The postman always rings twice (victa placet mihi causa)

Kristien Hemmerechts schreef enkele dagen terug in De Standaard een recensie rond de The Postman always rings twice, het boek van James M. Cain (1934) en de verfilmingen ervan. Ik heb haar bedenkingen gelezen en besproken, en ik was daarbij naïef en geweldig toegeeflijk.
Dat boek, schreef Hemmerechts, was een klassieker ondanks: “ondanks het vaak schokkende racisme”.
Nu weet ik niet of een literair werk aan morele normen moet voldoen – ik denk van niet, zulke overwegingen zijn op hun plaats in burger- romannetjes en in het socialistisch realisme, om even Vergès te citeren, maar al van in de Oudheid, bijvoorbeeld in sprookjes en fabels waren ze van geen tel. Ook werden lezers altijd verondersteld het onderscheid te weten tussen een auteur, of een acteur, en zijn personage. Zo weiger ik te geloven dat Shakespeare een doorslechte mens was.
In het geval van iemand die zelf boeken schrijft zou je deze gave des onderscheids bijna vooropstellen.
Ik had die postman rings twice ook gelezen, en herinnerde mij niets van racisme, niet van de auteur Cain, en niet van zijn personages. Maar ik las dat pocketje wel dertig jaar geleden. En ik vond het thuis niet meer terug, dus moest ik het opnieuw kopen, want ik wilde speciaal het citaat van Cora, het vrouwelijke hoofdpersonage eens bekijken, waar die het heeft over haar echtgenoot. Hemmerechts had hier opmerkingen bij.
Wat blijkt? Mijn dertigjarige geheugen is scherper dan haar directe geheugen, want zij slaagt erin om uit dat dunne boekje …vals te citeren.
Cora is volgens Hemmerechts “racistisch”, want zij spreekt over haar echtgenoot als “a little soft greasy Greek guy with black kinky hair”. (Kleine opmerking: of zulke uitspraak “racisme” zou inhouden betwijfel ik, maar dat zei ik al in de eerste blog.)
Meer ten gronde: heeft Cora dat wel gezegd? Neen!
Nee, want wat Cora aan haar minnaar vertelde was veel erger:

“And you’re hard all over. Big and tall and hard. And your hair is light. You’re not a little soft greasy guy with black kinky hair that he puts bay rum on every night.”

First Vintage Crime
Black Lizard Edition
New York, August 1992, p.16

Cora hééft het niet over a Greek, maar over een vent die haar tegensteekt ...ook al is haar wettige echtgenoot inderdaad een Griek.
Slordigheidje van Hemmerechts? Een gebrek aan elementaire eerbied voor de teksten van een getalenteerde vakbroeder? Of goedbedoelde, maar kwade trouw?… want zonder dat woordje "Greek" bleef van heel haar racismeverhaal niet veel over.
Ik houd het op slordigheid, omdat Hemmerechts ook op andere plaatsen slecht heeft gelezen. Zij schrijft bijvoorbeeld: "5. de titel: wordt niet verklaard; klinkt goed." Cain had zijn titel moeten verklaren! Dat hij eerst een mislukte moordpoging beschrijft, en daarna een gelukte volstond niet voor onze Vlaamse schrijfster.
Verder zegt ze dat Cora “woest was” omdat de man die kort daarop haar minnaar zou worden haar voor een Mexicaanse hield.
Wat er in het boek gebeurt is heel iets anders: het verhaal speelt aan de Tex-Mex-grens, en de vagebond die halt houdt bij haar pompstation en kennis heeft gemaakt met haar man Nick, eet een enchilada die zij heeft klaargemaakt. We gaan nu even terug, en zitten weer op pagina 6.

“Enchiladas? Well, you people sure know how to make them.”
“What do you mean, you people?”
“Why, you and Mr. Papadakis. You and Nick. That one I had for lunch it was a peach.”
“Oh.”
“You got a cloth? That I can hold on to this thing with?”
“That’s not what you meant.”
“Sure it is.”
“You think I’m Mex.”
“Nothing like it.”
“Yes, you do. You’re not the first one. Well, get this. I’m just as white as you are, see? I may have dark hair and look a little that way, but I’m just as white as you are. [...]"

Ik zie het racisme niet van een vrouw die bij een eerste kennismaking met een brutale kerel, die haar belangstelling heeft ...haar eigen duidelijke plaats wil afbakenen, maar Kristien Hemmerechts is gechoqueerd! Wat haar vooral zou moeten choqueren is dat Cain een levendige dialoog weet te schrijven... en dat kan niet elke schrijver.
Vakmanschap komt eerst, daarna komt de moraal.

Weer verder zegt Cora (we zitten dan al op p. 38, en een derde van het boek is verorberd: "a good, swift, violent story" – Dashiell Hammett) aan haar dan al minnaar Frank, dat haar man Nick een kind van haar wil, maar dat zij enkel een kind van hém wil, ook al maakt ze zich weinig illusies over Frank.

"I can’t have no greasy Greek child Frank. I can’t, that’s all. The only one I can have a child by is you. I wish you were some good. You’re smart, but you’re no good."

Ik daag Kristien Hemmerechts uit om haar overigens niet ter zake doende racisme-aanklacht te stofferen met andere citaten uit het boek.