Europa zonder gas? (Politiek Incorrect)

2005 was het jaar waarin onder andere de recordhoogtes van de olieprijzen in het collectief geheugen zullen blijven nazinderen. Nu 2006 is aangebroken, wordt het opletten geblazen dat we niet zonder gas zullen vallen. De reden tot die vrees is de recente rel tussen Rusland en Oekraïne over de toelevering van de gasvoorraden in laatstgenoemde land. Eergisteren heeft het Russische staatsbedrijf Gazprom namelijk de gasleiding naar Oekraïne dichtgedraaid, nadat laatstgenoemd land weigerde in te stemmen met een algemene prijsverhoging van het gas van 50 dollar naar 220 dollar per kubieke meter, zoals Gazprom dat voorstelde. Op dit moment kon Oekraïne net als vele andere voormalige Sovjetrepublieken genieten van een gunsttarief. Maar Gazprom wil dus nu dat dat gunsttarief geschrapt wordt.

Vreemd, want voor landen als Wit-Rusland blijft dat gunsttarief wel bestaan. De oorzaak van het hele conflict is dan ook helemaal niet economisch, maar wel politiek geïnspireerd. Gezien Gazprom een Russisch overheidsbedrijf is, valt het al dan niet direct onder het commando van de Russische president Poetin. De Oekraïnse president Viktor Joestsjenko werd en wordt nog steeds beschouwd als een (zij het gematigd) liberaal en Westers (Europees) gezind. Eén van zijn prioritaire doelstellingen als president van Oekraïne was dan ook de Europese integratie van Oekraïne zoveel mogelijk bestendigen. Deze ideologie staat natuurlijk volledig haaks op die van zijn ambtsgenoot uit Rusland, die als ex-KGB'er en Janoekovytsch-gezind Joestsjenko nu een hak probeert te zetten door een exorbitante prijsstijging van de gasprijs voor te stellen. Noch Gazprom, noch Rusland is dus eigenlijk uit op een hoog dividend, maar de voorgestelde (gedwongen) prijsstijgingen zijn eigenlijk niet meer of niet minder dan een politieke zet.

Ondertussen kijkt ook West-Europa met een bang hart toe naar het hele gebeuren in het Oosten. Landen als Hongarije, Oostenrijk, Polen en Frankrijk zijn namelijk in grote mate afhankelijk van Rusland inzake gastoevoer. 25% van de totale Europese gastoevoer komt uit Rusland. En het 'jammere toeval' wil nu dat die gasleiding richting West-Europa dwars over Oekraïne loopt... Het hek was helemaal van de dam toen bijvoorbeeld in Hongarije drukdalingen op de gasmeter werden waargenomen, ten gevolge van de afsluiting van het gas richting Oekraïne. Prompt werd Oekraïne dan ook door zowel Rusland als West-Europa ervan beschuldigd gas bestemd voor Europa clandestien af te tappen.

Of die aanteigingen aan het adres van Oekraïne waar zijn, laat ik even buiten beschouwing. Wat een essentieel gegeven is, is dat de hele gastoevoer en bijgevolg ook de economie van Oekraïne en zelfs van grote delen van Europa in gevaar komt door een politieke rel tussen Kiev en Moskou. Mocht Gazprom nu een privé-initiatief zijn, en de Russische president een fervent fan van Adam Smith en Friedrich Hayek, of zelfs van Nikolai Berdyaev om het in eigen land te zoeken, mocht zijn; dan zou er geen enkel vuiltje aan de lucht zijn geweest. Wat kan het immers een privé-bedrijf maken welke kleur een regeringsleider heeft? Geld is geld.

Het is dus daarom dat niet de 'kapitalistische' privé-sector, maar echter wel de staat een veel grotere bedreiging vormt voor de collectieve welvaart. Dit incident toont aan dat te ver doorgeslagen nationalisatie en collectiviseringdrang van het economisch leven tot een algehele verpaupering kan leiden. Het is dan ook daarom dat de logica van onder meer de SP.A hier in eigen land om de elektriciteitsdistributie tot de 'strategische nutssector' te rekenen - en bijgevolg onder overheidsvleugels te plaatsen - zo pervers is: Niet alleen de consument, maar ook de voornamelijke privé-bedrijven (die er gekomen zijn dankzij de liberalisering van de Europese energiesector) zouden dan afhankelijk worden van één speler - de staat - om de transportinfrastructuur voor elektriciteit te mogen gebruiken.

Er is toch nog één lichtpuntje aan het hele verhaal: Vlaanderen zou geen hinder ondervinden van de gasrellen tussen Rusland en Oekraïne, omdat ons land gas geleverd krijgt uit Algerije, Noorwegen en Nederland. De reden waarom laatstgenoemd land de gastoevoer naar België niet heeft afgesneden ondanks de provocatieve uitlatingen van de heren en mejuffers De Ducht en Van den Bossche aan de Nederlandse autoriteiten, is dan ook zeer eenvoudig te verklaren: De energiesector is er reeds in handen van de privé-sector, nog voor de desbetreffende EU-richtlijn vanaf 2007 volledig in voegen treedt.