Wat nu? (cleppe)

Het lijkt er meer en meer op dat de Europese Unie lijkt door te hebben dat ze niet zo geliefd is. Meer en meer stemmen gaan ook op dat voortgaan met de referenda de Unie alleen maar nog meer kan doen verliezen. Ook in Polen is nu al een meerderheid van 60% tegen de “Grondwet”, en dit in een land dat veel subsidies uit de Europese vetpotten haalt.

De Europese top van 16 juni komt dichterbij, en in de tussentijd heeft Blair het referendum “uitgesteld”, en lijkt hij zeker niet bereid om de Britse korting op te geven in de budgetbesprekingen.

Zelfs in de Benelux, het hart van de Europese samenwerking, is een breuk ontstaan, na de uitlatingen van Karel De Gucht, trouwens ook door de Nederlandse regering aangegrepen om de aandacht af te leiden van haar eigen nederlaag. De Benelux was ooit de grote voortrekker van de Europese integratie, om de grote ruziemakers Frankrijk en Duitsland onder een supranationaal gezag te plaatsen dat hen kalm moet houden en de kleine landen inspraak geeft. Het moge duidelijk zijn dat deze doelstelling gefaald heeft. De Unie wordt gedomineerd door de grote landen, en is een instrument om de sowieso al beperkte soevereiniteit van kleine landen nog meer in te perken, eerder dan om die te vrijwaren.

Wordt er op 16 juni beslist om heronderhandelingen te openen? Worden de referenda afgeblazen? Veel doet het er niet toe. De Europese Unie lijkt eerder vastberaden te zijn om, de ogen sluitend, op volle koers vooruit te gaan, en gewoon de centralisatie voort te zetten zoals ze het altijd al gedaan heeft: zo ver gaan als wordt toegelaten.

De Grondwet wordt nu al uitgevoerd in de feiten. En het gaat daarbij niet om een onbelangrijk detail. Het gaat om de oprichting van een ruimteagentschap. De Unie heeft geen enkele bevoegdheid hiervoor, en zou dus geen euro mogen uitgeven hieraan. De kost bedraagt niettemin evenveel als de grootte van de bekende Britse korting.

Vandaag verklaart de nieuwe Franse Eerste Minister De Villepin dat hij nog meer Europese centralisering wil: een eengemaakt economisch beleid en geharmoniseerde belastingen. Ongetwijfeld goed voor nog meer ruzie in het Europese huishouden, aangezien het de Britten zijn die het voorzitterschap opnemen vanaf juli.

De legitimiteit van de Unie heeft een ferme knauw gekregen, en zal de Unie ongetwijfeld afremmen. Echte verandering zal er echter pas komen wanneer in één van de 25 lidstaten een regering aantreedt die de Unie wil verlaten. De Unie moet er zich bewust van zijn dat tot nog toe de eurokritische stem nauwelijks te horen was bij mainstreampartijen, maar dit kan heel snel veranderen.

Een uittreden van een lidstaat, bijvoorbeeld Groot-Brittanië, is de enige echte garantie om de Europese Unie tot matigheid aan te manen. Groot-Brittanië kan dan perfect handel drijven met de Unie, zonder aan haar supranationale bevoegdheid te zijn ondergeschikt. De verbeterde concurrentiepositie van Groot-Brittanië zal bovendien dan een nog grotere druk zetten op de buurlanden die onder de starre regelgeving van de Unie zuchten. De drang om eruit te stappen zal ook daar dan groter worden.

Het inzicht dat de supranationale dwangmacht van de Europese Unie helemaal overbodig is, wordt nog het best uitgedrukt door Jean-Luc Dehaene, vandaag in De Standaard:

“De regeringen zeggen veel te vaak dat de onpopulaire maatregelen door Europa opgelegd worden. Ik ben daar mee schuldig aan. Toen wij de openbare financiën saneerden is dat ook gebeurd, al wisten we zeer goed dat de saneringen ook zonder de vraag van Europa moesten gebeuren. Zoals de kandidaat-lidstaten perfect wisten dat ze de hervormingen die nodig waren om toe te treden, ook hadden moeten doen zonder dat ze lid werden van de Unie. De samenleving is in volle verandering, van een industriële naar een informatiemaatschappij.”

Hoe kan het nog duidelijker worden gezegd dat de liberaliseringen en hervormingen evengoed door de lidstaten zelf zouden zijn gedaan, onder druk van de internationale concurrentie?