De afgunstmaatschappij (Politiek Incorrect)

Het is ondertussen al een tweetal jaar geleden dat Jan Coene, de voormalige topman van de Ieperse weefgetouwenproducent Picanol, in opspraak kwam wegens exorbitante jaarvergoedingen en louche inkooptruks van eigen aandelen. De capriolen van Jan Coene hebben het bedrijf toen ongeveer 22 miljoen euro gekost.

Dit ophefmakend schandaal heeft zowel in de bedrijfs- als in de politieke wereld voor grote beroering gezorgd. Meteen na de gerechtelijke stappen tegen Jan Coene startten de topondernemers Maurice Lippens en Paul Buysse - zonder grootse salarissen, wel met adellijke titels - met de opstelling van de naar hen genoemde codes Lippens (beursgenoteerde ondernemingen) en Buysse (KMO's) voor deugdelijk bestuur. Beide codes stellen een zo groot mogelijke transparantie van de salarissen van de topmanagers voor, waardoor de algemeen directeur of CEO van een onderneming "verplicht" wordt zijn loon aan de raad van bestuur (dus de aandeelhouders) mee te delen. Het woord "verplicht" is hier opzettelijk tussen aanhalingstekens geplaatst, omdat de code een vorm van zelfregulering vormt en juridisch niet afdwingbaar is.

Sommigen willen daar echter wat verandering aan brengen. Wat door de ondernemingswereld gevreesd werd, geschiedde ook: Na de afkondiging van de codes, werd de strijd ook nog eens op het politieke toneel gevoerd. De "liberale" senator Patrick Vankrunkelsven (VLD) lanceerde een wetsvoorstel dat de bekendmaking van lonen van topmanagers wettelijk afdwingbaar zou maken. Het voorstel, dat reeds door de senaat is goedgekeurd, ging zo door het leven als de Picanol-wet. Gelukkig heeft de Kamercommissie Handelsrecht dit wetsontwerp twee weken geleden verworpen, temeer omdat diezelfde "ultraliberale" VLD ook nog een amendement had ingetrokken waardoor ook vakbonden en ziekenfondsen hun lonen zouden moeten vrijgeven, waardoor zij dus een bevoorrechte positie zouden genieten. Of hoe erg het al niet is gesteld met het liberalisme in Vlaanderen...

Maar het zijn natuurlijk de socialisten van zowel sp.a als PS die nu de grote antikapitalistische trom beginnen te roeren. Zo vindt staatssecretaris van Overheidsbedrijven Bruno Tuybens (sp.a) de code-Lippens niet verregaand genoeg, en te vrijblijvend. Ook PS-diva en minister van Justitie Laurette Onkelinx deelt de mening dat de code-Lippens in een wet moet worden gegoten. Maar het puikste staaltje van demagogie werd deze week toch wel afgeleverd door sp.a-voorzitter Johan Vande Lanotte. In zijn 1-mei-toespraak pleitte hij ervoor, zoals het een ware marxist belieft, de hoge lonen van de Belgische "kapitalistische" topmanagers volledig aan banden te leggen. Vande Lanotte denkt hierbij dan aan een Belgische variant van de zogenaamde (Nederlandse) code-Tabaksblat, die in tegenstelling tot onze code-Lippens wel juridisch afdwingbaar werd gemaakt.

De Leninistisch-revolutionaire strategie van onze Belgische politieke wereld is echter volledig fallikant. Ten eerste dient de vraag gesteld te worden of de lonen van de Belgische topmanagers wel zo hoog zijn. Uit een studie van het Amerikaanse onderzoeksbureau Towers Perrin blijkt alleszins het tegenovergestelde. Het onderzoekscentrum stelde begin dit jaar nog een internationale vergelijking van managerstoplonen tussen 26 landen op, waaruit blijkt dat de Belgische toplonen nog overwegend bescheiden zijn. De gemiddelde Vlaamse of Waalse CEO verdient jaarlijks 987.387 US dollar (= 775.374 euro). In de lijst van 26 zijn er echter nog 9 landen (zijnde Canada, Frankrijk, Duitsland, Italië, Mexico, Signapore, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten van Amerika) waar de "kapitalistische" topmanager nog meer aan zijn materiële trekken zal komen. In de VSA gaat het dan al zelfs over bedragen over de 2 miljoen US dollar (= 1,6 miljoen euro). Vande Lanotte zou in Amerika gewoonweg weggehoond worden. Bovendien blijkt ook uit de studie dat de loonspanning (verhouding van het loon) tussen de CEO en een arbeider haast nergens zo laag is dan in België. Towers Perrin geeft een indexcijfer van 18, wat het laagste cijfer is op Spanje na. Hier moet wel aan worden toegevoegd dat Towers Perrin haar gegevens baseert op de brutolonen, dus nog voor aftrek van socialezekerheidsbijdragen en personenbelasting. In dat geval ben je in een land als België, waar asociale "progressieve" belastingtarieven de norm vormen, haast beter af als arbeider dan als bedrijfsleider...

