Loonkosten in het gareel? (Politiek Incorrect)

Deze week presenteerde de Nationale Bank van België (NBB) haar voorjaarsprospecties voor de Belgische economie onder de titel "Economische projecties voor België - voorjaar 2006". De vakbonden reageerden alvast met het nodige feestgedruis, gezien de NBB verwacht dat de loonkosten (per gewerkt uur) minder snel zullen stijgen dan aanvankelijk door de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven (CRB) en de werkgevers werd verwacht. In de periode 2005-2006 zouden die loonkosten maar met 4,2% stijgen, wat beneden de afgesproken loonnorm van 4,5% ligt. Dit maakt het voor de vakbonden dan ook eens zo gemakkelijk bij de komende interprofessionele loononderhandelingen eind dit jaar de werkgevers een hak te zetten: de werkgevers voorspelden immers de komst van de grote boze wolf, maar hij is blijkbaar verdwaalt in het woud.

Maar is er eigenlijk wel reden tot euforie? Verre van. Een nadere blik op het rapport van de NBB leert ons namelijk dat er enkele logische verklaringen te vinden zijn voor de matigende loonkoststijging. Volgens de NBB blijft de inflatie immers goed onder controle, en wat meer is, ze daalt. De verwachting van de NBB is immers dat de inflatie tegen 2007 tot 1,9% is gezakt. Die dalende inflatietrend heeft dan ook tot positief gevolg dat het automatische indexeringsmechanisme niet zo vaak moet worden toegepast. Maar verandert dit ook maar iets aan de votaliteit van het automatisch indexeringsmechanisme? Onder geen beding. Vorige zomer piekte de inflatie nog op 3,14%, wat toen tot gevolg had dat o.a. de ambtenarenweddes met 2% moesten worden omhooggetrokken. En de inflatie is nu eenmaal iets waar dit land, laat staan 's lands vakbonden..., ook maar enige grip op heeft. Zij wordt voornamelijk bepaald door financiële oppergoden uit Washington, Londen, Frankfurt en Tokyo die op geregelde tijdstippen aan de rentetouwtjes trekken. En wie garandeert voor eeuwig en altijd dat de inflatie mooi in de pas blijft lopen? Een eventuele stijging van de grondstofprijzen - al dan niet veroorzaakt door een despotische president aka ayatollah uit Iran - en het feest is terug uit. En hoe dan ook: de zogenoemde loonkosthandicap tegenover de drie buurlanden (Frankrijk, Duitsland en Nederland) blijft nog steeds bestaan, en zou - zoals de zaken er nu voor liggen - dalen van 2,1 tot 1,1%. Vergeet echter niet dat de loonkosthandicap een kwaal is die reeds aansleept van zelfs vlak na de devaluatie van de Belgische frank in 1982.

Er werd tot nu toe echter de hele tijd gesproken over loonkosten per gewerkt uur. Kijken we naar de evolutie van de loonkost per eenheid product - die pas écht interessant is in het competitiviteitsdebat - dan merken we evenzeer enkele merkwaardige dingen op. Zo bedraagt de loonkoststijging (p.e.p.) dit jaar 0,8%. Dat betekent dat die stijging ongeveer half zo krachtig is als in 2005. Maar ook hier blijkt dat dit vooral te danken is aan de stijgende productiviteit, alsook de toename van bedrijfsinvesteringen om de loonkost te drukken. Ook vanuit dit perspectief bezien blijkt die matigende loonkoststijging maar loutere cosmetica.

Conclusie: de loonkosthandicap is en blijft bestaan, en het is dankzij loutere toevalligheden dat de cijfers nu ietwat positiever uitvallen. Het probleem is echter dat de vakbonden het waarschijnlijk niet zo begrepen zullen hebben, en zich bij het komende IPA-overleg hard zullen opstellen. En vanwege de regering-Verhoftaks moeten we ook niet veel heil meer verwachten. De bende van Verhofstadt was namelijk reeds in april van plan het competitiviteitsvraagstuk op te lossen. Toen kwam echter de moord op Joe Van Holsbeeck, waardoor het thema 'veiligheid' weer op de politieke voorgrond trad. Enkele weken geleden was er dan weer de slachtpartij in Antwerpen. Toen hadden de heren en dames gezagsdragers het wel heel druk met grote zaken van hoge urgentie, zoals het publiekelijk beschimpen van het Vlaams Belang en een pak-de-poen-af-procedure tegen deze partij bij de Raad van State. En vorige week liep Verhofstadt weer met zijn hoofd in de Europese wolken, en kwam hij zijn "Verenigde Verhofstaten van Europa" in het Europees Parlement op andermaal demagogische manier bepleiten. En het tanende concurrentievermogen van 's lands economische motor; i.e. het ondernemingsleven? Ach, dat kan samen met de onverwijlde splitsing van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde mee in de Belgische diepvriezer.

Maar is een 'Belgische' oplossing eigenlijk wel van doen? Amper daags na de bevindingen van de NBB, kwam ook de OESO voor de proppen met haar "Employment Outlook" , waarin ze stelt dat de loonvorming in België moet worden geregionaliseerd. Dit komt volgens de organisatie omdat de productiviteit in Wallonië stukken lager ligt dan in Vlaanderen, en de verschillende bedrijfstakken enorm hard verschillen in het noorden en in het zuiden van het land. De OESO merkt ook op dat de 'variatiecoëfficiënt' van de regionale spreiding van de werkloosheid opmerkelijk hoog ligt in België. Alleen in Duitsland en Italië is deze nog hoger. Dat de vakbonden déze wijze OESO-boodschap dus maar eens goed in hun oren knopen. Dan wordt de nieuwe ABVV-topman nog een echte Rudy "Vlaamse" Leeuw.