Europese suiker blijft wrang smaken (Politiek Incorrect)

Toen Jean-Baptiste Colbert drieënhalve eeuw geleden Frans minister van Financiën werd onder het bewind van koning Lodewijk XIV, vond deze een economisch systeem uit dat ieder rechtaard vrijemarktdenker moet doen huiveren. Het systeem, dat naar diens bedenker ook 'colbertisme' genoemd werd, hield namelijk in dat er hoge importheffingen werden geheven op buitenlandse goederen die op de Franse markt wilden gegooid worden. Anderzijds strooide de Franse staat toen ook gul uit met exportsubsidies voor eigen ondernemingen. Zo werd de economie van Frankrijk op kunstmatige wijze door overheidsinterventie intact gehouden. Colbert mag dan al wel lang dood en begraven zijn, diens gedachtegoed verre van. En neen, we hoeven de nazaten van de toenmalige minister niet in Frankrijk zoeken, maar echter wel in het hoge Scandinavische noorden. Het is namelijk niemand minder dan de Deense eurocommissaris voor het Landbouwbeleid Mariann Fischer Boel die de 17de eeuwse Franse tradities in leven houdt.

Fischer Boel is nochtans lid van de Deense liberale partij 'Venstre'. Nog voor ze Europees Commissaris werd, verklaarde ze zelfs dat de Europese landbouwsubsidies gewoon afgeschaft dienden te worden. Jammer genoeg blijft van die intentie niet veel meer over sedert ze in de Europese Commissie is aangetreden. Blijkbaar is ook zij in de valstrik van de Europese landbouwlobby gelopen. Zo ook vandaag de dag, nadat ze verklaarde dat ze 'opgetogen' was over het 'historische' suikerakkoord. Dat akkoord, dat afgelopen week met de Europese ministers van Landbouw werd gesloten, maakte alleszins wel een eerste wijziging van het ondertussen reeds veertig jaar oude Europese suikerregime mogelijk. Maar contradictorisch genoeg zullen grote revoluties ten gevolge van dit akkoord wel uitblijven, en zelfs in een fiasco uitdraaien.

Het akkoord houdt namelijk in dat de zogenaamde Europese gegarandeerde minimumprijs met 36% zal dalen. In een eerder ontwerp van de Europese Commissie was echter sprake van een daling met 39%, dus ook dit gegeven verklaart de toch wel manifeste aanwezigheid van het lobbywerk der Europese landbouwbedrijven. Die verlaging van de minimumprijs zal van start gaan vanaf 1 juli 2006, en verlopen in verschillende overgangsfases die vier jaar in beslag zullen nemen. Een tweede concessie aan de landbouwlobby was overigens ook dat ondanks de verlaging van de gegarandeerde minimumprijs, er een systeem in werking zal treden dat voorziet in een restitutie van 64,2% aan de landbouwers van de verloren gegane inkomsten. Men kan zich dan ook de vraag stellen of er dan nog wel echt sprake kan zijn van een echt doortastende hervorming.

Met deze suikerhervormingen poogde de Europese Unie tegemoet te komen aan de veroordeling van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Maar is dit wel zo? Tenslotte wordt er namelijk niets gewijzigd aan de hoge importheffingen, de exportsubsidies en dergelijke meer. Integendeel; deze hervormingen vormen veeleer een bedreiging voor de vrije wereldhandel, dan dat ze zouden bijdragen tot een cruciale liberalisering ervan. Want tot nu toe konden ook landbouwbedrijven uit ontwikkelingslanden - in het bijzonder 17 van de 78 zogenaamde ACS-landen waarmee de EU een handelsovereenkomst heeft - mee genieten van de gegarandeerde minimumprijs. Maar gezien die minimumprijs daalt en de Europese importheffingen dezelfde blijven, dalen bijgevolg ook de inkomsten voor die landbouwbedrijven uit ontwikkelingslanden. Om toch nog maar de schijn van 'groot filantroop' te verwekken, heeft de Europese Commissie dan toch beslist jaarlijks 40 miljoen euro uit te trekken voor exportsteun aan landbouwbedrijven in erkende ACS-landen. Dat terwijl de minderinkomsten voor de ACS-landen alleen al ten gevolge van de Europese suikerhervorming geraamd worden op een klein half miljard euro!

De Europese landbouwpolitiek verwordt dus op die manier tot een onzalige mix van de al even onzalige economische theorieën van John Maynard Keynes, Hjalmar Schacht en Luc Cortebeeck. Totale afschaffing van de landbouw- en exportsubsidies, de importheffingen en de productiequota; dàt zou pas een doeltreffende landbouwhervorming zijn. Maar daar heb je dus wel meer voor nodig dan een Deense haring die de politiek van een gladde aal voert...