De bescheiden beloning van de Belgische CEO in de privésector staat echter in schril contrast met de woekerweddes van hun ambtgenoten bij de overheid. De bekendmaking van de lonen van de topmannen bij overheidsbedrijven of parastatalen als Belgacom, de NMBS en De Post door staatssecretaris Tuybens begin maart was veelzeggend. Zo bleek dat Didier Bellens, topman bij Belgacom, zo'n 1,915 miljoen euro per jaar opstreek. Dat is ongeveer evenveel als het loon van de topman van KPN, maar dat bedrijf is dan wel bijna 2,5 keer zo groot als Belgacom. En de Deense telecomgroep TDC is qua omzet vergelijkbaar met Belgacom, maar de TDC-CEO verdient wel ongeveer 800.000 euro per jaar minder dan Bellens. Filantropie - vooral voor eigen portemonnee - ook bij De Post, waar topman Johnny Thijs jaarlijks 819.299 euro mag opstrijken. Adam Crozier, die aan het hoofd staat van het Britse Royal Mail, verdient amper 200.000 euro meer voor een bedrijf dat zes keer groter is dan De Post. Jannie Haek van de NMBS-holding is wel een buitenbeentje: Hij verdient amper 335.820 euro per jaar. Zijn Nederlandse collega van de Nederlandse Spoorwegen (NS) verdient 70% méér voor een bedrijf met een vergelijkbare omzet. Er is wel één fundamenteel verschil: De NS boekte vorig jaar 292 miljoen euro winst, tegenover 20 miljoen euro bedrijfsverlies voor de NMBS. De NMBS is een overheidsbedrijf, de NS in handen van de privésector... Ten slotte nog even deze vergelijking: Volgens hogergenoemde studie van Towers Perrin verdient een modale Belgische CEO nog geen miljoen euro per jaar. Een CEO in de bedrijfssector 1,02 miljoen euro. Wie is dan eigenlijk de kapitalistische vrek? Het privaat kapitaal of de overheid?! Want nog een pikant detail is dat de zojuist genoemde toplui (Bellens, Thijs en Haek) allen na 1999 aan het hoofd van hun respectievelijke bedrijven stonden. En wie was er in die tijd minister van Overheidsbedrijven, met wie deze topmanagers dus hun contract - en dus ook wedde - moesten onderhandelen? Jawel, Johan Vande Lanotte! Diezelfde Vande Lanotte die dus nu al zijn pijlen richt op "het duivelse kapitaal".

Het is dus allesbehalve een goede zaak de beloning van topmanagers verplicht te doen openbaren, laat staan ze per wet af te romen. Daarvoor hebben we reeds een zeer uitgebreid en gecompliceerd arsenaal aan belastingwetgeving... Dit land moet nu reeds maand na maand en jaar na jaar een recordaantal faillissementen incasseren, en de nu reeds torenhoge fiscale druk jaagt al genoeg ondernemingen weg. Daarenboven de ondernemer zelf nog eens pesten met weeral eens een extra "transparantie"-wet zou een zeer slecht signaal zijn. Trouwens, zowat 97% van de in België gevestigde ondernemingen zijn KMO's, en zijn dus veel minder gevoelig aan misbruiken vanwege het "patronaat" gezien hun omzet kleiner is. Ondernemers zouden juist eerder extra verwend moeten worden (behalve met overheidssubsidies natuurlijk), want het zijn juist zij die zorgen voor toegevoegde economische waarde, innovatie en de daaruit voortvloeiende werkgelegenheid. Dat zij dus een extra graantje meepikken - van de winsten en omzet van hun eigen (!) bedrijf dan nog wel - is dan ook niet meer dan normaal. Wat het barbaarse socialisme echter reeds sinds de 19de eeuw probeert te creëren is een "wij-tegen-zij"-mentaliteit waarbij de kapitalistische burgerij lijnrecht tegenover het arbeidersproletariaat zou staan. Dit is natuurlijk een zeer vertekend beeld, gezien de arbeider uit de tijd van Daens niet meer dezelfde is als de arbeider van vandaag die iedere zomerperiode doorbrengt aan de Turkse Rivièra in een vijfsterrenhotel en een flatscreen-televisietoestel in zijn woonkamer heeft staan. Wat belet de arbeidersklasse overigens zelf met een onderneming te starten en zo miljoenen te kunnen scheppen? John Davison Rockefeller is met zijn "American Dream" hierin glansrijk geslaagd in de tweede helft van de 19de eeuw. Het verschil met Rockefeller en de West-Europese ondernemer van vandaag is wel dat eerstgenoemde geen hinder ondervond van reglementitis, torenhoge fiscale druk, een stroeve arbeidsmarkt, socialisme en Farizeeën à la Vande Lanotte.