VRT en VTM zwichten voor MSM (LVB.net)

VRT en VMMa zullen in de toekomst hun persberichten enkel nog sturen naar de mainstream media (MSM) en naar websites waar een beroepsjournalist fungeert als verantwoordelijke uitgever. Dat gebeurt onder druk van "RTV-pers", een vereniging van beroepsjournalisten gespecialiseerd in verslaggeving over radio en televisie. De persberichten waar het om gaat, gaan uit van de omroepen, en belichten tv- of radioprogramma's, speciale acties of beleidsopties van de omroepbedrijven. De term "beroepsjournalist" valt hier te interpreteren in strikte zin: journalist in hoofdberoep, met een perskaart die de handtekening draagt van de minister van binnenlandse zaken. "Beroepsjournalist" is een wettelijk beschermde titel, "journalist" niet. Beroepsjournalisten zijn meestal lid van een beroepsvereniging zoals de VVJ of de VJPP. Leden van de VJV, die mensen verenigt die in bijberoep of als hobby aan journalistiek doen, worden uitgesloten door een charter van RTV-pers. Tien websites die medianieuws brengen kregen donderdag een e-mail van RTV-pers met het verzoek dit charter te ondertekenen. Wie het door RTV-Pers opgestelde charter niet ondertekent, zal geen persmededelingen meer ontvangen van VRT en VMMa, en ook niet meer uitgenodigd worden op hun persconferenties. De kleinere omroepen doen niet mee aan de RTV-boycot tegen de mediawebsites.

RTV-pers verantwoordt het opdringen van hun "charter" als volgt:

Dit charter kwam tot stand na overleg tussen de persdiensten van de Vlaamse radio- en televisiezenders en de Vereniging van de Vlaamse professionele Radio- en Televisiepers (RTV-pers). Dat overleg bleek noodzakelijk nadat de afgelopen jaren tientallen websites zich (volledig of gedeeltelijk) richtten op mediaberichtgeving. Spijts de goede bedoelingen van sommigen, namen anderen ongeoorloofd berichten, in al dan niet bewerkte vorm, over van andere media (kranten, weekbladen, websites, persagentschappen, enzovoort) die hiervoor zware investeringen gedaan hebben. Om die situatie niet langer te laten bestaan, werden een aantal spelregels opgesteld waarvan iedereen geacht wordt er zich in de toekomst aan te houden. Alle online publicaties die van de persdiensten persberichten en uitnodigingen voor persconferenties ontvangen, worden geacht dit charter te ondertekenen.

De volledige tekst van het charter is te vinden op de website van de VJV, die de gedupeerde websites steunt. Naast de reeds vermelde vereiste om een beroepsjournalist als verantwoordelijke uitgever te hebben, valt ook artikel 4 van het charter op. Dit komt erop neer dat niet VRT en VMMa, maar de drukkingsgroep "RTV-pers", die zichzelf de rol van "controle-orgaan" toeëigent, eigenmachtig beslist wie de persmededelingen van VRT en VMMa ontvangt en wie niet.

Drie mediawebsites (Radiovisie, ShowbizzSite en MusicItems) veroordelen in een gezamenlijke mededeling deze démarche van RTV-pers.

Mijn mening? Dat een drukkingsgroep ("RTV-pers") van beroepsjournalisten, die hoofdzakelijk voor de geschreven pers werken, met lede ogen moet aanzien dat websites hen steeds meer in snelheid nemen, valt te begrijpen. Dat zo'n drukkingsgroep protectionistische en corporatistische pogingen onderneemt om exclusiviteit te verkrijgen op de persberichten van de radio- en tv-omroepen, is hun goed recht. Maar dat VRT en VTM daaraan toegeven, dat is niet alleen hoogst bedenkelijk, het is een anachronisme in het internettijdperk. En dat aspect mis ik toch wel in de gezamenlijke tekst van de drie websites: zij wijzen in hun titel alleen RTV-pers met de vinger. Het zijn echter VRT en VMMa die, door toe te geven aan de eisen (of moet ik schrijven: "de chantage"?) van RTV-pers, de klok terugdraaien, de vrije nieuwsgaring in het gedrang brengen, en de verslaggeving over radio en televisie beperken tot een onderonsje met bevriende beroepsjournalisten. Een privé-bedrijf als VMMa doet voor mijn part wat het wil (maar welk privé-bedrijf wil er géén maximale verspreiding voor zijn persberichten?), maar een openbare omroep als de VRT mag niet discrimineren tussen enerzijds beroepsjournalisten en anderzijds journalisten in bijberoep en amateurjournalisten. Hopelijk roept mediaminister Geert Bourgeois de openbare omroep tot de orde, zodat de VRT-persdienst een zo ruim mogelijke verspreiding blijft geven aan al haar persmededelingen.

De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft overigens uitdrukkelijk gesteld dat de titel van beroepsjournalist geen enkel monopolie of voorrecht mag inhouden, en geen afbreuk doet aan eenieders recht om in een krant te schrijven. Het koppelen van een monopolie of voorrecht aan de titel van beroepsjournalist zou indruisen tegen artikel 10 van het verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden. "Hij die af en toe in een dagblad schrijft moet even goed beschermd worden als een beroepsjournalist", aldus nog de Raad van State.

We zullen zien wat er in de toekomst voor VRT en VMMa primeert: ofwel hun persmededelingen bij het publiek doen geraken ongeacht het medium waarlangs dit gebeurt, ofwel naar de pijpen blijven dansen van een kliekje van beroepsjournalisten.