De oktoberwensen van Verhofstadt (Politiek Incorrect)

Een goede twee weken nadat zijn Vlaamse collega Yves Leterme reeds de regeringsintenties voor het Vlaams parlement voorlas, volgde Verhofstadt gisteren zijn voorbeeld door in de koffiekletsbarak tussen de Leuvenseweg en de Wetstraat te Brussel ook zijn goede paarse voornemens voor het komende jaar te nemen. De verklaring is misschien ietwat 'stoffiger' dan die van de vorige jaren, waar tot aan de hemel groeiende bomen en het behoud van DHL in België (hahaha) beloofd werden. Deze keer bestaat de beleidsverklaring eigenlijk uit een soort 'tweeluik': De presentatie van de evenwichtige begroting, en de maatregelen die genomen zullen worden om ouderen langer aan het werk te houden.

Om te beginnen bij het eerste grote 'luik'. Aftredend minister van Begroting en vanaf volgende week SP.A-partijvoorzitter Johan Vande Lanotte kondigde trots aan dat hij zijn ministeriële loopbaan kon beëindigen met een begroting in evenwicht, en dit al voor het zevende jaar op rij. Meer zelfs: Er bestaat zelfs een (geconsolideerd) begrotingsoverschot, ten belope van 0,1%. En dit terwijl andere Europese landen zich doorheen gigantische tekorten worstelen. Hoed af voor Vande Lanotte! Maar ook weer niet te lang, want de noodzaak dwingt ons die hoed - goochelhoed voor Vande Lanotte - direct terug op het hoofd te zetten: Als we de Studiecommissie voor de Vergrijzing mogen geloven, is er nu reeds een begrotingsoverschot van minstens 1,5% nodig om de kosten van de vergrijzing te kunnen torsen. Dat is dus een inspanning die eigenlijk minstens anderhalve keer hoger ligt dan wat de regering nu heeft gepresteerd. Bovendien blijven enkele zaken toch nog steeds verontrustend: Het primair saldo bedraagt na de slotsom van deze begrotingsopmaak nog maar 4% van het BBP, wat dus een terugval van 0,8% is tegenover vorig jaar! Komt nog eens bij dat de staatsschuld tegen 2006 dan wel verlaagd zal zijn tot 90,7%/BBP, en daarmee zit de regering prima op schema, maar hoelang zal dit nog duren? Hoelang nog vooral de interestlastenballon weer zal opstijgen? Want vanaf dan zal de overheid toch wel andere middelen moeten zoeken.

