Busje komt zo (Politiek Incorrect)

In het najaar van 1993 diende de Waalse openbaarvervoersmaatschappij SRWT - voluit Société Régionale Wallonne du Transport - die in feite de overkoepelende holding van de verschillende regionale entiteiten van het Waalse Transport En Commun (TEC) vormt, haar bussen te vervangen. Bijgevolg konden verschillende busconstructeurs meedingen om het contract ter waarde van 44,56 miljoen euro - goed voor 278 autobussen - binnen te rijven. Uiteindelijk waren er twee kandidaten om de bussen te leveren: Busbouwer Van Hool, gevestigd in het Antwerpse Lier; en het Espace Mobile International (EMI), dat gehuisvest is in het Luxemburgse Aubange. Het bleek echter Van Hool te zijn dat het goedkoopst en snelst de bussen kon leveren. Die keuze werd na een interne selectieprocedure van de SRWT bevestigd.

Gezien de SRWT een overheidsbedrijf is, onder voogdij van het Waals Gewest, dient het de regels inzake openbare aanbesteding normaliter ook rigoureus na te leven. Dit wil zeggen dat de goedkoopste aanhouder wint. Een keuze voor Van Hool leek dan ook de meest logische beslissing. Maar België zou België niet zijn mocht toen de communautaire haar niet in de boter zijn gevallen: Onder druk van de toenmalige PS-minister van Mobiliteit André Baudson koos de SRWT dan toch voor het Luxemburgse (en dus Waalse) EMI. De achterliggende filosofie voor die keuze was toen dat hierdoor de gegenereerde extra tewerkstelling binnen Wallonië zou blijven. "Eigen volk eerst", het is al decennia het motto van de PS...

Al vlug bleek echter dat die extra tewerkstelling - die overigens op niet meer geschat werd dan een luttele tiental jobs - er niet kwam: EMI liet bussen uit Frankrijk van Renault importeren - die overigens 25.000 euro per stuk duurder uitkwamen dan aanvankelijk begroot... - en kleefde er vervolgens een EMI-labeltje op. Op die manier werden de kosten voor de SRWT, en dus voor de Waalse overheid, nog verder vergroot.

Het is echter zonneklaar dat de Waalse overheid alle wetgeving inzake openbare aanbesteding vrolijk aan haar laars heeft gelapt, ten behoeve van een schimmig Waals bedrijfje in Belgisch Lotharingen. Bijgevolg stapte Van Hool dan ook onmiddellijk naar de Raad van State. Deze had de beslissing van de SRWT tijdelijk geschorst, maar deze schorsing een week later echter terug ongedaan gemaakt. Vervolgens stapte Van Hool dan maar naar het Europees Hof van Justitie en de burgerlijke rechtbank van eerste aanleg te Brussel. Het Europees Hof achtte reeds in 1996 dat het Waals Gewest de EU-regels inzake openbare aanbesteding geschonden had, maar daarmee werd natuurlijk nog geen vonnis geveld over de verkeerdelijke implementatie van de Belgische wetgeving inzake openbare aanbesteding: Dat vonnis is er nu uiteindelijk - na meer dan tien jaar na ingang van de gerechtelijke procedure... - gekomen. De Waalse overheid en de SRWT worden nu verplicht 70 % van de schade-eis van Van Hool te betalen, wat gelijk staat aan ongeveer 12 miljoen euro. Doch, hiermee is de juridische malemolen nog lang niet afgelopen, gezien het nog bijlange niet zeker is dat Van Hool haar geld ooit zal zien: Het bedrijf moet immers kunnen bewijzen of het effectief nadeel leed door het mislopen van die bestelling.

Over het bedrijf EMI, waarmee de SRWT dus ondertussen meer dan tien jaar geleden het contract mee bedisselde, valt overigens wel wat te zeggen: In 2003, toen het bedrijf op de rand van een nakend faillissement stond, werd het nog op tijd "gered" door niemand minder dan... defensieminister André Flahaut! Deze liet toen compleet nutteloze moderniseringen aan houwitsers (soort kanon die projectielen tot 30 km ver kan schieten) uitvoeren bij dit bedrijf. En EMI krijgt ook nog enkele compensatiebestellingen op haar compto voor de bestellingen die Defensie doet bij het Zwitserse Mowag. Kortom: Ondanks de hoge loonkosten en de exorbitante syndicalisatiegraad in het zuiden des lands kan er allesbehalve ontkend worden dat de Waalse overheid haar bedrijven vertroetelt.