Elektrabel: een nationalistische reflex of spast (vrijhaven)

Hoofdaandeelhouder Suez heeft bekendgemaakt dat ze een openbaar overname bod zullen lanceren op de Belgische energieproducent Elektrabel. Daarmee zal het Belgische bedrijf voornamelijk Frans worden. Dit was al zeer lang te verwachten.

Sinds dat Suez in plaats van De Beneditte de Generale Maatschappij (die aandeelhouder was van Elektrabel en andere kroonjuwelen van de Belgische industrie) in handen kreeg, heeft het geprofiteerd van de verkoop van de dochterbedrijven en heeft het vooral Elektrabel uitgemolken om haar investeringen in Oost-Europese advonturen te financiëren.

Doch de overname door Suez van GM en daarmee gepaardgaan van Elektrabel schiep een zeer ingewikkelde aandeelhoudersstructuur in het leven dat veel dividend van Elektrabel de leegte inzoog. Het Amerikaanse beleggingsfonds van Knight Vincke heeft daar dan ook een zeer zware kritiek over geuit, over bijvoorbeeld het gebrek aan transparatie in Elektrabel. Het beleggingsfonds is zelf een proces begonnen. Onlangs kwam het tot een einde door middel van een tussenvonnis waar Knight Vincke toch al min of meer gelijk kreeg. De belangen van de minderheidsaandeelhouders waren geschonden.

Doch Suez vond de vreemde aandeelhoudersstructuur van Elektrabel op de duur ook zeer vervelend en daarom de poging om alle aandelen van Elektrabel in handen te krijgen. Momenteel bezit Suez zo een 51 procent van de aandelen. De rest is free float (dit betekent dat ze vrij op de beurs verhandelt worden). De gemeenten bezitten van die free float zo een 4,5 procent.Deze participatie van de gemeenten is groot op vlak van dividend. Het is een goede bijdrage tot de gemeente zijn begroting. Daarnaast hebben ze een strategische participatie in de nutsvoorzieningen. Maar op het vlak van controle is die waardeloos. Tegen een reus zoals Suez met 51 procent en binnenkort waarschijnlijk 94 procent kunnen ze niet optornen. En als Suez 95 procent bereikt kan Suez zelf de resterende gemeente gedwongen uitkopen. Daarom is het beste voor de gemeenten om te verkopen. Gemeenten die weigeren te verkopen zullen over enkele jaren weining voor hun geld krijgen. (dividend zal ook zakken want de meeste winst vloeit richting Suez)

Doch dan komt de nationalistische reflex die in veel landen merkbaar is. Een Belgische bedrijf zoals Elektrabel (terwijl de meerderheid nu al Frans is) mag toch niet verkocht worden aan de Fransen. Ons kroonjuweel weg. In Frankrijk heb je dezelfde reflexen, nu naar aanleiding van het Danone-debacle (het Amerikaans Pepsicola wilde namelijk de Franse zuivelproducent Danone overkopen, wat echter niet gelukt is.). Daar is men nu zelf van plan om door middel van een overheidsoptreden buitenlandse overnamepogingen van Franse Bedrijven in sleutels-sectoren tegen te houden. Puur protectionisme...

In België kwamen de eerste spasten op bij CD&V, de enigste socialistische christendemocraten in Europa (in Duitsland ijvert Stoiber (CSU) namelijk voor een flattax). Hun nieuwe man, mislukte spoorbaas E. Schouppe stelde namelijk voor dat de gemeenten hun aandelen behouden om zo macht uit te oefenen. Zoals reeds gesteld is dit een dwaas idee want met 4,5 procent en het risico voor een uitkoopbod is de macht nihil.

De Waalse gemeenten daarentegen willen een participatie in Suez zelf. Een slim idee van hun kant bekeken want als hun aandelen geruild zouden worden voor Suez aandelen, gecombineerd met steun van andere Suez-aandeelhouders zouden ze met 8 à 9 procent de grootste aandeelhouders worden in Suez. Suez heeft namelijk een divers aandeelhoudersschap waarbij de grootste aandeelhoudersgroepen schommelen tussen 6à 7 procent. In dat geval zijn de aandeelhouders gelijkwaardig.

Doch men moet zich realiseren dat zomaar een belang kopen in Suez niet in één twee drie gaat. Het kost massa's geld die ergens beter ingeinvesteerd kan worden. Hoe gaan we dat doen: gaan alle gemeenten apart of de federaties gezamenlijk Suez aandelen kopen? Mooie winsten van de verkoop van aandelen Elektrabel gooien ze dan weg.

Het idee dus om een particpatie in Suez te nemen is dan ook een nieuw middel van de overheid om zich in een bedrijf te kopen. En dit is inderdaad een zekere vorm van nationalisatie. Resultaat is slecht beheer door interne discussies (Vlamingen tegen Walen) en incompetentie (de overheid die een bedrjf bestuurt) De Fransen in Suez zallen daarnaast een overname door Belgische aandeelhouders niet graag zien gebeuren.

Conclusie is dan ook dat we beter, zoals Verwilghen stelt, geen spijt moeten hebben dat een Belgisch bedrijf verdwijnt. Het is een verdere stap in de liberalisering van de energiemarkt want het argument dat Elektrabel haar quasi-monopolie moet behouden omdat ze Belgisch is, gaat dan niet meer op. Een halt dus aan de nationalistisch reflex en laat de globalisering haar werk doen, waarbij energieprijzen zullen zakken.