Over de begroting kan eveneens gezegd worden dat er eigenlijk fundamenteel niet veel aan is gewijzigd. Al jaren sleept de regering een structureel tekort van 1 à 1,5% mee, en ook dit jaar werd er met veel eenmalige lapmiddelen gewerkt. Een eerste middel was een eenzijdige aanslag op de Vlaamse kassen te plegen. Vlaanderen gaat zeker 145,3 miljoen euro opzij leggen. Niet direct om de federale overheid mee te financieren, maar wel om te pompen in de (Vlaamse) zorgverzekering. Doch, geld opzij leggen in de zorgverzekering wordt conform de Europese begrotingsregels bezien als geld 'sparen voor de toekomst', en daarom dat de federale regering die 145,3 miljoen euro kan opnemen in de geconsolideerde Begrotingsentiteit II. Vreemd echter wel dat het Vlaanderen weer is dat de federale redder in nood speelt. In het zuiden des lands waren de reacies ronduit hallucinant: "Er is geen geld beschikbaar", wist Michel Daerden (PS), minister van Begroting in zowel de Waalse gewest- als de Franstalige Gemeenschapsregering te melden. Hij is bereid hoogstens 70 miljoen euro op tafel te leggen, en dit dan nog onder hoogst strikte voorwaarden. Zo wil Daerden dat het Waalse geld op termijn terug gerecuppereerd zou kunnen worden. In feite gaat het dus niet langer meer om een bijdrage, maar om een lening dat de Waalse regering bij gratie zou willen verlenen. Voorts vindt Daerden dat de Brusselse regering ook maar een extra inspanning ten belope van 27 miljoen euro moet ophoesten... Zo'n 20 miljoen meer dan aanvankelijk afgesproken! Maar om even op Vlaanderen terug te komen: Begin juli dit jaar had begrotingsminister Van Mechelen na overleg op de interministeriële conferentie een korting van 157 miljoen euro gekregen, omdat de Vlaamse regering de jaren voordien al een flinke bijdrage had geleverd. Van die korting blijft na vandaag echter al niet veel meer over, en we kunnen dus concluderen dat het weeral Vlaanderen is dat ervoor zorgt dat de Belgische rekeningen blijven kloppen. Een andere direct in het oog springde financieringsbron van de begroting is de ondertussen beruchte heffing van 15% die op beleggingen in beleggingsfondsen die voor meer dan 40% in obligaties investeren zal worden geheven. Hiermee worden vooral beleggingsvennootschapen met veranderlijk kapitaal (beveks) die minder risicodragend zijn dan de meer speculatieve beleggingen in aandelen e.d. geviseerd. Verhofstadt verdedigde deze heffing door te claimen dat hierdoor de particuliere belegger zal worden aangespoord meer in risicodragende beleggingen te investeren, en dus in ondernemingen. Dat door deze maatregel vooral de 'kleinere' belegger, die wegens minder kapitaalkrachtig meestal ook minder risicovol gaat beleggen, getroffen wordt zal Verhofstadt worst wezen. De individuele vrijheid van de belegger om te investeren in risicovol of risico-arme beleggingen wordt dus volledig gefnuikt door deze heffing. Febelfin, de beroepsvereniging uit de financiële sector, waarschuwde overigens dat de beveks goed zijn voor een totale kapitaalcirculatie van om en bij de 70 miljard euro. Dat is niet niks, en het is wel sterk dat met deze astronomische sommen geen rekening mee wordt gehouden. Bovendien schiet de overheid zichzelf in eigen voet: Indien de belegger door deze 15%-heffing wordt ontmoedigd in obligaties te investeren, zal dit nefaste gevolgen hebben op termijn om de staatsschuld af te bouwen. Daarenboven bestaat er voor al deze financiële producten reeds de beurstaks, die welliswaar thans veel lager ligt dan deze eenmalige heffing, maar toch ook getuigt van weinig respect jegens de belegger. Alsof dat nog niet genoeg is, komt er ook nog eens een heffing van 1,1% op verzekeringsproducten, zoals levensverzekeringen. Al deze heffingen op beleggingsproducten en verzekeringen zouden de regering 455 miljoen euro moeten opleveren, hoewel diverse bronnen reeds hebben laten weten dat dit ver bovenschat is. En dan is er uiteraard nog de 'eenmalige fiscale regularisatie' - amnestie, jaja, u herinnert het zich hoogstwaarschijnlijk nog wel - waarbij de duistere personen die nog hun zwarte gelden op buitenlandse spaarrekeningen hebben staan, dit geld alsnog bij de Belgische overheid kunnen aangeven zonder hiervoor een bijkomende boete te moeten betalen. Wel dienen alle belastingen die ontdoken zijn integraal te worden betaald, dus geen gunsttarieven van 6 à 9 procent zoals destijds bij de EBA. De vraag is natuurlijk of deze fiscale regularisatie eigenlijk wel echt opportuun geweest is te melden, gezien met het in voege treden van de Europese spaarrichtlijn sedert 1 juli dit jaar, er toch maar weinig nut is met je geld naar het buitenland te vluchten. Bovendien: Herinner u bijvoorbeeld bij de fiscale amnestie, toen minister van Financiën Reynders verwachtte dat de maatregel op zijn 'allerminst' 700 miljoen euro ging opleveren. Het zijn er uiteindelijk maar 500 miljoen geworden. En met de fiscale regularisatie wordt nu 400 miljoen euro voor het oog gehouden; de vraag is maar of dit bedrag ooit wel gehaald zal worden; zeker nu de belastingsontduiker de volle pot dient te betalen. Of het nu echter een EBA-maatregel of een fiscale regularisatie is; beide principes blijven steeds even onethisch tegenover de eerlijke burger die braaf zijn of haar belastingen - willens nillens - betaalt. Het is en blijft dan ook een schande dat deze regering niet direct de bron wenst aan te pakken waardoor spaarders met hun geld naar het buitenland vluchten. Zulk een 'aanpak van de bron' vergt bijvoorbeeld een drastische daling van de fiscale druk, en de introductie van de vlaktaks. Andere middelen waarmee deze begroting voorts zijn gefinancierd, zijn de gedeeltelijke verkoop van overheidsgebouwen via een privé-partner (560 miljoen euro) en de effectivisering van BTW-schulden (600 miljoen euro). Kortom, de begroting is weer in een zeer wankel evenwicht opgesteld geweest.

