie van een seconde de wereld rond en onderweg leg ik mijn contacten. Sommigen onder ons hebben dat al langer begrepen en gaan hun gang zonder zich nog veel van die natiestaat met al zijn muren en reglementen aan te trekken. De economie kent geen grenzen meer. Zelfs hamburgers en belastingsaangiftes worden op duizenden kilometers afstand afgehandeld. De gebruiker merkt het zelfs niet want in het call center werd het lokale accent ook aangeleerd. Elke natiestaat speelt gast voor burgers uit alle landen. Iedereen vaart er wel bij. In de zich ontwikkelende landen wordt er rijkdom mee opgebouwd en wordt de armoede doorbroken. De rijkere landen behouden er hun welvaart mee en verleggen de grenzen naar nieuwe uitdagingen. In de middeleeuwse natiestaten bleven ook veel burgers verkrampt vasthouden aan de bescherming van de kasteelheer terwijl de rijkdom opgebouwd werd door de reizende kooplieden. Dit soort Sociale Zekerheid wordt ook in dit vlakke avond land met alle macht verdedigd want het biedt de illusie van bescherming en gelijkheid. Geen reden om afgunstig te zijn als we met zijn allen stilaan even arm worden want de welvaart van vandaag wordt opgebouwd op krediet, af te betalen door de volgende generaties. De tijden zijn evenwel veranderd. In de middeleeuwen waren er revoltes omdat de feodale macht een tiende van de inkomsten opeiste. Nu wordt meer dan de helft opgeëisd en de burger geeft geen kick. Misschien omdat het nepotisme en clientisme welig tieren? Wie vroeger geen lid was van de gildes geraakte er ook niet in en wie er in zat beschermde de privileges met alle macht.

Anti-manifest gaat zelf verder

Het boek van Aernoudt moet dan ook in bovenstaande context geplaatst worden. Het is om te beginnen een merkwaardig, bijna contradictorisch boek maar wellicht wel wat snel geschreven. De auteur bestempelt het zelf als een anti-Warande manifest. En alhoewel het Warande manifest wat weer aandacht had kunnen besteden aan andere mogelijke conclusies dan een onvermijdelijk separatisme, het heeft de grote verdienste, net zoals het rapport van senator Destexhe om enkele fundamentele en structurele problemen cijfermatig aan de kaak te stellen. Contradictorisch, Aernoudt gaat hier infeite verder dan het Warande Manifest en analyseert soms dieper. De leenheren en hun gildes hebben zwaaiend met rode vlaggen de dynamiek uit de samenleving weggehaald. Onder het mom van sociaal dienstbetoon en solidariteit werd het vlakke land grijs gekleurd. De vazallen van de media hebben hetzelfde gedaan voor de geesten. Voor wie zijn klassiekers nog kent: brood en spelen houdt de massa onderdrukt terwijl absolute macht tot absolute corruptie leidt.

De remedie die Aernoudt voorhoudt in onze globaliserende wereld is dan ook radikaler maar consequenter dan het Warande Manifest. Het volstaat niet de federale koek in twee te splitsen. Ook binnen de regios zijn er vele verschillen. Aernoudt houdt dan infeite ook een pleidooi voor een terugkeer naar de bron. Stop niet aan de grenzen van de regio’s maar decentraliseer maximaal. Stop de grijze smaakmakers en laat iedereen niet alleen vrij maar laat hem ook zijn eigen verantwoordelijkheid opnemen. Stop dan ook de rode baronieën en keer terug naar een democratische besluitvorming op alle vlakken. De Welvaart in Vlaanderen, Wallonië en Brussel wordt niet gered door onze logge overheid te vervangen door zijn even logge nakomelingen. Neen, de welvaart wordt hersteld door de macht terug te geven aan de voornaamste bron ervan: de burger zelf. Innovatie begint niet bij de overheid maar in het hoofd van de burger, wat inhoudt dat het onderwijs op zeer jonge leeftijd de basis legt of niet legt. Bouw de privileges van leenheren en gildes af en ontvoog de burger terug door hem toe te laten zich te ontplooien door eigen werk en eigen verantwoordelijkheid. In een echte democratie ligt de macht en de verantwoordelijkheid bij de burger zelf. Hij geeft alleen een mandaat voor hetgeen hij zelf niet beter kan. Dit is een gezond markt-economisch principe dat ook in de globalisatie terug te vinden is. Eerder dan de burger aan zich te binden met belastingen en gratis festijnen, oorkondes en verorderingen, moet de overheid zich beperken tot zijn kerntaak, en zijn kerntaak alleen: het bestendigen van de democratische vrijheid van de burgers die verkozen hebben binnen zijn landsgrenzen te leven. Solidariteit hoort daarin ook thuis, maar mag niet verworden tot een valkuil want die maakt van iedereen die erin trapt een gedachtenloze paria. Een sociaal-democratie die derde generatie werklozen kent heeft noch welvaart noch welzijn geschapen, maar een rottende tijdbom onder de funderingen gegooid.

De natiestaat voorbij

In de globaliserende wereld is een landsgrens een moeilijk begrip geworden. Iedereen is met iedereen verbonden en is altijd ergens thuis. Zelfs de natiestaten hangen in zo'n netwerken. De snelle communicatie laat ook toe dat men fysiek immigreert maar mentaal in het geboortedorp blijft. Dit geeft aanleiding tot het tot stand komen van culturele en sociale enclaves die haaks staan op de voorbijgestreefde premisses van het gastland, namelijk dat alle burgers onderdanen zijn van eenzelfde gezag. De solidariteitsvalkuil nog vergroten is hiervoor geen oplossing. De enige oplossing is met de nieuwe realiteit rekening te houden en terug te keren naar de basis: laat iedereen naar best vermogen bijdragen en in volle eigen verantwoordelijkheid. In een waarachtige democratie begint dit bij de burger zelf. Gezin en onderwijs spelen hierin een cruciale rol om de ontluikende jonge burgers op weg te helpen. De lokale gemeenschap is de basis om de directe leefomgeving in te vullen. Hier ontstaat de echte democratie, hand in hand met het spel van economische concurrentie en optimalisatie. De enige rol die voor de overheid echt essentieel is, is het leggen van de communicatiewegen die van de derde globalisatie golf een dagelijkse realiteit maken. Een vlakke wereld heeft geen grenzen behalve de grenzen die we aan mekaar met dwang opleggen.