Over dan naar het meer politieke luik van de beleidsverklaring dan. In het oog springt de toch wel fenomenale lastenverlagingen die de regering-Verhofstadt in het verschiet biedt: Maar liefst 960 miljoen korting, voornamelijk bedoeld om 50-plussers en jongeren meer aan het werk te krijgen. Ook voor ploegenarbeid worden aanzienlijke reducties voorzien. 960 miljoen euro? Tja... de werkgevers zullen blij moeten zijn met een dode mus: Alleen al ten gevolge van de stijgende olieprijzen en de hieraan verbonden automatische loonindexering zijn de loonkosten reeds met 1 miljard euro gestegen. Die 960 miljoen zijn dus zelfs niet voldoende om die effecten alleen al te kunnen compenseren. Om het dan nog even niet te hebben over de reeds structurele loonkostenhandicap tegenover onze drie buurlanden. Een ander groot onderdeel van Verhofstadts beleidsverklaring was het zogenaamde Generatiepact, dat 66 maatregelen omvat om de activiteitsgraad op te krikken. Het valt echter op dat dit pact ook niet meer of minder is dan wat gemorrel in de marge: de invoering van een pensioenbonus, canada dry-regelingen die ontmoedigd worden, de aanpassing van de wet-Renault inzake bedrijfsherstructureringen, de brugpensioenleeftijd die wordt opgetrokken (de studie van de OESO eergisteren toonde echter zonneklaar aan dat dit een nutteloze maatregel is die haar effect zal missen), de verplichting van de werkgever outplacement (= begeleiding van ontslagen werknemers) te bieden aan ontslagen werknemers boven de 45 jaar enzomeer. Niets over de hoogte van de brugpensioenuitkeringen, niets over de individuele vrijheid zelf op pensioen te kunnen gaan (en het zelf te financieren uiteraard), geen doortastende loonkostenverlaging, geen beperking van de werkloosheidsuitkeringen in tijd of regionalisering van de pensioenen. Niets, maar dan ook niets staat hierover te lezen. Uiteraard niet, want daar zitten de socialisten voor in de regering, om zulke lumineuze maatregelen te dwarsbomen. Bovendien is het nog maar de vraag of de sociale partners de tekst van het zogenaamde Generatiepact nog zullen goedkeuren, want indien dit niet het geval mocht zijn, kan de regering-Verhofstadt haar werk opnieuw maken. In de beleidsverklaring stond ook nog een kleine noot omtrent buitenlandse zaken, waarbij Verhofstadt nog eens terugkwam op het Franse en Nederlandse 'neen' bij de referenda over de Europese grondwet. Zou Verhofstadt ook gelijkaardig referendum in België - met waarschijnlijk dezelfde resultaten als in Frankrijk en Nederland, en nog eens een markante hoogtsvoorspelbare communautaire ontblotende breuklijn in het midden - propageren? Neen, Verhofstadt zweert erbij dat België zo snel mogelijk dit Europees verdrag moet ratificeren, teneinde 'gewicht te geven aan de voorstanders van Europese integratie '. Doch, het hele zaakje zit momenteel nog te wachten in de laden van het Vlaams parlement waar het nog ter stemming moet worden voorgelegd vooraleer het definitief door België en diens gewesten en gemeenschappen implicerende kan worden goedgekeurd. En het is maar te hopen dat het in die Vlaams-parlementaire lade eeuwig zal blijven liggen.

Verdacht is ook dat Verhofstadt deze keer geen communautaire kwelduivels oproept. Geen 'Institutionele Fora' en 'Interministeriële Conferenties' meer, in tegenstelling tot zoals vorig jaar aangekondigd. En we weten maar al te goed wat die fora enzomeer hebben opgeleverd: een dode BHV-muis. Om over het vertrek van DHL nog maar te zwijgen. Vorige jaren kon Verhofstadt het volk nog paaien met stoere, ronkende verklaringen af te leggen over institutionele hervormingen en de drastische reformatie van de staat; dit jaar is de eerste minister blijkbaar niet meer bij krachte om hier ook maar één woord over te durven/willen zeggen! Omerta of kwaad opzet? Alleszins is deze beleidsverklaring weerom een flauw paars afkooksel, waar voor elk wat wils inzit: voor de liberalen wat fiscale regularisatie, voor de socialisten - en voornamelijk de PS - nieuwe belastingen. Hiermee is onze toekomst echter verre van gered.